References

• Başbakanlık Muamelat Genel Müdürlüğü: B.MGM 30.10/45.292.19, 13 Şubat 1929; B.MGM 30.10/51.331.4, 20 Şubat 1937; B.MGM 30.10/51.332.9, 12 Temmuz 1939; B.MGM 30.10/51.332.17.2, 8 Kasım 1939; B.MGM 30.10/51.332.17.3, 8 Kasım 1939; B.MGM 30.10/51.332.17.4, 8 Kasım 1939. google scholar
• Başbakanlık Kararlar Daire Başkanlığı: B.KDB 30.18.1.2/66.60.010, 15 Temmuz 1936; B.KDB 30.18.1.2/90.13.1, 3 Şubat 1940; B.KDB 30.18.1.2/94.21.14, 17 Mart 1941. google scholar
• Siyasi Partiler Cumhuriyet Halk Partisi (SP. CHP) 490.1/1363.523.3, 12 Ağustos 1938. google scholar
• Eyüp Talha Kocacık Koleksiyonu (İstanbul) google scholar
• 1930 ve 1932 yıllarında yapılan askeri gaz tatbikatlarına ait fotoğraflar. google scholar
• 1939 yılında Fatih Kaymakamlığı’ndan verilen diploma. google scholar
• Emre Dölen Koleksiyonu (İstanbul) google scholar
• 1938 yılında Fatih Kaymakamlığı’ndan verilen diploma. google scholar
• Gümüşsuyu Hastanesi’nden verilen Gönüllü Hemşirelik diploması google scholar
• İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi Personel Arşivi (İstanbul) google scholar
• Ord. Prof. Dr. Tevfik Salim Sağlam dosyası (Fevzi Çakmak’ın Maarif Vekâletine yazdığı 20 Ağustos 1934 tarihli yazısı) google scholar
• Bekman, Muzaffer. Veteriner Tarihi. Ankara: Ankara Basım ve Ciltevi, 1940. google scholar
• Benhür, Çağatay, ve Mahir Selim Akçakaya. “İkinci Dünya Savaşı Sırasında Konya’da Alınan Askerî Önlemler.” Gazi Akademik Bakış 5, 9 (Kış 2011): 171-187. google scholar
• “1937-1938 Senesi Kış Devresinde İstanbul Zehirli Gaz Kurslarına Devam Edenlerin Listesi,” Zehirli Gazlar ve Bunlardan Korunma Mecmuası 1, 2 (1 Ağustos 1938): 19. “1937-1938 Yılı Birliğin Mesai Raporudur.” Farmakoloğ 8, 4-6 (1938): 51-53. google scholar
• [Boysan], Mazlum. “Zehirli Gazlar ve Biz.” Askeri Sıhhiye Mecmuası 62, 2 (1933): 152-158. google scholar
• [Boysan], Mazlum. “Zehirli Gazlar ve Biz.” Askeri Sıhhiye Mecmuası 62, 3 (1933): 179-189. google scholar
• Cephe Gerisinin Havaya Karşı Müdâfaa ve Muhâfazası Talîmâtnamesi. İstanbul: Askerî Matbaa, 1928. google scholar
• Coşğun Kandal, Sena. “Zehirli Gaz Saldırılarına Karşı Halkın Bilinçlendirilmesi ve Eğitimdeki Yansıması: Gazdan Korunma Dersi (1931-1940).” Turkish History Education Journal 5, 2 (2016): 549-573. google scholar
• Dağ, Murat. “Bir Şehir Efsanesi Olarak “Tak-Takı”nın Gizemi ve Fransızların Zehirli Gaz Kullandığının İşareti.” Gaziantep Üniversitesi Ayıntâb Araştırmaları Dergisi 1, 1 (2018): 63-68. google scholar
• Develioğlu, Ferit. Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat. Ankara: Aydın Kitabevi Yayınları, 2010. google scholar
• Dinçer, Ferruh. “Türkiye’de Askeri Veteriner Hekimlik Tarihi Üzerinde Araştırmalar-II.” Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi 27, 1-2 (1980): 246-272. google scholar
• [Dirim], Hasan Kadri. Semli Gaz Muharebesi ve Hastalıkları. İstanbul: Kader Matbaası 1926. google scholar
• Dölen, Emre. Demokritos’dan Fukuşima’ya Atomun Öyküsü. İstanbul: Türkiye Kimya Derneği, 2018. google scholar
• Dölen, Emre. Kimya Tarihinden Kesitler. İstanbul: Türkiye Kimya Derneği, 2018. google scholar
• Dölen, Emre. Türkiye Üniversite Tarihi 2: Cumhuriyet Döneminde İstanbul Darülfünunu (1922-1933). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi, 2010. google scholar
• Erkekoğlu, Pınar, ve Belma Koçer-Gümüşel. “Kimyasal Savaş Ajanları: Tarihçeleri, Toksisiteleri, Saptanmaları ve Hazırlıklı Olma.” Hacettepe University Journal of the Faculty of Pharmacy 38, 1 (January 2018): 24-38. google scholar
• Gazdan Korunma Talîmâtnâmesi. İstanbul: Askerî Matbaa, 1932. google scholar
• Halk İçin Havaya Karşı Korunma Talimatı D. 86. Ankara: Büyük Erkânıharbiye Reisliği Matbaası, 1931. google scholar
• Karabulut, Umut. “Davetsiz Misafiri Beklerken İkinci Dünya Savaşı Türkiyesi’nde Pasif Güvenlik Önlemleri (1939-1940).” Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi 14, 28 (Bahar 2014): 199-223. google scholar
• Kocacık, Eyüp Talha. Farmakoloğ Dergisinin Özetli Bibliyoğrafyası ve İncelemesi. İstanbul: Eczacılık Tarihi Araştırma Derneği, 2016. google scholar
• Korur, Ali. Gönüllü Hastabakıcılık Kursu Ders Notları Zehirli Gazlar ve İlk Yardımlar. Ankara: Başbakanlık Devlet Matbaası, 1945. google scholar
• Korur, Nuri Refet. “Gazların Tarihçesi.” Kimyager 3, 9 (1935): 152-160. google scholar
• Kutkan, Nuri. Zehirli Gaz Konferanslarım. Eskişehir: Yıldız Basımevi, 1935. google scholar
• M. N. “Almanya Ne Yapabilir? Umumi Harpteki Askerî Dehadan Korkuluyor.” Cumhuriyet, 3 Teşrin-i evvel [Ekim] 1932. google scholar
• Lopez, Munoz F., P. Garcia Garcia, ve C. Alamo. “The Pharmaceutical Industry and the German National Socialist Regime: I.G. Farben and Pharmacological Research.” Journal of Clinical Pharmacy and Therapeutics 34,1 (2009): 67-77. google scholar
• “Meslek Haberleri.” Farmakoloğ 4, 7-9 (1934): 900; 7, 3-4 (1937): 65-85; 8, 10-13 (1938): 131-132. google scholar
• [Mirel], Fuad Mehmet. “Kimya-yı Harb.” Türk Eczacı Âlemi 1, 1-2 (1928): 21-29. google scholar
• Muharabe Gazlarından Korunma Talîmâtnâmesi. İstanbul: Askerî Matbaa, 1927. google scholar
• Muharabe Gazlarından Korunma Malzemesinin Hazer Vaktinde Muhâfaza ve Bakımına Dâir Talîmât: Müsvedde Halinde. İstanbul: Askerî Matbaa, 1927. google scholar
• Özden, Akil Muhtar. Hava-Kimya Muharebelerine Karşı İlkyardım ve Tedavi. İstanbul: Ahmed İhsan Basımevi, 1939. google scholar
• Sedad. Gaz Muharebesi. Dersaadet: Matbaa-yı Askeriye, 1921. google scholar
• Seyhun, Gülhan. Tıp Tarihimizde Askerî Sağlık Hizmetleri II. Dünya Savaşı Dönemi. İstanbul: Altınbaş Üniversitesi Yayınları, 2018. google scholar
• “Sıhhî Ayniyat Komisyonları.” Farmakoloğ 18, 9 (1948): 292 google scholar
• Sıhhî-İçtimai ve İskâna Ait Kanun, Nizamname, Talimatname ve Kararnameler. Ankara: Sıhhat ve İçtimaî Muavenet Vekâleti, 1942. google scholar
• Tektaş, Sadettin. Gaz Harbinde Veteriner Hizmetleri (Orduda ve Memlekette). Ankara: Yüksek Ziraat Enstitüsü, 1940. google scholar
• Toprak, Zafer. “Türkiye’de Barış Ortamında Savaş Travması: Hava Taarruzuna Karşı Pasif Korunma.” Toplumsal Tarih 163 (2007): 40-47. google scholar
• Türkçe Sözlük, 10. bs. Ankara: Türk Dil Kurumu, 2005. google scholar
• Çetin, Sabit. “İkinci Dünya Savaşı’nda İstanbul ve Trakya’da Alınan Tedbirler: Pasif Korunma ve Tahliye.” Yüksek Lisans tezi, Ankara Üniversitesi, 2008. google scholar
• Özlü, Hüsnü. “II. Dünya Savaşında Günümüze Türkiye’de Savunma Sanayii’nin Gelişimi (1939-1990).” Doktora tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, 2006. google scholar
• Akşam, 20 Nisan 1939. google scholar
• “Ankara’da Bir Zehirli Gaz Kursu Açıldı.” Cumhuriyet, 13 Ağustos 1935. google scholar
• “Bir Şimendifer Memurunun İcadı.” Cumhuriyet, 21 Haziran 1934. google scholar
• “Boşa Çıkan Zehirli Gaz İlacı.” Cumhuriyet, 10 Mart 1934. google scholar
• “Bursa’da Zehirli Gaz Kursları.” Cumhuriyet, 19 Nisan 1939. google scholar
• “Bursa’da Zehirli Gaz Kursu.” Cumhuriyet, 14 Nisan 1938. google scholar
• “Bursa’daki Zehirli Gaz Kursları.” Cumhuriyet, 20 Mayıs 1938. google scholar
• “Darülfünun’ da Dördüncü Gaz Konferansı.” Cumhuriyet, 10 Mayıs 1933. google scholar
• “Doktorlar İçin Bir Kurs Açılıyor.” Cumhuriyet, 18 Şubat 1936. google scholar
• “Edirne’de Gaz Konferansı.” Cumhuriyet, 10 Nisan 1938. google scholar
• “Gaz Maskeleri.” Cumhuriyet, 9 Birinci Kanun [Aralık] 1938. google scholar
• “Gazler ve Sisler.” Cumhuriyet, 12 Mayıs 1933. google scholar
• “Gümüşsuyu’ndaki Kurs Bitti.” Cumhuriyet, 23 Temmuz 1941. google scholar
• Güngör, Selahattin. “Gaz Maskesi Satışı Hararetle Devam Ediyor.” Cumhuriyet, 20 Birinci Kanun [Aralık] 1938. google scholar
• “Halk Maskeleri Satışı.” Akşam, 22 Nisan 1939. google scholar
• “Halk Maskeleri Satışı.” Cumhuriyet, 10 Birinci Kanun [Aralık] 1938. google scholar
• “Hava Hücumlarına Karşı Alınan Korunma Tedbirleri.” Cumhuriyet, 14 Ağustos 1939, 3. google scholar
• “Hava Hücumlarına Karşı Şehirlerde Sığınaklar, Gaz Odaları Yapılacak.” Cumhuriyet, 5 Kânunusani [Ocak] 1934. google scholar
• “Hava Hücumlarından Korunma Cemiyeti Beyannamesi.” Cumhuriyet, 21 Teşrin-i Evvel [Ekim] 1933. “Hava Koruma Cemiyeti Faaliyete Başlıyor.” Cumhuriyet, 30 Eylül 1933. google scholar
• “Hava Tehlikesine Karşı Hazırlıklı Bulunacağız.” Cumhuriyet, 26 Temmuz 1935. google scholar
• “İnönü Halkevinde Kurslar.” Cumhuriyet, 22 Şubat 1938. google scholar
• “Kastamonu’da Zehirli Gaz Kursu.” Cumhuriyet, 10 Ağustos 1936. google scholar
• “Kırklareli’nde Zehirli Gaz Kursu.” Cumhuriyet, 17 Mart 1939. google scholar
• “Manisa Halkevinde Yeni Bir Kurs Açıldı.” Akşam, 21 Nisan 1939. google scholar
• “Maske Fabrikamız Dün Çalışmaya Başladı.” Cumhuriyet, 1 İkinci Teşrin [Kasım] 1935. google scholar
• “Maske Fabrikası Yakında Halk İçin Maske İmaline Başlıyor.” Cumhuriyet 27 İkinci Teşrin [Kasım] 1938. Mustafakemalpaşa Kazasında Açılan Gaz Kursu.” Cumhuriyet, 30 Mayıs 1937. google scholar
• “Niğde Memurları İçin Zehirli Gaz Kursu Açıldı.” Cumhuriyet, 7 Haziran 1937. google scholar
• “Ordu’da Zehirli Gaz Kursu.” Cumhuriyet, 24 Temmuz 1936. google scholar
• “Perşembe Günü Verilecek Konferanslar.” Cumhuriyet, 25 Nisan 1933. google scholar
• “Sivas’ta Zehirli Gaz Kursu.” Cumhuriyet, 20 İkinci Teşrin [Kasım] 1936. google scholar
• “Şehirde 45 Gaz Kursu Açılıyor.” Cumhuriyet, 10 İkinci Teşrin [Kasım] 1937. google scholar
• T.B.M.M. Zabıt Ceridesi, Devre 4, Cilt 9, İçtima 1, s. 341-344. google scholar
• T.C. Resmi Gazete, sayı 1097, 29 Kânun-u Sânî [Ocak] 1929; sayı 2676, 15 Nisan 1934; sayı 3036, 24 Haziran 1935, sayı 3055, 16 Temmuz 1935; sayı 3548, 8 Mart 1937; sayı 3638, 23 Haziran 1937; sayı 3955, 9 Temmuz 1938; sayı 4142, 25 Şubat 1939; sayı 4178, 8 Nisan 1939; sayı 4186, 18 Nisan 1939; sayı 4188, 20 Nisan 1939; sayı 4418, 27 Kânun-u Sani [Ocak] 1940; sayı 4532, 11 Haziran 1940; sayı 5460, 20 Temmuz 1943; sayı 28281, 3 Mayıs 2012. google scholar
• “Trabzon’da Zehirli Gaz Kursları Açıldı.” Cumhuriyet, 25 Nisan 1937. google scholar
• “Yakında Korunma Kursları Açılacak.” Cumhuriyet, 9 İkinci Kanun [Ocak] 1936. google scholar
• “Yüksek Gaz Kursu Açılıyor.” Cumhuriyet, 18 İkinci Teşrin [Kasım] 1937. google scholar
• “Zehirli Gaz İçin Yapılan Elbise: Bir Türk Sanatkârının İcadı Beğenildi.” Cumhuriyet, 30 Haziran 1934, 4. google scholar
• “Zehirli Gaz Kursları Faaliyete Geçti.” Cumhuriyet, 5 Birinci Teşrin [Ekim] 1939. google scholar
• “Zehirli Gaz Kursu: Kursa Devam Etmeyenler Para Cezası Alacak.” Cumhuriyet, 24 Mart 1937. google scholar
• “Zehirli Gazlar İçin Dün Hükümet ve Belediye Doktorlarına Bir Konferans Verildi.” Cumhuriyet, 19 Şubat 1936. google scholar
• “Zehirli Gazlardan Korunma Cemiyeti.” Cumhuriyet, 22 Eylül 1933. google scholar
• “Zehirli Gazler Kursularına Devam Edecek Memurlar.” Cumhuriyet, 8 Mart 1937. google scholar
• “Zehirli Gazler.” Cumhuriyet, 26 Nisan 1933. google scholar
• “Zehirli Gazlerden Korunma Çareleri.” Cumhuriyet, 28 Nisan 1933. google scholar
• “Zehirli Gazlere Karşı Halkı Koruma Yerleri.” Cumhuriyet, 24 Temmuz 1935. google scholar
• “Zehirli Gazlere Karşı Şimdiden Hazırlanmalı.” Cumhuriyet, 5 Mayıs 1933. google scholar
• “Ankara Mamak’ta Kurulan Zehirli Gaz Maskesi Fabrikası’nın Açılış Töreninde Yapılan Konuşma. Erişim 20 Haziran 2019. http://www.ismetinonu.org.tr/ismet-inonu-1933-1938.htm#_ftn137 google scholar
• “Bilgilendirme.” Erişim 2 Mayıs 2019. https://www.afad.gov.tr/tr/23456/KBRN “TSK’nın Çok Özel 55 Adamı." Erişim 2 Mayıs 2019. http://www.milliyet.com.tr/gundem/tsknin-cok-ozel55-adami-1870862 google scholar
• TBMM. Albümü 1920-2010 1. Cilt 1920-1950, yayına hazırlayanlar Sema Yıldırım ve Behçet Kemal Zeynel. Ankara: TBMM Basın ve Halkla İlişkiler Müdürlüğü, 2010. Erişim 5 Nisan 2019. https://www.tbmm. gov.tr/TBMM_Album/Cilt1/index.html google scholar

Citations