The Life of Hussein Tevfik Pasha, a Mathematician-Bureaucrat of the Late Ottoman Period
The aim of this article is to provide biographical information on the life of Hussein Tevfik Pasha (1832-1901), an Ottoman mathematician, military general and bureaucrat. It does not cover, however, his mathematical work. The material collected is presented in chronological order, and some part of it can be considered as an addition to the previous studies made on Hussein Tevfik Pasha. The present material can be useful when writing a scientific and comprehensive biography of him in the future.
Son Dönem Osmanlı Matematikçi-Bürokratı Vidinli Hüseyin Tevfik Paşa’nın Hayatı
Bu makalenin amacı Osmanlı’nın son döneminde yaşamış matematikçi, asker ve bürokrat Vidinli Hüseyin Tevfik Paşa’nın (1832-1901) hayatı hakkında bilgi vermektir. Ancak bu makale, onun matematik çalışmalarını kapsamamaktadır. Bu çalışma sırasında elde edilen ve kronolojik olarak sıralanmaya çalışılan verilerin bir kısmı, Tevfik Paşa üzerine daha önce yazılmış yazılara ek olarak düşünülebilir. Bu bilgiler, Tevfik Paşa hakkında ileride yazılabilecek bilimsel ve kapsamlı bir biyografinin altyapısı olarak görülebilir.
PDF View
References
- BOA, Bab-ı Ali Evrak Odası (BEO) 1046/78429, 4 Recep 1315 (29 Kasım 1897); 1511/113321, 5 Rebiülevvel 1318 (3 Temmuz 1900); 1513/113420, 7 Rebiülevvel 1318 (5 Temmuz 1900); 1683/126206, 16 Rebiülevvel 1319 (3 Temmuz 1901); Bab-ı Ali Evrak Odası (BEO) 885/66367, 17 Recep 1314 (22 Aralık 1896). google scholar
- BOA, Dahiliye Defterler (DH. SAİDd) 1/574, 29 Zilhicce 1248 (19 Mayıs 1833). google scholar
- BOA, Dahiliye Mektubi Kalemi (DH. MKT) 2332/98, 16 Zilhicce 1317 (17 Nisan 1900); 2242/79, 27 Rebiülahir 1317 (4 Eylül 1899). google scholar
- BOA, Hariciye Nezareti Tercüme Odası (HR. TO) 116/50, (28 Şubat 1885). google scholar
- BOA, İrade Dahiliye (İ. DH) 1350/21, 5 Cemaziyelevvel 1315 (2 Ekim 1897); 772/62875, 9 Şaban 1295 (8 Ağutos 1878); 825/66461, 6 Rebiülahir 1298 (8 Mart 1881); 833/67050, 16 Ramazan 1298 (12 Ağustos 1881). google scholar
- BOA, İrade Hariciye (İ.HR), 289/18119, 16 Cemaziyelevvel 1300 (25 Mart 1883) google scholar
- BOA, İrade Taltifat (İ. TAL) 102/48, 10 Rebiülevel 1314 (19 Ağustos 1896). google scholar
- BOA, Maarif Nezareti Mektubi Kalemi (MF. MKT) 889/17, 17 Şevval 1323 (15 Aralık 1905). google scholar
- BOA, Meclis-i Vükela Mazbataları (MV) 63/68, 11 Şaban 1308 (22 Mart 1891). google scholar
- BOA, Sadaret Mühimme Kalemi Evrakı (A. MKT. MHM) 661/59, 20 Şevval 1314 (24 Mart 1897). google scholar
- BOA, Yıldız Askeri Maruzat (Y. PRK. ASK) 43/26, 18 Rebiülevel 1305 (4 Aralık 1887). google scholar
- BOA, Yıldız Elçilik Şehbenderlik ve Ateşemiliterlik (Y. PRK. EŞA) 3/57, 16 Recep 1300 (23 Mayıs 1883). google scholar
- BOA, Yıldız Mütenevvi Maruzat (Y. MTV) 25/77, 21 Cemaziyelahir 1304 (17 Mart 1887). google scholar
- BOA, Yıldız Resmi Maruzat (Y. A. RES) 35/12, 6 Safer 1304 (4 Kasım 1886). google scholar
- BOA, Yıldız Zabtiye Nezareti Maruzatı (Y. PRK. ZB) 27/126, 29 Safer 1319 (17 Haziran 1901). google scholar
- Adıvar, A. Adnan. Denemeler: Bilimin Sarp Yolunda Cüretkâr Adımlar. Derleyen Remzi Demir. Ankara: Epos, 2003. google scholar
- Alus, M. Sermed. “Beyazıddan Saraçane Başına,” Akşam, No.7260, 1 Kanun-ı sani 1939. google scholar
- Ay, Mehtap. “Paris Mekteb-i Osmanisi’nin Kuruluş, Amaç ve İşlevi.” Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, 2007. google scholar
- Aydın, Ömer. “Voltaire’in Din Anlayışı ve Türk Düşünce Dünyası Üzerindeki Etkileri.” Yüksek Lisans Tezi, Uludağ Üniversitesi, 2006. google scholar
- Ayhan, Halis ve Hakkı Maviş. “Darüşşafaka.” Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 9: 7-8. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı, 1994. google scholar
- Beşirli, Mehmet. “II. Abdülhamid Döneminde Osmanlı Ordusunda Alman Silahları,” Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitü Dergisi 16 (2004): 121-139. google scholar
- Bursalı Mehmed Tahir. Osmanlı Müellifleri III. İstanbul: Matbaa-i Amire, 1342. google scholar
- Cemiyet-i Tedrisiye-i İslamiye Salnamesi. İstanbul: Hikmet Matbaa-i İslamiyesi, 1332. google scholar
- Çadırcı, Musa. “Hüseyin Avni Paşa’nın Terekesi. (30 fotokopi ile),” Belgeler 9, 15 (1986): 145-164. google scholar
- Çeçen, Kazım (yay. haz.). Hüseyin Tevfik Paşa ve “Linear Algebra”. İstanbul: İstanbul Teknik Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Tarihi Araştırma Merkezi, 1988. google scholar
- Ebuzziya Tevfik. “Kahvehaneler.” Mecmua-i Ebuzziya, 28 Muharrem 1330, 47-49; 5 Safer 1330, 65-66. google scholar
- Ekdal, Müfid. Kapalı Hayat Kutusu Kadıköy Konakları. İstanbul: Yapı Kredi, 2005. google scholar
- Eser, Gülşah. “Mekteb-i Harbiye’nin Türkiye’de Modern Bilimlerin Gelişmesindeki Yeri (1834-1876).” Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, 2005. google scholar
- Etker, Şeref. “Salih Zeki Bey-Üç Boyutlu Bir Biyografi İçin.” Osmanlı Bilimi Araştırmaları 7, 1 (2005): 137-154. google scholar
- Gencer, Ali İhsan, Ali Fuat Örenç ve Metin Ünver. Türk Amerikan Silah Ticareti Tarihi. İstanbul: Doğu Kütüphanesi, 2008. google scholar
- Güler, Zeynep. “Osmanlı Ordusunun Modernleşmesinde Von Der Goltz Paşa’nın Rolü.” Yüksek Lisans Tezi, Mersin Üniversitesi, 2007. google scholar
- Gümüşsoy, Emine. “Tanzimattan Sonra Halk Eğitimi İçin Kurulan İki Cemiyet: Cemiyet-i İlmiye-i Osmaniye ve Cemiyet-i Tedrisiye-i İslamiye,” Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 8, 2 (Aralık 2007): 173-192. google scholar
- Günergun, Feza. “Matematiksel Bilimlerde İlk Türkçe Dergi: Mebahis-i İlmiye (1867-69),” Osmanlı Bilimi Araştırmaları 8, 2 (2007): 1-42. google scholar
- Hussein Tevfik. A Lecture Giving a Few Facts on Mohammedanism. Providence: The Providence Press Company, 1878. google scholar
- “Hüseyin Tevfik Paşa Merhum.” İkdam, 17 Haziran 1901, 1-2. google scholar
- “Hüseyin Tevfik Paşa.” İkdam, 16 Haziran 1901, 1. google scholar
- İhsanoğlu, Ekmeleddin. “Darülfünun Tarihçesine Giriş.” Belleten 54, 210 (Ağustos 1990): 699-738. google scholar
- İnci, Yılmaz. “Tanzimat Döneminde Darülfünun (1846-1873).” Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, 1997. google scholar
- İrtem, Süleyman Kani. “Bağdad Hattının Siyasî, İktisadî Ehemmiyeti ve Uyandırdığı İhtilâflar,” Akşam, 19 Mayıs 1936, 8. google scholar
- Karentz, Varoujan. Mitchnapert (the Citadel): A History of Armenians in Rhode Island. New York, Lincoln, Shangai: Universe, 2004. google scholar
- Kırmızı, Abdüllatif. “Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Maliye Nazırları (1838-1922),” Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi 1, 1 (2003): 97-114. google scholar
- Kuntay, Mithat Cemal. “İki Öfke, Bir Cevap.” Ulus, 5 Ocak 1947, 4. google scholar
- Kurat, Akdes Nimet. “Türkiye ile Amerika Birleşik Devletleri Arasındaki Münasebetlere Ait Arşiv Vesikaları.” Tarih Araştırmaları Dergisi (TAD) 5, 8 (1967): 287-301. google scholar
- Mehmed Esad. Mirat-ı Mektebi Harbiye. İstanbul: Şirket-i Mürettibiye, 1310. google scholar
- Mehmed Esad. Mirat-ı Mühendishane-i Berri-i Hümayun: İstanbul Teknik Üniversitesi Tarihçesi. Hazırlayan Sadık Erdem. İstanbul: İTÜ Bilim ve Teknoloji Tarihi Araştırma Merkezi, 1986. google scholar
- Mehmed İzzet, Mehmed Esad, Osman Nuri ve Ali Kami. Darüşşafaka - Türkiye’de İlk Halk Mektebi. İstanbul: Evkaf-ı İslamiye Matbaası, 1927. google scholar
- Nouvelles annales de mathématiques: journal des candidats aux écoles polytechnique et normale. Paris, série 1, tome 19 (1860): 158-160; série 1, tome 20 (1861): 447-449; série 2, tome 21 (1862): 317-318. google scholar
- Özcan, Azmi. “Sultan II. Abdülhamid’in Pan-İslam Siyasetinde Cevdet Paşa’nın Tesiri.” Ahmed Cevdet Paşa’nın Vefatının Yüzüncü Yılına Armağan Sempozyumu 9-11 Haziran 1995, Ankara: Diyanet Vakfı, 1997, 123-141. google scholar
- Pakalın, Mehmed Zeki. Sicill-i Osmani Zeyli XVIII. Yayıma hazırlayan Ali Aktan. Ankara: Türk Tarih Kurumu, 2009. google scholar
- Proceedings of the Rhode Island Historical Society 1878-79. Providence: Providence Press, 1879. google scholar
- Salih Zeki. “Vidinli Tevfik Paşa Merhum.” Muallimler Mecmuası 22 (Nisan 1924): 677-682. google scholar
- Salih Zeki. “Vidinli Tevfik Paşa.” Muallimler Mecmuası 22 (Nisan 1924): 682-709. google scholar
- Salih Zeki. Asâr-ı Bâkiye: Ortaçağ İslam Dünya’sında Trigonometri. Yayıma hazırlayan Remzi Demir ve Yavuz Unat. İstanbul: Babil, 2003. google scholar
- Sander, Oral ve Kurthan Fişek. Türk-ABD Silah Ticaretinin İlk Yüzyılı (1829-1929). İstanbul: Çağdaş, 1977. google scholar
- Sökmen, Cem. Aydınların İletişim Ortamı Olarak Eski İstanbul Kahvehaneleri. İstanbul: Ötüken, 2011. google scholar
- Süleyman Sudi. “Vidinli Tevfik Paşa ve Cebr-i Hatti.” Muallimler Mecmuası 24 (Teşrinievvel 1924): 892-899. google scholar
- Şener, Abdüllatif. Osmanlı Vergi Sistemi. İstanbul: İşaret Yayınları, 1990. google scholar
- Şişman, Adnan. Tanzimat Döneminde Fransa’ya Gönderilen Osmanlı Öğrencileri (1839-1876). Ankara: Türk Tarih Kurumu, 2004. google scholar
- Takvim-i Vekayi, 12 Safer 1288 (3 Mayıs 1871), 2. google scholar
- Takvim-i Vekayi, 24 Safer 1288 (15 Mayıs 1871), 2-3. google scholar
- Takvim-i Vekayi, 8 Rebiülahir 1288 (27 Haziran 1871), 2. google scholar
- Taneri, Kemal Zülfü. Türk Matematikçileri. İstanbul: Matbaacılık Okulu, 1958. google scholar
- Tansel, Fevziye Abdullah. “Hüseyin Rahmi.” İslâm Ansiklopedisi. V: 655. Milli Eğitim Basımevi, 1964. google scholar
- “Teessüf-i Azim,” Servet 4, 1098 (17 Haziran 1901): 3. google scholar
- Uluçay, Çağatay ve Enver Karatekin. Yüksek Mühendis Okulu. İstanbul: İTÜ Makine Fakültesi, 1958. google scholar
- Valandova, Meltem. “Hüseyin Avni Paşa.” Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, 2007. google scholar
- “Vefeyat,” Servet-i Fünun (Kısm-ı Siyasiye) (20 Haziran 1901): 135-136. google scholar
- Vidinli Tevfik, “Mahsusat ve Gayr-i Mahsusat.” Mebahis-i İlmiye 2, 3 (Rebiülevvel 1285): 81-85. google scholar
- Polat, Atilla. “19. Yüzyıl Osmanlı Bilim Hayatında Öncü Bir Matematikçi: Vidinli Hüseyin Tevfik Paşa.” Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, 2014. google scholar
- Yazıcı, Nevin. Osmanlılık Fikri ve Genç Osmanlılar Cemiyeti. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı, 2002. google scholar
- “A Pious Turk: A Case in which Bigamy Proved an Incentive to Devotion.” Los Angeles Daily Herald, October 15 1887, 8. Erişim 10 Haziran 2013. http://chroniclingamerica.loc.gov/lccn/sn85042460/1887-10-15/ed-1/seq-8/. google scholar
- Achtermeier, William O. “The Turkish Connection: The Saga of the Peabody-Martini Rifle,” Man at Arms Magazine 1, 2 (March/April 1979): 12-21. Erişim 9 Haziran 2013. http://www.militaryrifles.com/turkey/PeabStory/PeabodyStory.htm. google scholar
- Alakuş, O. Ali. “Dünden Bugüne Güzel Sanatlar Eğitimimizin Genel Bir Görünümü.” Milli Eğitim Dergisi 160 (2003). Erişim 9 Haziran 2013. http://dhgm.meb.gov.tr/yayimlar/dergiler/Milli_Egitim_Dergisi/160/alakus.htm google scholar
- Bulletin de la Société Mathématique de France 17 (1889): 11. Erişim 14 Aralık 2018, http://www.numdam.org/article/BSMF_1888__16__5_0.pdf. google scholar
- Hussein Tevfik Pacha. Linear Algebra. Constantinople: Boyajiyan, 1882. Erişim 9 Haziran 2013. https://archive.org/stream/linearalgebra00tevfgoog#page/n15/mode/2up. google scholar
- Sacramento Daily Record-Union, 6 September 1879, 6. Erişim 10 Haziran 2013. https://cdnc.ucr.edu/?a=d&d=SDU18790906&e=-------en--20--1--txt-txIN--------1. google scholar
- Tezer, Cem. “Vidinli Hüzeyin Tevfik Paşa.” Erişim 9 Haziran 2013. http://www.bilkent.edu.tr/~sertoz/turk/VIDINLI.pdf. google scholar
- The Burlington Weekly Free Press, August 30 1878, 3. Erişim 10 Haziran 2013. http://chroniclingamerica.loc.gov/lccn/sn86072143/1878-08-30/ed-1/seq-3/. google scholar
- The New York Times, May 1 1883. Erişim 10 Haziran 2013. https://timesmachine.nytimes.com/timesmachine/1883/05/01/102817013.pdf. google scholar
- Watertown Daily Times, July 22 1901, 6. Erişim 10 Haziran 2013. http://fultonhistory.com/Newspapers%20Disk3/Watertown%20Times/Watertown%20NY%20Daily%20Times%201901.pdf/Newspaper%20Watertown%20NY%20Daily%20Times%201901%20-%201617.PDF#xml=http://fultonhistory.com/dtSearch/dtisapi6.dll?cmd=getpdfhits&u=565289c2&DocId=8120955&Index=Z%3a%5cIndex%20I%2dE%2dV&HitCount=2&hits=15a+15b+&SearchForm=C%3a%5cinetpub%5cwwwroot%5cFulton%5fNew%5fform%2ehtml&.pdf. google scholar
Citations
Copy and paste a formatted citation or use one of the options to export in your chosen format
EXPORT
APA
Polat, A. (2019). The Life of Hussein Tevfik Pasha, a Mathematician-Bureaucrat of the Late Ottoman Period. Studies in Ottoman Science, 20(1), 16-46. https://doi.org/10.30522/iuoba.497567
AMA
Polat A. The Life of Hussein Tevfik Pasha, a Mathematician-Bureaucrat of the Late Ottoman Period. Studies in Ottoman Science. 2019;20(1):16-46. https://doi.org/10.30522/iuoba.497567
ABNT
Polat, A. The Life of Hussein Tevfik Pasha, a Mathematician-Bureaucrat of the Late Ottoman Period. Studies in Ottoman Science, [Publisher Location], v. 20, n. 1, p. 16-46, 2019.
Chicago: Author-Date Style
Polat, Atilla,. 2019. “The Life of Hussein Tevfik Pasha, a Mathematician-Bureaucrat of the Late Ottoman Period.” Studies in Ottoman Science 20, no. 1: 16-46. https://doi.org/10.30522/iuoba.497567
Chicago: Humanities Style
Polat, Atilla,. “The Life of Hussein Tevfik Pasha, a Mathematician-Bureaucrat of the Late Ottoman Period.” Studies in Ottoman Science 20, no. 1 (Apr. 2025): 16-46. https://doi.org/10.30522/iuoba.497567
Harvard: Australian Style
Polat, A 2019, 'The Life of Hussein Tevfik Pasha, a Mathematician-Bureaucrat of the Late Ottoman Period', Studies in Ottoman Science, vol. 20, no. 1, pp. 16-46, viewed 30 Apr. 2025, https://doi.org/10.30522/iuoba.497567
Harvard: Author-Date Style
Polat, A. (2019) ‘The Life of Hussein Tevfik Pasha, a Mathematician-Bureaucrat of the Late Ottoman Period’, Studies in Ottoman Science, 20(1), pp. 16-46. https://doi.org/10.30522/iuoba.497567 (30 Apr. 2025).
MLA
Polat, Atilla,. “The Life of Hussein Tevfik Pasha, a Mathematician-Bureaucrat of the Late Ottoman Period.” Studies in Ottoman Science, vol. 20, no. 1, 2019, pp. 16-46. [Database Container], https://doi.org/10.30522/iuoba.497567
Vancouver
Polat A. The Life of Hussein Tevfik Pasha, a Mathematician-Bureaucrat of the Late Ottoman Period. Studies in Ottoman Science [Internet]. 30 Apr. 2025 [cited 30 Apr. 2025];20(1):16-46. Available from: https://doi.org/10.30522/iuoba.497567 doi: 10.30522/iuoba.497567
ISNAD
Polat, Atilla. “The Life of Hussein Tevfik Pasha, a Mathematician-Bureaucrat of the Late Ottoman Period”. Studies in Ottoman Science 20/1 (Apr. 2025): 16-46. https://doi.org/10.30522/iuoba.497567
