9. Milletlerarası Türkoloji̇ Kongresi̇ Bildiriler Kitabı
Batı Toroslarda Bulunan Kaya Resimlerinin Türk Tarihi ve Kültürü Açısından Önemi
Mustafa Gökçe, Eren Fehmi Eroğluİnsanlığın en eski sanat eserlerinden biri olan kaya resimleri, tarihin erken devirlerinden itibaren dünyanın birçok bölgesinde görülmektedir. Tarih araştırmalarında çoğunlukla yazılı kaynaklar esas alınarak içerik oluşturulduğundan, bu tarz kültürel eserler son dönemlere kadar çalışmalarda göz ardı edilmiştir. Oysa insanlığın kendini ilk ifade etme çabalarından birisi mağara ve kayalara çizilen bu resimler olmuştur. Bu sanat eserlerinde insanlar, doğayla olan mücadelelerine, göksel sembollere, yabani hayvanlara, dinî inançlarına ve hâkimiyet sembollerine yer vermiştir. Yaygın görüşlere göre eski insanların yaşantıları ve kültürleri hakkında önemli ipuçları taşıyan kaya resimleri, tarihsel süreçte tamga ve motiflere evrilerek alfabenin temelini oluşturmuştur. Kazıma, dövme, çizme veya boyama tekniğiyle yapılmış bu sanat eserlerine, Türkistan’dan Orta Avrupa’ya kadar Türklerin gittikleri her coğrafyada rastlamak mümkündür. Çalışmanın konusunu da bu örneklerden biri olan, Batı Toroslarda, Burdur, Antalya, Muğla illeri arasında yer alan Türk kaya resimleri oluşturmaktadır. Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın14.04.2020 tarih ve E305058 sayılı izni çerçevesinde yapılan saha çalışmalarında tespit edilen eserlerin, Türk tarihi ve kültürünün Anadolu evresi için önemli bir kaynak olması muhtemeldir. Ortalama 1000-1500 metre yükseltideki Torosların yaylalarında bulunan kaya resimleri üslup ve şekil açısından Avrasya’nın farklı bölgelerinde bulunan eserlerle benzerlik göstermektedir. Bu durum göz önünde bulundurulduğunda Batı Toroslarda bulunan kaya resimleri Türkistan’dan Anadolu’ya taşınan bir kültürün önemli bir göstergesi olarak kabul edilebilir. Çalışmada bu kaya resimleri ve çevresindeki kurganların tanıtımı yapılarak tarafımızca tespit edilen özelliklerinin bilim dünyasında tartışmaya açılması hedeflenmektedir.
The Importance of the Rock Art Found in the Western Taurus Mountains in Terms of Turkish History and Culture
Mustafa Gökçe, Eren Fehmi EroğluExisting since the earliest ages of history and seen as one of humanity’s oldest works of art, rock drawings are found in many places around the globe. Due to historical research being mostly based on written sources, these types of cultural works have been overlooked in studies until recently. In fact, humanity’s first attempts at expressing itself were these paintings on caves and rocks. Humans depicted their struggles with nature through celestial symbols, wild animals, religious beliefs, and symbols of dominance in these artworks. Carrying hints of ancient humans’ ways of life and culture according to common points of view, these rock drawings evolved into tamgas and motifs that formed the basis of alphabets. Made using techniques such as engraving, inscription, drawing, and painting, these artworks can be seen in every geography in which Turks have set foot, from Turkistan to Central Europe. The subject of this study involves an example of this in the Turkic rock art located in the Western Taurus Mountains among the Burdur, Antalya, and Muğla provinces of Turkey. This rock art shows similarity in style and shape with other works around different locations throughout Eurasia. Taking this into consideration, the rock paintings found in the Western Taurus Mountains can be accepted as an important indicator of the culture carried from Turkistan to Anatolia. This study aims to present the properties identified here to discussions in the scientific community by displaying the rock art and the surrounding kurgans.