BÖLÜM


DOI :10.26650/B/SS53.2024.015.05   IUP :10.26650/B/SS53.2024.015.05    Tam Metin (PDF)

Tarihsel Süreçte Kütüphanecilik Eğitimi ve Türkiye’de Bu Bağlamdaki Sorunlar

Hasan Sacit Keseroğlu

Yazının bulunması kütüphaneleri ortaya çıkarırken, basımevinin bulunması mesleğin akademik disiplin olması yönünde zorlayıcı etken olur. 17’inci yüzyıldan başlayarak kütüphanecilik teknikleri, 19’uncu yüzyılda ise kütüphane kuramı ve bilimi üstüne çalışmalar üretilir. Aynı zamanda kütüphanecilik, üniversitelerde akademik bir disiplin özelliği kazanır. Pek çok ülkede olduğu gibi Türkiye Cumhuriyeti’nde de kütüphanecilik eğitimi 1926 yılında kurslarla başlar ve 1954-1955 öğretim yılında Ankara Üniversitesi Dil, Tarih ve Coğrafya Fakültesi içinde Kütüphanecilik Enstitüsü olarak kurulur. Bunu İstanbul Üniversitesi, Hacettepe Üniversitesi izler. 2006 yılından başlayarak Türkiye’de üniversite kurma çalışmaları inanılmaz bir hız kazanır. Üniversite kurmak konusunda belirli standartlar yanında, ulusal plan ve planlamadan da yoksun bir biçimdeki artış kütüphanecilik eğitimini de içine alır. Üniversiteye gelen öğrencinin düşük düzeydeki donanımı, yabancı dil konusunda başarısızlığı; geldiği üniversite kütüphanesinde yeterli düzeyde derme bulunmaması, bilgi teknolojileri laboratuvarlarından yoksunluk; öğretim elemanı azlığı, yeterli sayıda ders konusu uzmanı bulunmaması yanında üniversiteyi bitirince iş bulma konusundaki kaygısı, sorunları derinleştirmektedir.


DOI :10.26650/B/SS53.2024.015.05   IUP :10.26650/B/SS53.2024.015.05    Tam Metin (PDF)

Development of Librarianship Education in the Historical Aspect and Problems Encountered within This Context, in Turkey

Hasan Sacit Keseroğlu

While the discovery of writing led to the emergence of libraries, the discovery of the printing house was a compelling factor for the profession to become an academic discipline. From the beginning of the 17th century onwards, studies on librarianship techniques, and in the 19th century, studies on library theory and science were produced. At the same time, librarianship becomes an academic discipline in universities. As in many other countries, also in Turkey, librarianship education began with courses. In the Republic of Turkey, the first courses were launched in 1926 and, the Institute of Librarianship was established within the Faculty of Language, History and Geography of Ankara University in 1954-1955 academic year. They were followed by Istanbul University and Hacettepe University. Beginning in 2006, the efforts to establish universities in Turkey gained incredible momentum. The increase in the establishment of universities lacking of specific standards as well as national plans and planning includes also the education of librarianship. The problems are exacerbated by the low level of qualifications of students coming to university, their failure in foreign language learning, the lack of sufficient collection in the university library, the lack of information technology laboratories, the shortage of teaching staff, the lack of a sufficient number of academic staff who are expert in the subject that they teach, as well as students’ anxiety about finding a job after graduation.



Referanslar

  • Alpay, M. (1976). Harf Devriminin kütüphanelere yansıması. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi. Artukoğlu, A, “Türkiye’de Kütüphanecilik Eğitimi,” Kütüphaneciliğin Sesi, I, 2-3 (Kasım, 1962), 8-9. ss; 52 Atatürk, M. K. (2005). Atatürk’ün bütün eserleri. Cilt 15.İstanbul: Kaynak Yayınları google scholar
  • Atılgan, D. (1999). Türkiye’de kütüphanecilik eğitimi ve yeni bin yılda hedefler. Ö. Bayram, E. Erkan ve T. Gülle (Yay. haz.). Bilginin Serüveni: Dünü, Bugünü, Yarını: Türk Kütüphaneciler Derneği’nin Kuruluşunun 50. Yılı Uluslararası Sempozyum bildirileri içinde (s. 144-163). Ankara: Türk Kütüphaneciler Derneği. google scholar
  • Baysal, J. (1987a) Kütüphanecilik alanında yeni kavramlar, araçlar, yöntemler. (2bs.). İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi yayınları. google scholar
  • Baysal, J. (1987b). İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Kütüphanecilik Bölümü’nün yirmi yıllık tarihçesi 1964-1984. İ. Ü. Edebiyat Fakültesi Kütüphanecilik Dergisi Belge Bilgi Kütüphane Araştırmaları, s.1, s. 5-15. google scholar
  • Baysal, J. (1991). Kitap ve kütüphane tarihine giriş. İstanbul: Türk Kütüphaneciler Derneği İstanbul Şubesi. google scholar
  • Bernal, J. D. (1976). Bilimler tarihi. Marlalı, E. (Çev.). İstanbul: Sosyal Yayınları. google scholar
  • Bitri, E. (2012). Kütüphane ve bilgibilim eğitimi: Arnavutluk için bir yaklaşım. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Bilgi ve Belge Yöneyimi Anabilim Dalı (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi) google scholar
  • Bronstein, J. (2007). Current trends in library and information studies curricula around the world: Looking for the user-centred approach. Journal of Information, Communication and Ethics in Society, 5(2), 59-78. google scholar
  • Burke, P. (2002). Gutenberg’ten Diderot’ya: Bilginin toplumsal tarihi. M. Tunçay (Çev.). İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları. google scholar
  • Çağır, M. ve Türk, İ. C. (2017). 1869 Maarif-i Umumiye Nizamnamesi ve Türk eğitim tarihindeki yeri. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi (ASEAD), 4(11), 62-75. google scholar
  • Çakın, İ. (1997). 25. yılında Hacettepe Üniversitesi kütüphanecilik bölümü. B. Yılmaz (Yay. haz.). Kütüphanecilik Bölümü 25. Yıl’a Armağan içinde (s. 7-31). Ankara: Hacettepe Üniversitesi Kütüphanecilik Bölümü. google scholar
  • Çakın, İ. (1999). Kütüphanecilik eğitimi ve yeni hedefler. Ö. Bayram, E. Erkan ve E. Yılmaz (Ed.). 21. Yüzyıla Doğru Türk Kütüphaneciliği: 35. Kütüphane Haftası Bildirileri (15-21 Mart 1999, Ankara) içinde (s. 135146). Ankara: TKD. google scholar
  • Çakın, İ. (2000). Bilgi profesyonellerinin eğitiminde yeniden yapılanma: Hacettepe Üniversitesi Türkiye’de Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümleri. Türk Kütüphaneciliği, 14(1), 3-17. google scholar
  • Çakın, İ. (2005). Cumhuriyet’ten günümüze bilgi profesyonellerinin eğitiminde başlıca yönelişler. Türk Kütüphaneciliği, 19(1), 7-24. google scholar
  • Çakın, İ. (2015). Türkiye’de Cumhuriyet dönemi kütüphanecilik eğitimi. B. Yılmaz (Ed.). Anadolu kütüphaneleri içinde (ss.387-403). google scholar
  • Çığ, M. İ. (1997). Sumerli Ludingirra. (2.bs.). İstanbul: Kaynak Yayınları. google scholar
  • Dilek-Kayaoğlu, H. (1992). Kütüphane biliminin kapsamı ve Türkiye’de durum. İstanbul: Türk Kütüphaneciler Derneği İstanbul Şubesi. google scholar
  • Dilek-Kayaoğlu, H. (2017a). Kütüphane biliminden enformasyon bilimlerine: İnceleme Alanını/Bilim Dalını Adlandırma ve Tanımlama Sorunu. İçinde: Bilgi ve Belge Yönetimi: Kuramsal Yaklaşımlar (ss.125-178). B. Yılmaz, T. Baş, S. Öztemiz, M. Dişli (Yay. Haz.). İstanbul: Hiperyayın. google scholar
  • Dilek-Kayaoğlu, H. (2017b). Kütüphane fenninden bilgi ve belge yönetimine: Türkiye’de alan adlandırma ve tanımlama sorunu. İçinde: Bilgi ve Belge Yönetimi: Kuramsal Yaklaşımlar (s. 179-210). B. Yılmaz, T. Baş, S. Öztemiz, M. Dişli (Yay. Haz.). İstanbul: Hiperyayın. google scholar
  • Ersoy, O. (1965). Kütüphanecilik kursları. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih- Coğrafya Fakültesi Dergisi, XXIII (1-2), 49-59. google scholar
  • Hall, M. P. (2017). Mısır’da ruh ve ölüm ötesi. O. C. Hacıoğlu (Çev.). İstanbul: Hermes Yayınları. google scholar
  • Hart, G. (2012). Mısır mitleri. M. S. Türk (Çev.). (2.bs.). İstanbul: Phoenix Yayınevi. google scholar
  • Kaegbein ve Rush (1983). Federal Alman Cumhuriyeti’nde kütüphane ve belge bilgi alanındaki yenilikler. İçinde Değişik ülkelerde kütüphane öğretimi (Seminer 25 Şubat 1982) (s. 7-26). Meral Alpay (Haz.). G. Olut (Çev.). İstanbul: Formül Matbaası. google scholar
  • Karauğuz, G. (2015). Hitit mitolojisi. (2.bs.). İstanbul: Çizgi Kitabevi. google scholar
  • Keseroğlu, H. S. (1989). Halk kütüphanesi politikası ve Türkiye Cumhuriyeti’nde durum. İstanbul: Türk Kütüphaneciler Derneği İstanbul Şubesi. google scholar
  • Keseroğlu, H. S. (2014). Yeni kurulan bilgi ve Belge Yönetimi Bölümleri. İçinde: Ankara Üniversitesi Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü 60. Yıl armağan kitabı (s. 123-128). N. Özel. N. Er-Koçoğlu (Yay. Haz.). Ankara: Ankara Üniversitesi DTCF Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü. google scholar
  • Keseroğlu, H. S. (2017a). Yazı öncesi arşivler. (s.327-332) içinde: Bilişim teknolojilerinin bilgi merkezlerine ve hizmetlerine etkisi. (Odabaş, H. Ve Akkaya, M. A. ) (Yay. Haz.). İstanbul: Hiperyayın. google scholar
  • Keseroğlu, H. S. (2017b). Bilim tarihinde kuram. İçinde: Bilgi ve belge yönetimi kuramsal yaklaşımlar (s.25-62). B. Yılmaz, T. Baş, S. Öztemiz, M. Dişli (Yay. Haz.). İstanbul: Hiperyayın. google scholar
  • Keseroğlu, H. S. (2018). Dil, anlam ve kataloglama (ss.239-263). İçinde: Bilgi ve belge yönetimi alanında bilgiye erişim 7 kataloglama sorunları sempozyumu: bildiriler kitabı. E. Bitri, H. S. Keseroğlu (Yay. Haz.). İstanbul: Hiperyayın. google scholar
  • Kramer, N. S. (1990). Tarih Sumer’de başlar. Çığ, M. İ. (Çev.). Ankara: Türk Tarih Kurumu. google scholar
  • Kramer, S. N. (2000). Sümerlerin kurnaz tanrısı Enki. H. Koyukan (Çev.). İstanbul: Kabalcı Yayınevi. google scholar
  • Kramer, N. S. (2001). Sümer mitolojisi: İÖ üçüncü bin yıldaki tinsel ve edebi gelişim üstüne bir çalışma. H. google scholar
  • Koyukan (Çev.). (2.bs.). İstanbul: Kabalcı Yayınevi. google scholar
  • Lerner, F. (2007). Kütüphanelerin hikayesi: Yazının bulunuşundan bilgisayar çağına. İstanbul: Bileşim yayınları google scholar
  • Madran, O. (2023, 18 Mayıs). Bilgi [e posta]. Erişim adresi: https://mail.google.com/mail/u/0/?tab=rm&ogbl#-search/Or%C3%A7un/KtbxLwGrWgDGCjbwlVxgwFDRpsHdsVwxdq google scholar
  • Matsumura, T. (1983). Japonya’da kütüphane ve bilgi bilimin gelişmesi. İçinde Değişik ülkelerde kütüphane öğretimi: (Seminer 25 Şubat 1982) (s.39-60). Meral Alpay (Haz.). G. Olut (Çev.). İstanbul: Formül Matbaası. google scholar
  • Mithen, S. (1999). Aklın tarihöncesi. İ. Kutluk (Çev.). Ankara: Dost Kitabevi. google scholar
  • National Union Catalog (2023). Erişim adresi: https://en.wikipedia.org/wiki/National_Union_Catalog google scholar
  • Oğuzkan, A. F. (1981). Eğitim bilimleri sözlüğü. (2.bs.). Ankara: Türk Dil Kurumu. google scholar
  • Ötüken, A. (1956). İstanbul Kütüphaneleri Hakkında 48 Yıl Önce Zamanın Sadrazamına Sunulmuş Bir Rapor”, Türk Kütüphaneciler Derneği Bülteni, V/3, Ankara 1956, s. 206-226. google scholar
  • Ötüken, A. (1957). Türkiye’de kütüphanecilik öğretiminin tarihçesi. Türk Kütüphaneciler Derneği Bülteni, VI/1-2. s. 1-36. google scholar
  • Pawley, C. (2019). History in Education for Librarianship. Information & Culture: A Journal of History. Volume 54, Number 1, 2019, pp. 44-52. google scholar
  • Soysal, Ö. (1983). Türkiye’de kütüphanecilik eğitiminin temel sorunları. İçinde: Değişik ülkelerde kütüphane öğretimi (Seminer 29 Şubat 1982). Alpay, M. (Haz.) İstanbul: Formül Matbaası. google scholar
  • Subaşıoğlu, F. (2014). Meslek eğitimimizde yeni yöntemler, fırsatlar (s. 81- 92). İçinde: Ankara Üniversitesi Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü 60.Yıl Armağan Kitabı, N. Özel ve N. Er-koçoğlu (Yay. haz.). Ankara: Ankara Üniversitesi DTCF Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü. google scholar
  • Subaşıoğlu, F. ve Gürdal, O. (2014). Ankara Üniversitesi Kütüphanecilik Bölümü’nün kuruluş öyküsü. Türk Kütüphaneciliği 28 (4), 583-621 google scholar
  • Tonta, Y. (2012). Kütüphanecilik ve Bilgibilim Eğitiminde Gelişmeler ve Program Değişiklikleri. Türk Kütüphaneciliği, 26(2), 227-261. google scholar
  • Tonta, Y. (2023, 16 Haziran). Akademiden notlar 103: Nasıl bir üniversite? Erişim adresi: https://www.youtube. com/watch?v=0fgc1kNezGI google scholar
  • Türk Kütüphaneciler Derneği Mesleki Etik İlkeleri (2010). Erişim adresi: https://kutuphaneci.org.tr/bildirgeler/ mesleki-etik-ilkeleri/ google scholar
  • Watson, P. (2023). Fikirler tarihi: Ateşten Freud’a. Atakay, K. ... [ve öte] (Çev.). (9.bs.). İstanbul: Türkiye İş Bankası. google scholar
  • White, J. (2010). International library of philosophy of education. Aims of education restated. (v.22). London: Routledge. google scholar
  • Yıldırım, C. (1979). Bilim felsefesi. İstanbul: Remzi Kitabevi. google scholar
  • Yılmaz, B. (2018). Türkiye’de Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümleri Ders Programlarının Arşivcilik ve Belge Yönetimi Eğitimi Açısından Değerlendirilmesi. Bilgi Yönetimi.,1(1), 44-62. google scholar
  • Yılmaz, B. (2023, 15 Mayıs). Bilgi. [e posta]. Alınan adres: https://mail.google.com/mail/u/0/?tab=rm&ogbl#-search/B%C3%BClent+Y%C4%B1lmaz/KtbxLvgwzhpZHSRjmKKbFCwtLMBWRpQMWg google scholar


PAYLAŞ




İstanbul Üniversitesi Yayınları, uluslararası yayıncılık standartları ve etiğine uygun olarak, yüksek kalitede bilimsel dergi ve kitapların yayınlanmasıyla giderek artan bilimsel bilginin yayılmasına katkıda bulunmayı amaçlamaktadır. İstanbul Üniversitesi Yayınları açık erişimli, ticari olmayan, bilimsel yayıncılığı takip etmektedir.