Dijital Mahremiyetin Boyutları: Dijital Alanda Araştırmalar ve Tartışmalar

EnglishTürkçe

BÖLÜM


DOI :10.26650/B/SSc5SSc20.2024.030.007   IUP :10.26650/B/SSc5SSc20.2024.030.007    Tam Metin (PDF)

Dijital Mahremiyet ve Dijital Güvenlik Bağlamında Gözetim Toplumu Üzerine Bi̇r İnceleme

Deniz Yengin, Selin Yılmaz

Gelişen teknolojiler bireylerin hayatını kolaylaştırabilmekte ve aynı zamanda zorlaştırabilmektedir. Bu bağlamda teknolojik gelişmeler bireylerin hayatını zaman, mekan, hız ve iş gücü anlamında kolaylaştırırken, aynı zamanda mahremiyet ve güvenlik açısından sınırları zorlayabilmektedir. Bireyleri de fiziksel olarak işlevsizleştirebilmektedir. Dijital araçlar ve uygulamalar sürekli olarak güncellenmektedir. Özellikle yapay zekanın gelişimi sektöre katkı sağlamaktadır. Örneğin, otomotiv sektöründe otonom sürüş teknolojisi geliştirilmektedir. Otonom sürüş teknolojisi ile bireyler araçlarını otomatik sürüş özelliğine alabilmektedir. Ancak aracın içindeki kameralar sürücünün kontrol panelindeki uyarılara ve güvenlik sistemlerine uyup uymadığını kontrol edebilmektedir. Kamera sürücünün hiç direksiyona temas etmediğini izlerken, direksiyon sistemindeki sensörler de uyarı vermekte ve aracın yavaşlayarak durmasını sağlamaktadır. Burada güvenlik söz konusudur. Ancak araç bireye aittir. Bireyin özel alanlarından birini oluşturmaktadır. Bu durumda mahremiyet sınırlarının şeffaflaştığı, hatta neredeyse yok olduğu görülmektedir. Diğer araçlarda da benzeri bir durum söz konusudur. Dolayısıyla yüz, göz, el ve parmak izi teknolojisinin yanı sıra aplikasyonla denetim ve sesle denetim sistemleri gelişmektedir. Aplikasyonla kullanılan beyaz eşyalar, pişirme aletleri bunlara örnek verilebilmektedir. Bazı hoparlörler iletişim aracı olarak da kullanılmaktadır. Bütün bunların temelinde yapay zekanın gelişimi bulunmaktadır. Bu çalışmada kullanılan araçlara bağlı olarak özel alanla, kamusal alanın arasındaki sınırların şeffaflaştığı, teknolojik gelişmelere bağlı olarak güvenlik sisteminin bir parçası olarak görünen uygulamaların ve niteliklerin aynı zamanda mahremiyet alanını şeffaflaştırdığı ve hayatı kolaylaştıran teknolojik gelişmelerin aslında bireyleri sistemin içine daha fazla dahil etmekte olduğu, buna bağlı olarak gözetim araçlarının şeffaflaştığı ortaya çıkmaktadır. Aynı zamanda sistemler kitleleri farkında olmadan yönlendirmektedir. Bireylerin araç kullanmak gibi temel işlevleri yerine getirmediği, hemen hemen her türlü işlevi makinenin gerçekleştirmesini beklediği görülmektedir. 


Anahtar Kelimeler: Yapay Zeka, Otonom Sürüş, Mahremiyet, Güvenlik, Gözetim
DOI :10.26650/B/SSc5SSc20.2024.030.007   IUP :10.26650/B/SSc5SSc20.2024.030.007    Tam Metin (PDF)

A Study on Surveillance Society in the Context of Digital Privacy and Digital Security

Deniz Yengin, Selin Yılmaz

Developing technologies can facilitate and complicate the lives of individuals at the same time. In this context, while technological developments facilitate the lives of individuals in terms of time, space, speed and labor force, they can also push the limits in terms of privacy and security. It can also physically dysfunctionalise individuals. Digital tools and applications are constantly being updated. Especially the development of artificial intelligence contributes to the sector. For example, autonomous driving technology is being developed in the automotive sector. With autonomous driving technology, individuals can take their vehicles to automatic driving features. However, the cameras inside the vehicle can check whether the driver complies with the warnings and safety systems on the control panel. While the camera monitors that the driver does not touch the steering wheel at all, the sensors in the steering system give a warning and ensure that the vehicle slows down and stops. There is security here. However, the vehicle belongs to the individual. It constitutes one of the private areas of the individual. In this case, it is seen that the boundaries of privacy become transparent and even almost disappear. There is a similar situation in other vehicles. Therefore, in addition to face, eye, hand and fingerprint technology, application control and voice control systems are developing. White goods and cooking appliances used with applications can be given as examples. Some speakers are also used as communication tools. The basis of all these is the development of artificial intelligence. Depending on the tools used in this study, it is revealed that the boundaries between the private sphere and the public sphere have become transparent, the applications and qualities that appear as part of the security system due to technological developments also make the privacy area transparent, and technological developments that make life easier actually involve individuals more into the system, and accordingly, surveillance tools have become transparent. At the same time, systems direct the masses unwittingly. It is seen that individuals do not fulfill basic functions such as driving, and expect the machine to perform almost all kinds of functions.


Anahtar Kelimeler: Artificial Intelligence, Autonomous Driving, Privacy, Security, Surveillanc

Referanslar

  • Akdağ, G. (2015). “Gözetim Toplumu” Teorilerinin Tarihsel ve Teorik Bir incelemesi. Adanan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü: Sosyoloji Anabilim Dalı. Yüksek Lisans Tezi. google scholar
  • Aydoğan, F. (2019). Endüstri 4.0 ve Dijital Medya. İstanbul: Derin Yayınları. google scholar
  • Bakioğlu, G. ve Atahan, A. O. (2021). Otonom Araçların Benimsenmesi ve Güvenlik Algılarının incelenmesi. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, Özel Sayı 32, S. 633-639. google scholar
  • Barrat, J. (2020). Son İcadımız: Yapay Zeka ve İnsanlık Çağının Sonu. İstanbul: Pegasus Yayıncılık. google scholar
  • Bauman, Z. (2011). Postmodern Etik. İstanbul: Ayrıntı Yayınları. google scholar
  • Bauman, Z. & Lyon, D. (2016). Akışkan Gözetim. Çeviren: Elçin Yılmaz, İstanbul: Ayrıntı Yayınları. google scholar
  • Bauman, Z. (2018). Modernite, Kapitalizm, Sosyalizm Küresel Çağda Sosyal Eşitsizlik. İstanbul: Say Yayınları. google scholar
  • Berners-Lee, t., Hendler, J., Lassila, o. (2001). The Semantic Web. Scientific American. Vol. 184 No:5. google scholar
  • Bitirim Okmeydan, S. (2017). Postmodern Kültürde Gözetim Toplumunun Dönüşümü:‘Panoptikon’dan ‘Sinoptikon’ ve 'Omniptikon'a. Academic Journal of Information Technology. 2017-Special Issue/Özel Sayı -Cilt/ Vol: 8-Sayı/ Num: 30. DOI: 10.5824/1309-1581.2017.5.003. google scholar
  • Castells, M. (2016). iletişim Gücü. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları. google scholar
  • Chandler, D. & Fuchs, C. (2021). Dijital Nesneler ve Dijital Özneler. İstanbul: Nota Bene Yayınları. google scholar
  • Çevik, H. (2022). Akıllı Ulaşım Sistemleri Unsurlarından Otonom Araçlarda Trafik Kaza Faktörlerinin Belirlenmesine ilişkin Bir Araştırma. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Akıllı Ulaşım Sistemleri Ana-bilim Dalı. google scholar
  • Çoban,B. & Özarslan, Z. (2008). Panoptikon: Gözün iktidarı. İstanbul Su Yayınları. google scholar
  • Demircan G (2019). Gözetim ve Gözetimin Toplumsal Meşruiyeti Üzerine Bir inceleme. Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 21(2), 2033-2062. google scholar
  • Duarte, F. ve Ratti, C., (2018). The Impact of Autonomous Vehicles on Cities: A Review, Journal of Urban Technology, 25 (4), 3-18. google scholar
  • Dolgun, U. (2015). Şeffaf Hapishane Yahut Gözetim Toplumu. Ankara: Ötüken Yayınları. google scholar
  • Foucault, M. (2017). Hapishanenin Doğuşu. Ankara: İmge Kitabevi. google scholar
  • Gao, C., Wang, G., Shi, W., Wang, Z. ve Chen, Y., (2021). Autonomous Driving Security: State of the Art and Challenges, IEEE Internet of Things Journal, 9 (10), 7572-7593. google scholar
  • Giddens, A. (2018). Mahremiyetin Dönüşümü. İstanbul: Ayrıntı Yayınları. google scholar
  • Güçdemir, Y (2015). Sanal Ortamda İletişim “Bir Halkla İlişkiler Perspektifi” İstanbul: Derin Yayınları google scholar
  • Han, B.-C. (2021). Şeffaflık Toplumu. İstanbul Metis Yayınları. google scholar
  • Hekimoğlu, H. (2019). Sosyal Ağlarda Mahremiyetin Dönüşümü: Instagram Örneği. Yüksek Lisans Tezi. Erciyes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Halkla İlişkiler Anabilim Dalı. google scholar
  • Hülür, H. ve Yaşın, C. (2016). Yeni Medya: Kullanıcının Yükselişi. Ankara Ütopya Yayınları. google scholar
  • Innis, H. A. (2006). İmparatorluk ve İletişim Araçları. Ankara: Ütopya Yayınevi. google scholar
  • Kapan, K. ve Üncel, R. (2020). Gelişen Web Teknolojilerinin (Web 1.0- Web 2.0- Web 3.0) Türkiye Turizmine Etkisi. Safran google scholar
  • Kültür ve Turizm Araştırmaları Dergisi, (Saffron Journal of Culture and Tourısm Researches)2020, 3(3): 276-289 google scholar
  • Kaplan, A. & Haenlein,M. (2010). User of the World, Unite! The Challenges and Opportunities of Social Media. Bussines Horizons 53(1): 59-68. google scholar
  • KARAKEHYA, Hakan. “‘Gözetim ve Suçla Mücadele’: Gözetimin Tarihsel Gelişimi ile Yakın Dönemde Gerçekleştirilen Hukuki Düzenleme ve Uygulamalar Bağlamında Bir Değerlendirme”. Ankara Üniversitesi google scholar
  • Hukuk Fakültesi Dergisi 58, sy. 2 (Haziran 2009): 319-58. https://doi.org/10.1501/Hukfak_0000001572. google scholar
  • Karakehya, H., & Usluadam, A. K. (2016). Neden Gözetl(en)iyoruz. Anadolu Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2(3), 187 200. google scholar
  • Kula, O. B. (2013). Marx, Benjamin, Adorno-Sanat ve Edebiyat. İstanbul: Türk İş Bankası Kültür Yayınları. google scholar
  • Langlois, A. & Dubois, F. (2015). Otonom Medya, Direnişi ve Muhalefeti Canlandırmak. İstanbul: Kafka, Epsilon Yayıncılık. google scholar
  • Lyon, D. (2006). Günlük Hayatı Kontrol Etmek: Gözetlenen Toplum. Çeviren: Ali Toprak, İstanbul: Kalkedon. google scholar
  • Lyon, D. (2013). Gözetim Çalışmaları. Çeviren: Ali Toprak, İstanbul: Kalkedon. google scholar
  • Lokke, E, (2020). Mahremiyet: Dijital Toplumlarda Özel Hayat. İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları. google scholar
  • Mohammed, Z. (2019). Artificial Intelligence Definition, Ethics and Standards. Egypt: The British University, Electronics and Communications: Law, Standards and Practice (18ELEC07I) google scholar
  • McLuhan, M. Foucault, M. Chomsky, N. Baudrillard, J. Postman, N. Lacan, J. Zizek, S. (2005). Kadife Karanlık. İstanbul: Su Yayınları. google scholar
  • McLuhan, M. & Powers, B. R. (2020). Global Köy. İstanbul: Scala Yayıncılık. google scholar
  • Öztürk. S. (2013). Filmlerle Görünürlüğün Dönüşümü: Panoptikon, Süperpanoptikon, Sinoptikon. Gazi Üniversitesi İletişim Fakültesi, İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi-Sayı 36 / Bahar. google scholar
  • Morozov, E. (2014). The Rise of Data and The Death of Politics. https://www.theguardian.com/technology/2014/jul/20/ rise-of-data-death-of-politics-evgeny-morozov-algorithmic-regulation. (Erişim Tarihi:22.02.2024) google scholar
  • Ritzer, G. & Stepnisky, J. (2018). Sosyoloji Kuramları. Ankara: De Ki Yayın. google scholar
  • Ritzer, G. & Stepnisky, J. (2019). Çağdaş Sosyoloji Kuramları. Ankara: De Ki Yayın. google scholar
  • Sayımer, İ. (2012). Sanal Ortamda Halkla İlişkiler. İstanbul: Beta Yayınları. google scholar
  • Simmel, G. (2016). Gizliliğin ve Gizli Toplumların Sosyolojisi. İstanbul: Pinhan Yayıncılık. google scholar
  • Taştan, Y. & Kaymaz, H. (2021). Otonom Araçların Yaygınlaşmasının Önündeki Zorluklar. International Journal of Advan-ces in Engineering and Pure Sciences , 33 (2) , 195-209 . DOI: 10.7240/jeps.741594. google scholar
  • Toffler, A. (2018). Üçüncü Dalga. İstanbul: Koridor Yayıncılık. google scholar
  • Törenli, N. (2005). Yeni Medya, Yeni İletişim Ortamı. Ankara. Bilim ve Sanat Yayınları. google scholar
  • Utma, S. (2023). Gözetim Kavramı ve Sosyal Medyada Gözetimin İçselleştirilmesi. Journal of Social, Humanities and Ad-ministrative Sciences, 9(61):2276-2283. google scholar
  • Van Dijk, J. (2016). Ağ Toplumu. İstanbul, Kafka/Epsilon Yayıncılık. google scholar
  • Yengin, D. (2014). Yeni Medya ve Dokunmatik Toplum. İstanbul: Derin Yayınları. google scholar
  • Yiğit, E., Öner, A. E., ve Yöntem, O. (2020). Otonom Araçların Otomotiv Sektörüne Etkileri ve Beraberinde Getirdiği Yenilikler. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi. (Özel Sayı), 181-186. google scholar
  • URL.1. Etimoloji Sözlüğü - MahremİYet (10.05.2023) https://www.etlmolojlturkce.com/kellme/mahrem google scholar
  • URL.2. TDK - MahremİYet (10.05.2023) https://sozluk.gov.tr/ google scholar
  • URL.3. TDK - (10.05.2023) https://sozluk.gov.tr/ google scholar
  • URL.4. Armerding - (30.05.2023) https://www.csoonline.com/article/2855641/the-5-worst-big-data-privacY-risks-and-how-to-guard-against-them.html. google scholar


PAYLAŞ




İstanbul Üniversitesi Yayınları, uluslararası yayıncılık standartları ve etiğine uygun olarak, yüksek kalitede bilimsel dergi ve kitapların yayınlanmasıyla giderek artan bilimsel bilginin yayılmasına katkıda bulunmayı amaçlamaktadır. İstanbul Üniversitesi Yayınları açık erişimli, ticari olmayan, bilimsel yayıncılığı takip etmektedir.