Engellilik Araştırmaları Yazıları

EnglishTürkçe

BÖLÜM


DOI :10.26650/B/SS46.2022.013.12   IUP :10.26650/B/SS46.2022.013.12    Tam Metin (PDF)

Şehirlerarası Terminallerin Mimarî Erişilebilirlik Açısından Değerlendirilmesi: Türkiye Örneği

Ebru Demirci

Engelli bireylere yönelik toplumsal hizmetlerin kalitesinin artması için öncelikle değerlendirilmesi gereken noktalardan bir tanesi uygulamaya yönelik yaşanan sorunların ayrıntılı olarak incelenmesidir. Bu alanda tarafların özellikle kullanıcıların geri bildirimleri, süreçlerdeki iyileşmeler için önemli göstergelerden bir tanesidir. Hizmet sağlayıcılar açısından uygun standartlara göre tasarlanmasına rağmen, kullanıcıların yaşadıkları sorunlar incelenerek tekrar düzenlemeler ve güncellemeler gerekmektedir. Ulaşım sistemlerinde yapılan erişilebilirlik standartlarına uygunluk yaşlılar, çocuklar, şişman bireyler, hamile kadınlar, seyahat eden bavullu yolcular gibi birçok kullanıcı için de uygun hareket kabiliyetini arttırıcı bir etki yaratmaktadır. Çalışmada Türkiye’deki farklı 23 terminal ele alınmıştır. Çalışmada gönüllü bir grup tarafından şehir terminalleri gözlem yoluyla 2020 yılında analiz edilmiştir. Erişilebilirlik standartlarına yönelik hazırlanan formlar her bir terminal için doldurulmuştur. Terminal alanlarının yasal düzenlemelerle belirlenmiş olan standartlara uygun olup olmadığı kullanılan formlar ile her bir bölgedeki gönüllüler tarafından gözlemlenerek değerlendirilmiştir. Bu çalışmada Türkiye’deki birçok şehirde yer alan yolcu terminallerinin mimarî erişilebilirlik açısından değerlendirilmesi yapılmıştır. Çalışmada yeniden inşa edilen ve düzenlenen terminaller olmasına rağmen erişilebilirlik açısından hala bazı sorunlar olduğu tespit edilmiştir. Yurtiçi yolcu taşımacılığında önemli bir toplanma merkezi olan şehirlerarası terminaller, yolcu taşımacılığında en çok tercih edilen seyahat modunun kara taşımacılığı olduğu düşünüldüğünde, dikkatle ele alınması gereken bir durum olarak karşımıza çıkmaktadır. Belirlenen sorunların tespitine yönelik çalışmaların yapılması, kullanıcıların geri dönüşlerinin takip edilmesi ve sorunların hızlı ve etkin çözülmesi hizmet kalitesinin artmasında önemli faktörlerden birkaç tanesidir. Genel olarak terminallerde en fazla engelli tuvaletleri, taşıma aparatı, tekerlekli sandalyeler için manevra alanı, bilet satış noktalarının standartlara uygun olmaması, yönlendirme ve Braille ile bilgilendirme eksikliklerinin mevcut olduğu tespit edilmiştir. Çalışma sırasında yapılan bazı görüşmelerde de çalışan personelin erişilebilirlik standartları ile ilgili bilgilendirme sorunları da ayrıca gönüllü gözlemciler tarafından dile getirilmiştir.


Anahtar Kelimeler: Erişilebilir ulaşım, Mimarî erişilebilirlik, Şehirlerarası terminaller
DOI :10.26650/B/SS46.2022.013.12   IUP :10.26650/B/SS46.2022.013.12    Tam Metin (PDF)

Evaluation of Intercity Terminals in terms of Architectural Accessibility: The Case of Türki̇ye

Ebru Demirci

One of the points that should be evaluated first in order to increase the quality of social services for disabled people is the need to examine in detail the problems experienced in practice. In this area, the feedback of the parties, especially the users, is one of the important indicators for the improvements in the processes. Although it is designed according to the appropriate standards for service providers, it is necessary to rearrange and update with the problems experienced by the users. Compliance with the accessibility standards made in transportation systems will have an effect on increasing mobility for many users such as the elderly, children, obese individuals, pregnant women, and passengers traveling with luggage. In the study, 23 different terminals in Türkiye are discussed. In the study, city terminals were analyzed by a group of volunteers in 2020 by observation. Forms prepared for accessibility standards are filled in for each terminal. Whether the terminal areas comply with the standards determined by the legal regulations was evaluated by observing the forms used by the volunteers in each region. In this study, the passenger terminals in many cities in Türkiye were evaluated in terms of architectural accessibility. In the study, it has been determined that there are still some problems in terms of accessibility, although there are terminals that have been rebuilt and arranged. Intercity terminals, which are an important gathering center in domestic passenger transportation, appear as a situation that should be handled carefully, considering that the most preferred mode of travel in passenger transportation is road transportation. Carrying out studies to determine the identified problems, following the feedbacks of the users and solving the problems quickly and effectively are some of the important factors in increasing the service quality. In general, it has been determined that the most disabled toilets, carrying apparatus, maneuvering area for wheelchairs, ticket sales points are not in compliance with the standards, there are deficiencies in routing and information with Braille. In some of the interviews held during the study, the problems of informing the working personnel about the accessibility standards were also expressed by the volunteer observers.


Anahtar Kelimeler: Accessible transportation, Architectural accessibility, Intercity terminals

Referanslar

  • Akbaş, H.B. ve Atabeyoğlu, Ö. (2015). Sırrı Paşa (Fidangör) yaya bölgesinin engelli kullanımı açısından ulaşılabilirliğinin değerlendirilmesi. Artium, 3(2), 37-53. google scholar
  • Akbulut, F. (2016). Kentsel ulaşım hizmetlerinin planlanması ve yönetiminde sürdürülebilir politika önerileri. İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 11, 336-355 google scholar
  • Akıncı, Z. ve Kasalak, M.A. (2016). Sürdürülebilir turizm yönetimi açısından özel ilgi turizminin yeri ve önemi: Çatalhöyük. Uluslararası Turizm ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, (1), 161-182. google scholar
  • Aras, S. (2006). Fiziksel engellilerin bilgisayar yardımı ile mesleki branşlara yönlendirilmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Gazi Üniversitesi. google scholar
  • Avrupa Birliği Türkiye Delegasyonu. (2018, 11 Ağustos). Avrupa birliği temel haklar şartı. https://www.avrupa. info.tr/ tr/avrupa-birligi-temel-haklar-bildirgesi-708. google scholar
  • Aykal, F.D., Erbaş, M. ve Kocaman, M. (2018). Kent mobilyalarının yaşlı ve engellilere uygun tasarımı: Elazığ kenti meydanları üzerine uygunluk analizi. İnönü Üniversitesi Sanat ve Tasarım Dergisi, 8(17), 101-115. google scholar
  • Belir, Ö. (2018). Independent movement experience with the other senses. ICONARP International Journal of Architecture and Planning, 6 (Special Issue), 130-141. http://iconarp.selcuk.edu.tr/iconarp/article/view/219 google scholar
  • Bozdağ, A., Gümüş M.G., Gümüş K. ve Durduran S. (2017). Accessibility analysis for the elderly in an urban area from Turkey. Transylvanian Review of Administrative Sciences, 13(Special Issue), 21-37. google scholar
  • Çakır Sümer, G. (2015). “Engelsiz şehir” kavramı açısından Malatya. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 22(1), 139-157. google scholar
  • Dikmen, Ç.B. (2011). Avrupa kentsel şartı ulaşım ve dolaşım ilkeleri kapsamında engellilerin kentsel alan ve yapılara erişilebilirliklerinin sorgulanması: Yozgat örneği. Engineering Sciences, 6(4), 838-858 google scholar
  • EMBARQ, (2017). İzmir tarih sürdürülebilir ulaşım projesi. WRI Türkiye sürdürülebilir şehirler. google scholar
  • Enginöz, E.B. (2005). Erişilebilir mimarlık. Mimarlık Dergisi, 52(381), 48-52. google scholar
  • Enginöz, E.B. ve Şavlı, H. (2016). Examination of accessibility for disabled people at metro stations. ICONARP International Journal of Architecture and Planning. 4(1), 34-48. google scholar
  • Ergül, E., Ratti, A. ve Ercoli, S. (2016). A multi-method analysis of the accessibility of the İzmir ferry system. Human Factors in Transportation, içinde (s. 91-100). CRC Press. google scholar
  • Evcil, A.N. (2012). Raising awareness about accessibility. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 47, 490494. google scholar
  • Evcil, A.N. ve Usal, S.S.Y. (2014). Wheelchair users’ accessibility problems in public transportation-case of metro bus. Iconarp International Journal of Architecture and Planning, 2(1), 70-81. google scholar
  • Güngör, S., Demir, M. ve Polat, A.T. (2016). A Research on accessibilty of urban parks by disabled users. International Journal of Research in Social Sciences, 6(12), 578-594. google scholar
  • Hidayetoğlu, M.L. ve Müezzinoğlu, M.K. (2018). User-involved universal design experience in the space, product and service development process. ICONARP-International Journal of Architecture & Planning, 6 (Special Issue), 41-62. http://acikerisim.selcuk.edu.tr:8080/xmlui/handle/123456789/13057 google scholar
  • Kaplan, H. ve Ulvi, H. (2009). Engellilerin kaldırım ve yaya geçitlerinde karşılaştıkları kaza riskleri: Konya kent merkezleri örneklemi. Öz-Veri Dergisi, 6(2), 1453-1512. google scholar
  • Kaya, S. (2015). Düzce kent merkezi yaya yollarında engelli erişilebilirliği. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Düzce Üniversitesi. google scholar
  • Kesik, O. Demirci, A. ve Karaburun, A. (2014). Büyükşehirde yaşayan engelli yayalar için kaldırımların analiz edilmesi: Şişli örneği. Doğu Coğrafya Dergisi, 18(30), 12-30. google scholar
  • Kozan, H.İ.Ö., Bozgeyikli, H. ve Kesici, Ş. (2018). Engelsiz kent: Görme engelli bireylerin kentlerde yaşadıkları problemler. İdealkent, 9(23), 216-235. google scholar
  • Meshur Alkan, H.F. ve Alkan, A. (2014). The Integration of Elderly and Disabled People into Urban and Social Life: A New Model for Konya/Turkey-YEBAM. 54th Congress of the European Regional Science Association: “Regional Development & Globalisation: Best Practices”, içinde (1-17). Louvain-la-Neuve. google scholar
  • Meşhur Alkan, H.F. ve Yılmaz Çakmak, B. (2018). Universal design in urban public spaces: the case of Zafer Pedestrian Zone/Konya-Turkey. ICONARP International Journal of Architecture and Planning, 6(2, Special Issue “Universal Design”), 15-40 google scholar
  • Nehir, Y. (2009). İzmir’de otobüs duraklarının etkin kullanımları üzerine bir inceleme [Yayımlanmamış doktora tezi]. Dokuz Eylül Üniversitesi. google scholar
  • Olgun, R., Yılmaz, T. ve Arabacı, K.T. (2014). Kentsel mekan tasarımlarının tekerlekli sandalye kullanıcıları için yeterliliği: Antalya ışıklar caddesi örneği. Uluslararası Hakemli Tasarım ve Mimarlık Dergisi, 1(1), 1-12. google scholar
  • Öz, Ş. (2013). Engelli din eğitiminden “özürsüz” din eğitimi modelliğine: “Ötekileştirilen” özürlülerin din eğitiminde karşılaşılan sorunlar ve çözüm önerileri. Hikmet Yurdu Düşünce-Yorum Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, 6(11), 75-89. google scholar
  • Sabancı University. (2013). Towards a barrier free Turkey: the status quo and proposals. İmak Ofset Publishing. google scholar
  • Seyyar, A. (2013). Bağcılar’da engelli politikaları ve engellilere yönelik uygulamalar. R. Bozlağan (ed.), Bağcılar perspektifi, içinde (s. 155-176). Bağcılar Belediyesi Kültür Yayınları. google scholar
  • Sözen, H. (2017). Engelli vatandaşlarin kamu hizmeti almada karşilaştiklari sorunlar: Konya ili örneği [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Selçuk Üniversitesi. google scholar
  • Tiwari, G. (2006). Urban passenger transport: framework for an optimal modal mix. Asian Development Bank. google scholar
  • Tiyek, R., Eryiğit, B.H. ve Emrah, B.A.Ş. (2016). Engellilerin erişilebilirlik sorunu ve TSE standartları çerçevesinde bir araştırma. Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 12(2), 225-261. google scholar
  • Yardimci, S. ve Bezmez, D. (2018). Disabled Istanbulites’ everyday life experiences as ‘urban citizens’: accessibility and participation in decision-making. Citizenship Studies, 1-16. google scholar
  • Yılmaz, M. (2012). Kapsayıcı tasarım ve mekân. Mimarist, 43, 107-111. google scholar
  • Yılmaz, M. (2018). Public Space and accessibility. ICONARP International Journal of Architecture and Planning, 6 (Special Issue), 1-14. google scholar


PAYLAŞ




İstanbul Üniversitesi Yayınları, uluslararası yayıncılık standartları ve etiğine uygun olarak, yüksek kalitede bilimsel dergi ve kitapların yayınlanmasıyla giderek artan bilimsel bilginin yayılmasına katkıda bulunmayı amaçlamaktadır. İstanbul Üniversitesi Yayınları açık erişimli, ticari olmayan, bilimsel yayıncılığı takip etmektedir.