Geriatrik Nefroloji

EnglishTürkçe

BÖLÜM


DOI :10.26650/B/CH12CH47.2023.014.05   IUP :10.26650/B/CH12CH47.2023.014.05    Tam Metin (PDF)

Yaşlılarda Böbrek Fonksi̇yonlarının Ölçümü

Kübra Kaynar

Sağlık ve hastalık durumlarında, böbrek fonksiyonlarının değerlendirilmesinde önerilen en iyi parametre, birim zamanda temizlenen plazma hacmini ifade eden glomerüler filtrasyon hızı (GFH) olarak kabul edilmektedir. İnsanlarda doğrudan GFH ölçülemediği için gerçek GFH değerini kesin olarak bilmek mümkün olmamaktadır. Tahmini hesaplayan formüller ve ideale yakın ölçen yöntemler ile GFH değeri bulunmaktadır. Yaşlanma ile böbrek işlevlerindeki değişiklikler, ilk olarak 1950 yılında bildirilmiştir.1 Bu çalışmada, GFH analizinde altın standart metot olarak tanımlanan inülin klirensi yöntemi ile 20 yaş grubunda bulunan ortalama GFH değeri 122.8 ml/dk/1.73m2 iken 90 yaş grubunda bu değer 65.3 ml/dk/1.73m2 olarak saptanmıştır. Böylece yaşlanan böbrek kavramı ilk olarak rapor edilmiştir. Belirgin bir hastalık olmasa bile yaşlılıkta kronik subklinik inflamasyon gelişmektedir. “Yaşlanma ilişkili durum” (inflamaging) olarak tanımlanan bu klinik, tüm organlarda olduğu gibi böbreklerde de anatomik ve işlevsel değişikliklere yol açmaktadır.2 Bu değişikliklere bağlı olarak renal adaptasyon yeteneğinde azalma, osmoreseptörlerde fonksiyon kaybı, aldosteron sentezinde renine yanıt ile vazopresine tübüllerde yanıtın azalması, proksimal tübüllerde sodyum emiliminin artması, distal tübüllerde sodyum emiliminin azalması (sodyum atılım/ emilim dengesinde daralmış aralık) ve Na-K ATPaz aktivitesinde azalmaya bağlı nefronun potasyum regülasyonunda bozulma sonucu sıvı ve elektrolit denge bozuklukları, ileri yaşlarda prevalansın daha fazla olduğu hipertansiyon ve ateroskleroz gibi risk faktörlerine bağlı olarak akut böbrek hasarı, kronik böbrek hastalığı (KBH) ve komplikasyonlarının gelişmesi daha sık ve kolay olmaktadır (Tablo 1). Böbrek hastalığı ile ilgili bulguların yaşlılarda sinsi seyredebileceği ve geriatrik sendromlara (düşme, bilişsel işlevlerde azalma, depresyon, inkontinans ve malnutrisyon gibi) yol açabileceği bilinmelidir. Ek olarak yaş ilerledikçe diyette protein alımı ve fizik aktivite azalır. Hormonal değişikliklere bağlı olarak vücut ağırlığı aynı kalsa da yağ oranı artıp kas kütlesi azalır. Buna bağlı olarak yaşlılıkta ciddi derecedeki böbrek hasarı varlığında bile serum kreatinin değerinde artış saptanmayabilmektedir.2,3 Bu şartlarda GFH dikkatli değerlendirilmediğinde ilaç dozları, böbrek hastalığı komplikasyonları ve nefrolog takibi ihtiyacı konularında tıbbi hata riski artmaktadır. 



Referanslar

  • 1. Davies DSN, Shoch NW. Age changes in glomerular filteration rate, effective renal plasma flow, and tubular excretory capacity in adult males. Clin Invest. 1950; 29(5):496-507. google scholar
  • 2. Lafreniere G, Jassal SV. Care of the older adult with chronic kidney disease. In: Brenner and Rector’s The Kidney, 11th Ed., edited by Yu ASL, Chertow GM, Luyckx V, Marsden PA, Skorecki K, Taal MW, Philadelphia, Elsevier, 2020, pp 2460-2663. google scholar
  • 3. Schmitt EE, Johnson EC, Yusifova M, Bruns DR. The renal molecular clock: broken by aging and restored by exercise. Am J Physiol Renal Physiol. 2019;317(5):F1087-F1093. google scholar
  • 4. Oscanoa TJ, Amado JP, Romero-Ortuna R, Hidalgo JA. Estimation of the glomerular filtration rate in older individuals with serum creatinine-based equations: A systematic comparison between CKD-EPI and BIS1. Archives of Gerontology and Geriatrics 2018;75:139-145. google scholar
  • 5. Inker LA, Perrone RD. Assessment of kidney function. 2022 Aug. UpToDate.com. Available at: https:// www.uptodate.com/contents/assessment-of-kidney-function. date accessed: 12/09/2022. google scholar
  • 6. Shannon JA, Smith HW. The excretion of inulin, xylose and urea by normal and phlorizinized man. J Clin Invest. 1935;14(4):393-401. google scholar
  • 7. Raman M, Middleton RJ, Kalra PA, Green D. Estimating renal function in old people: an in-depth review. Int Urol Nephrol. 2017;49(11):1979-1988. google scholar
  • 8. Fliser D. Assessment of renal function in elderly patients. Curr Opin Nephrol Hypertens. 2008;17(6):604-608. google scholar
  • 9. Fabre EE, Raynaud-Simon A, Golmard JL, Gourgouillon N, Beaudeux JL, Nivet-Antoine V. Interest and limits of glomerular filtration rate (GFR) estimation with formulae using creatinine or cystatin C in the malnourished elderly population. Arch Gerontol Geriatr. 2010;50(3):e55-8. google scholar
  • 10. Rovin BH. Assessment of urinary protein excretion and evaluation of isolated non-nephrotic proteinuria in adults. 2022 Aug. UpToDate.com. Available at: https://www.uptodate.com/contents/assessment-of-u-rinary-protein-excretion-and-evaluation-of-isolated-non-nephrotic-proteinuria-in-adults. date accessed: 15/09/2022. google scholar
  • 11. Inker LA, Titan S. Measurement and Estimation of GFR for Use in Clinical Practice: Core Curriculum 2021. Am J Kidney Dis. 2021;78(5):736-749. google scholar
  • 12. Cockcroft DW, Gault MH. Prediction of creatinine clearance from serum creatinine. Nephron. 1976;16(1):31-41. google scholar
  • 13. Levey AS, Bosch JP, Lewis JB, Greene T, Rogers N, Roth D. A more accurate method to estimate glomeru-lar filtration rate from serum creatinine: a new prediction equation. Modification of Diet in Renal Disease Study Group. Ann Intern Med. 1999;130(6):461-70. google scholar
  • 14. Ungar A, Iacomelli I, Giordano A, Roberts AT, Rafanelli M, Marchionni N. Evaluation of renal function in the elderly, not as easy as it seems: a review. Aging Clin Exp Res. 2015;27(4):397-401. google scholar
  • 15. Altiparmak MR, Seyahi N, Trabulus S, Yalin SF, Bolayirli M, Andican ZG, et al. Applicability of a different estimation equation of glomerular filtration rate in Turkey. Ren Fail. 2013;35(8):1116-23. google scholar
  • 16. Schaeffner ES, Ebert N, Delanaye P, Frei U, Gaedeke J, Jakob O, et al. Two novel equations to estimate kidney function in persons aged 70 years or older. Ann Intern Med. 2012; 157(7): 471-81. google scholar
  • 17. White W, Smith AC. Kidney disease in the elderly. Medicine. 2019;47(9):609-613. google scholar
  • 18. Alshaer IM, Kilbride HS, Stevens PE, Eaglestone G, Knight S, Carter JL, et al. External validation of the Berlin equations for estimation of GFR in the elderly. Am J Kidney Dis. 2014;63(5):862-5. google scholar
  • 19. Inker LA, Schmid CH, Tighiouart H, Eckfeldt JH, Feldman HI, Greene T, et al; CKD-EPI Investigators. Estimating glomerular filtration rate from serum creatinine and cystatin C. N Engl J Med. 2012;367(1):20-9. google scholar


PAYLAŞ




İstanbul Üniversitesi Yayınları, uluslararası yayıncılık standartları ve etiğine uygun olarak, yüksek kalitede bilimsel dergi ve kitapların yayınlanmasıyla giderek artan bilimsel bilginin yayılmasına katkıda bulunmayı amaçlamaktadır. İstanbul Üniversitesi Yayınları açık erişimli, ticari olmayan, bilimsel yayıncılığı takip etmektedir.