BÖLÜM


DOI :10.26650/B/AA23.2024.014.004   IUP :10.26650/B/AA23.2024.014.004    Tam Metin (PDF)

Dinamik Cumhuriyet, Tartışmacı Demokrasi, Etkin Yurttaşlık

Kurtul Gülenç

Bu yazıda cumhuriyet ile demokrasi arasındaki ilişkinin ne tür bir politik yapıyı gerektirdiği sorusu cevaplanmaya çalışılmaktadır. İki kavram arasında ilişki kurmaya yönelen girişimler meseleyi çoğunlukla halk egemenliği üzerinden ele alma eğilimindedir. Ancak cumhuriyet ile demokrasi arasında kurulacak bir ilişkiye odaklandığımızda, cumhuriyetçiliği tartışmacı demokrasi ile etkin yurttaşlığı da kapsayan daha geniş bir düzlemde sorunsallaştırmamız gerektiğini söylemek mümkündür. Böylece birbiriyle sürekli ve öznelerarası bir iletişim ağı içerisinde eyleyen yurttaşların politik otonomileri etrafında salınan yeni bir cumhuriyetçi perspektife ulaşabiliriz. Bu perspektifin sunduğu cumhuriyet kavrayışı, bitimsiz ve sürekli değişip dönüşen bir proje olarak belirir. Dinamik cumhuriyet kavrayışı, bir yandan liberalizme içkin yalıtılmış birey anlayışının karşısında dururken diğer yandan da sınırlı ve dinamizmini yitirme riskini kendi içerisinde barındıran komüniteryen anlayışın kıskacına takılmayan bir politikaya işaret eder. Ortak bir yaşamın tesis edilmesi ve geleceğin inşası için gerekli olan kararların hem prosedürel koşullarını açığa çıkarmaya çalışan hem de kolektif politikanın önemine dikkat çeken bu yazı özellikle iki çağdaş düşünür olan Jürgen Habermas ile Hannah Arendt’i odağına alır. Her iki düşünürün çağdaş politika düşüncesine yön veren tespitleri dolayımında cumhuriyet ile demokrasi arasındaki ilişkinin gerektirdiği politik yapıyı detaylandırmayı amaçlar. Bu amaç ekseninde ilerleyen çalışmanın temel iddiası ise çoğulcu, katılımcı ve özgür bir demokratik politika oluşturabilmek için devinen bir cumhuriyeti müzakereci bir demokrasiyle harmanlamanın, günümüzde politik bir sorumluluğa işaret ettiğidir.


DOI :10.26650/B/AA23.2024.014.004   IUP :10.26650/B/AA23.2024.014.004    Tam Metin (PDF)

Dynamic Republic, Deliberative Democracy, Active Citizenship

Kurtul Gülenç

This article attempts to answer the question of what kind of political structure the relationship between republic and democracy entails. Attempts to establish a relationship between the two concepts tend to focus on popular sovereignty. However, when we focus on the relationship between republic and democracy, it is possible to claim that we need to problematize republicanism on a broader plane that includes deliberative democracy and active citizenship. In this way, we can arrive at a new republican perspective that oscillates around the political autonomy of citizens who act in a continuous and intersubjective network of communication with each other. The conception of the republic offered by this perspective emerges as an endless and constantly changing and transforming project. The concept of the dynamic republic points to a politics that, on the one hand, stands against the understanding of the isolated individual inherent in liberalism and, on the other hand, does not get caught in the grip of the communitarian understanding, which is limited and carries within itself the risk of losing its dynamism. This article focuses on two contemporary thinkers, Jürgen Habermas and Hannah Arendt, who both try to reveal the procedural conditions of the decisions necessary for the establishment of a common life and the construction of the future, and draw attention to the importance of collective politics. It aims to elaborate the political structure required by the relationship between republic and democracy through the determinations of both thinkers that shape contemporary political thought. The main claim of this study is that blending a dynamic republic with a deliberative democracy in order to create a pluralistic, participatory and free democratic politics is a political responsibility today.



Referanslar

  • Arendt, Hannah. “Civil Disobedience”. Crises of the Republic içinde 49-102. New York: Harcourt Brace & Company, 1972. google scholar
  • Başkır, Ü. Doğan. “Adaletle Yasal Düzen Arasında: Kantçı Kozmpolitanizmi Yeniden Düşünmek” [Between Justice and Legal Order: Rethinking Kantian Cosmopolitanism]. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2015. google scholar
  • Başkır, Ü. Doğan. “Oresteia’da Hukuk, Şiddet, Adalet”. Siyasalın Peşinde: Dünyaya Tragedyalarla Bakmak [After Political: Looking at the World with Tragedies] içinde 119-169. Der. Devrim Sezer ve Nazile Kalaycı. İstanbul: Metis Yayınları, 2017. google scholar
  • Benhabib, Şeyla. “Giriş: Demokratik Moment ve Farklılık Sorunu”. Demokrasi ve Farklılık: Siyasal Düzenin Sınırlarının Tartışmaya Açılması [Democracy and Difference: Contesting the Boundaries of the Political] içinde 13-35. Çev. Zeynep Gürata ve Cem Gürsel. Yay. Haz. Şeyla Benhabib. İstanbul: Demokrasi Kitaplığı, 1999. google scholar
  • Benhabib, Şeyla. “Sunuş”, Alacakaranlıkta Hegel’i Düşünmek [Thinking of Hegel in the Twilight] içinde 7-16. Der. Kurtul Gülenç ve Özgür Emrah Gürel. İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2021. google scholar
  • Benzer, Cemal. “Rasyonalizm Bağlamında Immanuel Kant’ın Çağdaş Politika Felsefesine Etkileri: Hannah Arendt ve Jürgen Habermas” [The Influences of Immanuel Kant on Contemporary Political Philosophy: Hannah Arendt and Jürgen Habermas]. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2023. google scholar
  • Bora, Tanıl. “Cumhuriyet, Demokrasi ve Muhafazakâr Türk Milliyetçiliği” [Republic, Democracy and Con-servative Turkish Nationalism]. Birikim Dergisi 115 (1998). https://birikimdergisi.com/dergiler/birikim/1/ sayi-115-kasim-1998/2309/cumhuriyet-ve-demokrasi/6365. Erişim Tarihi: 5 Mayıs 2023. google scholar
  • Canovan, Margaret. Hannah Arendt: A Reinterpretation of Her Political Thought. Cambridge: Cambridge Uni-versity Press, 1994. google scholar
  • Gülenç, Kurtul. “Niccolo Machiavelli”. Siyaset Felsefesi Tarihi [History of Political Philosophy] içinde 128-157. Ed. Ahu Tunçel ve Kurtul Gülenç. Ankara: Doğu Batı Yayınları, 2021. google scholar
  • Gürel, Özgür E. “Habermas’ın Hukuk Felsefesinde Anayasa ve Devrim İlişkisi: Mahcup Bir Hegelci Olarak Demokratik Cumhuriyeti Savunmak mı?”, Alacakaranlıkta Hegel’i Düşünmek [Thinking of Hegel in the Twilight] içinde 179-221. Der. Kurtul Gülenç ve Özgür Emrah Gürel. İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2021. google scholar
  • Habermas, Jürgen. Between Facts and Norms: Contributions to a Discourse Theory of Law and Democracy. Çev. William Rehg. Cambridge, Massachusetts: The MIT Press, 1996. google scholar
  • Habermas, Jürgen. “Demokrasinin Üç Normatif Modeli”. Demokrasi ve Farklılık: Siyasal Düzenin Sınırlarının Tartışmaya Açılması [Democracy and Difference: Contesting the Boundaries of the Political] içinde 3750. Çev. Zeynep Gürata ve Cem Gürsel. Yay. Haz. Şeyla Benhabib. İstanbul: Demokrasi Kitaplığı, 1999. google scholar
  • Habermas, Jürgen. “Hannah Arendt”. Philosophisch-politische Profile: Erweiterte Ausgabe [Philosophical-Po-litical Profiles: Enlarged Edition] içinde 223-248. Frankfurt: Suhrkamp Verlag, 1981. google scholar
  • Habermas, Jürgen. “On the German-Jewish Heritage”. Telos: Critical Theory of the Contemporary 44 (1980): 127-131. google scholar
  • Habermas, Jürgen. “Öteki” Olmak, “Öteki”yle Yaşamak [Being the “other”, live with the “other”]. Çev. İlknur Aka. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2010. google scholar
  • İnsel, Ahmet. “Cumhuriyet ve Demokrasi” [Republic and Democracy], Birikim Dergisi 115 (1998). https:// birikimdergisi.com/dergiler/birikim/1/sayi-115-kasim-1998/2309/cumhuriyet-ve-demokrasi/6365. Erişim Tarihi: 5 Mayıs 2023. google scholar
  • Kant, Immanuel. Yaygın Bir Söz Üstüne: ‘Teoride Doğru Olabilir, Ama Pratikte İşe Yaramaz’ [Teori ve Pratik]”. Çev. Hakan Çörekçioğlu. Kant Felsefesinin Politik Evreni [The Political Universe of Kantian Philosophy] google scholar
  • içinde 25-74. Der. H. Çörekçioğlu. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2010. google scholar
  • Machiavelli, Niccolo. Söylevler [Discourses]. Çev. Alev Tolga. İstanbul: Say Yayınları, 2009. google scholar
  • Özbank, Murat. “Jürgen Habermas”. Siyaset Felsefesi Tarihi [History of Political Philosophy] içinde 720-733. Ed. Ahu Tunçel ve Kurtul Gülenç. Ankara: Doğu Batı Yayınları, 2021. google scholar
  • Özbank, Murat. Rawls-Habermas Tartışması: Neden Demokrasi? Nasıl İstikrar? [The Rawls-Habermas Debate: Why Democracy? How Constancy?]. Der. Murat Özbank. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2009. google scholar
  • Öztürk, Armağan. “Res Publica İdeali Üzerine Tarihsel ve Kavramsal Bir Soruşturma”, Res Publica [Res Publi-ca, Ancient and Modern Thought From Plato To Skinner] içinde 7-39. Ed. Armağan Öztürk. Ankara: Doğu Batı Yayınları, 2013. google scholar
  • Rousseau, Jean-Jacques. Emile or on Education. Çev. Allan Bloom. New York: Basic Books, 1979. google scholar
  • Rousseau, Jean-Jacques. Toplum Sözleşmesi [Social Contract]. Çev. Vedat Günyol. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2006. google scholar
  • Savaşçın, Zeynep. “Yurttaşlar Sözleşmesi: Rousseau’nun Zorlu Mirası” [The Citizens’ Contract: Rousseau’s Challenging Legacy]. Felsefi Düşün 19 (2022): 391-419. google scholar
  • Schumpeter, Joseph A. Capitalism, Socialism and Democracy. Londra: G. Allen & Unwin, 1943. google scholar
  • Sezer, Devrim. “Hannah Arendt”. Siyaset Felsefesi Tarihi [History of Political Philosophy] içinde 610-648. Ed. google scholar
  • Ahu Tunçel ve Kurtul Gülenç. Ankara: Doğu Batı Yayınları, 2021. google scholar
  • Smith, Verity. “Dissent in Dark Times: Hannah Arendt on Civil Disobedience and Constitutional Patriotism”. Thinking in Dark Times: Hannah Arendt on Ethics and Politics içinde 105-114. Der. Roger Berkowitz, Jeffrey Katz ve Thomas Keenan. New York: Fordham University Press, 2010. google scholar
  • Villa, Dana R. Public Freedom. Princeton: Princeton University Press, 2008. google scholar
  • Yıldırım, Ferda. “Jürgen Habermas: Teknokratik Bilince Karşı Demokratik Müzakere”. İktidar ve Demokrasi: Çağdaş Tartışmalar [Power and Democracy: Contemporary Debates] içinde 39-70. Ed. Sibel Kiraz. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık, 2023. google scholar


PAYLAŞ




İstanbul Üniversitesi Yayınları, uluslararası yayıncılık standartları ve etiğine uygun olarak, yüksek kalitede bilimsel dergi ve kitapların yayınlanmasıyla giderek artan bilimsel bilginin yayılmasına katkıda bulunmayı amaçlamaktadır. İstanbul Üniversitesi Yayınları açık erişimli, ticari olmayan, bilimsel yayıncılığı takip etmektedir.