Atatürk Devri Türk Dış Politikası 1920-1938: Kafkasya, Balkanlar, Ortadoğu Siyasi, Sosyal, Kültürel, Ekonomik İlişkiler Perspektifinden

EnglishTürkçe

BÖLÜM


DOI :10.26650/B/AA09.2021.009.00   IUP :10.26650/B/AA09.2021.009.00    Tam Metin (PDF)

Misâk-I Millî İzinde, Millî Çıkarlar Doğrultusunda; Atatürk’ün Dış Politika Anlayışına Bakışlar

Cezmi Eraslan

Atatürk savaştan sonraki dış politika uygulamalarını “yurtta barış, dünyada barış” olarak tanımlamıştır. Atatürk düşüncesinde dış politika mutlaka iç politikaya dayandırılmalıdır. Uzun savaş ve işgal yıllarının neticesinde yanmış yıkılmış ülkenin imarı ilk hedef olmuştur. Bütün bunları yapmak için savaştan mümkün olduğunca uzak durmaya çalışmıştır. Ancak savaştan uzak durmak demek milli haklardan vaz geçmek anlamında değildir. Ülkesinin askeri ve ekonomik sınırlarını bilerek gerçekçi bir dış politika uyguladı. Dünya gelişmelerini yakından takip ederek, uluslararası paktlara katıldı. Dünya ve bölge gelişmeleriyle uyumlu olarak ikili ilişkilerde her türlü barışçı unsuru kullandı. Ülkeyi savaşa sokmadan hakların müdafaası için diplomasinin her türünü kullanmıştır. İngilizlerin Akdeniz hâkimiyeti için Alman ve İtalyanlara mukabil, Türkiye’yi çok değerli bir müttefik olarak görmeye başlaması ve kendi safına çekmeye çalışmasını doğru değerlendirmiştir. Daima milleti en uygar seviyeye çıkarmaya çalışan Atatürk, barış içinde gelişmeye ve çağdaşlaşmaya inanan bir liderdi. Savaşı milletin isteklerinin gerçekleşmesi için kullanılabilecek son çare olarak görmüş ve devamlı değişen uluslararası gelişmelere karşı milletin menfaatini korumak üzere hazır bulunmayı temel hedef olarak saptamıştır.


Anahtar Kelimeler: Atatürk, tam bağımsızlık, revizyonizm, the Balkan Pact, self-determination
DOI :10.26650/B/AA09.2021.009.00   IUP :10.26650/B/AA09.2021.009.00    Tam Metin (PDF)

In the Way of National Pact, in Line With National Interests; Views on Atatürk’s Foreign Policy Understanding

Cezmi Eraslan

After the First World War, Ataturk defined his foreign policy activities as ‘Peace at home, peace in the World’. According to Ataturk, the foreign policy should be supported by the internal policy. After long years of war, the first goal was to reconstruct the ruined country. In order to achieve this, he tried to avoid war as much as possible. However, avoiding war did not mean abandoning national rights. He implemented a realistic foreign policy, knowing his country’s military and economic limits. By closely monitoring international developments in the World, he joined the multilateral pacts while he respected the status quo. He used all kinds of peaceful elements in bilateral relations in line with the world and regional developments. He used all forms of diplomacy to defend rights without bringing the country into war. He correctly assessed that the British began to see Turkey as a very valuable ally against the Germans and Italians for Mediterranean domination and tried to attract it to their ranks. Atatürk, who always tried to bring the nation to the most civilized level, was a leader who believed in peaceful development and modernization. He saw war as the last solution that could be used to fulfill the wishes of the nation. He has always set his main goal as the readiness to protect the interests of the nation against volatile international developments.


Anahtar Kelimeler: Ataturk, complete independence, revisionism, Balkan Pact, self-determination

Referanslar

  • Armaoğlu, F. (1992). 20.Yüzyıl siyasi tarihi I (1914-1980.Ankara, Türkiye: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları. google scholar
  • Atatürk, K. (1989). Nutuk, 1919-1927. Ankara, Türkiye: Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları. google scholar
  • Atatürk’ün millî dış politikası (Cumhuriyet dönemine ait 100 belge) 1923-1938.(1981). C. II. Ankara, Türkiye: Kültür Bakanlığı Yayınları. google scholar
  • Atatürk’ün söylev ve demeçleri I. (1997). Ankara, Türkiye: Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları. google scholar
  • Atatürk’ün söylev ve demeçleri II. (1997). Ankara, Türkiye: Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları. google scholar
  • Atatürk’ün söylev ve demeçleri III. (1997). Ankara, Türkiye: Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları. google scholar
  • Atay, F. R. (1969). Çankaya. İstanbul, Türkiye: Doğan Kardeş Matbaası. google scholar
  • Belgelerle Mustafa Kemal Atatürk (1916-1922). (2003). Ankara, Türkiye: Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Neşriyatı. google scholar
  • Beyatlı, Y. K. (1985). Eğil dağlar, İstiklal Harbi yazıları. İstanbul,Türkiye: Kültür Bakanlığı Yayınları. google scholar
  • Çakmak, Z. (2008). Venizelos’un Atatürk’ü Nobel Barış Ödülü’ne aday göstermesi. Erdem (S.52). Ankara, Türkiye, 91-109. google scholar
  • Derin, H. (1995). Çankaya özel kalemini anımsarken (yay. haz.: Cemil Koçak). İstanbul, Türkiye: Tarih Vakfı Yurt Yayınları. google scholar
  • Eraslan, C. (1996). Türk basınında Balkan Paktı değerlendirmeleri. Tarih Boyunca Balkanlardan Kafkaslara Türk Dünyası Semineri. İstanbul, Türkiye, s. 63-69. google scholar
  • Eraslan, C. (2005). Mudanya Mütarekesi. Diyanet İslam Ansiklopedisi (DİA), C. 30. İstanbul, Türkiye: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, s. 356-358. google scholar
  • Eraslan, C. (2019). II. Abdülhamid ve İslam birliği (3.Baskı). İstanbul, Türkiye: Ötüken Neşriyat. google scholar
  • Eyyüpoğlu, İ. (2002). Mudanya Mütarekesi. Ankara, Türkiye: Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları. google scholar
  • Fırat, M., & Kürkçüoğlu, Ö. (2002). Sancak (Hatay) sorunu, Türk dış politikası-Kurtuluş Savaşından bugüne, olgular, belgeler, yorumlar I içinde (ed.: Baskın Oran). İstanbul, Türkiye: İletişim Yayınları. google scholar
  • Genelkurmay Başkanlığı, Atatürkçülük III, Atatürkçü düşünce sistemi. (1984). İstanbul, Türkiye: Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları. google scholar
  • Gökçen, S. (1996). Atatürk’le bir ömür (yay.haz.: Oktay Verel). İstanbul, Türkiye: Altın Kitaplar Yayınevi. google scholar
  • Gönlübol, M., & Kürkçüoğlu, Ö. (2002). Atatürk dönemi dış politikasına genel bir bakış, Atatürk dönemi Türk dış politikası içinde (yay. haz.: Berna Türkdoğan). Ankara, Türkiye: Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları. google scholar
  • Kocatürk, U. (1988). Atatürk ve Türkiye Cumhuriyeti tarihi kronolojisi 1918-1938. Ankara, Türkiye: Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları. google scholar
  • Köstüklü, N. (1990). Millî Mücadelede Denizli, Isparta ve Burdur sancakları. Ankara, Türkiye: Kültür Bakanlığı Yayınları. google scholar
  • Melek, A. (1966). Hatay nasıl kurtuldu. Ankara, Türkiye: Türk Tarih Kurumu Yayınları. google scholar
  • Oran, B. (2002). Türk dış politikasının temel ilkeleri, Türk dış politikası-Kurtuluş Savaşından bugüne, olgular, belgeler, yorumlar I içinde. (ed.: Baskın Oran). İstanbul, Türkiye: İletişim Yayınları. google scholar
  • Orbay, R. (1993). Cehennem değirmeni-siyasi hatıralarım I-II. (yay. haz.: Sümer Kılıç). İstanbul, Türkiye: Emre Yayınevi. google scholar
  • Ökçün, A. G. (1981). Türkiye İktisat Kongresi İzmir 1923. Ankara, Türkiye: Ankara Üniversitesi Yayınları. google scholar
  • Özkaya, Y. (2012). Cumhuriyet’in ilanından hayattan ayrılışına kadar Mustafa Kemal Atatürk, Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün hayatı içinde. Ankara, Türkiye: Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları. google scholar
  • Pehlivanlı, H. (2020). Hatay meselesinin ortaya çıkışı ve çözümü, 95. yılında Türkiye Cumhuriyeti’nde siyasi, sosyal ve ekonomik hayat 1918-1938 içinde. Ankara, Türkiye: Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları. google scholar
  • Saruhan, Z. (2019). 1921 Maarif Kongresi. İstanbul, Türkiye: Tarihçi Kitabevi Yayınları. google scholar
  • Şimşir, B. N. (2006). Atatürk Dönemi -incelemeler. Ankara, Türkiye: Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları. google scholar
  • Tanör, B. (2016). Türkiye’de kongre iktidarları (1918-1920) (4. Baskı). İstanbul, Türkiye: Yapı Kredi Yayınları. google scholar
  • Türkgeldi, A. F. (1984). Görüp işittiklerim. Ankara, Türkiye: Türk Tarih Kurumu Yayınları. google scholar
  • Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi (BOA), Dâhiliye Nezareti Şifre Kalemi, (DH. ŞFR). google scholar
  • Us, A. (22 Ocak 1937). Fransa dostlarına hitap ediyoruz. Kurun, nr. 6838, 1. google scholar
  • Us, A. (23 Ocak 1937). Pariste Kedorseg. Kurun, nr. 6839, 1. google scholar
  • Us, A. (24 Ocak 1937). Türkiye Cumhuriyeti şeref ve haysiyetini hak ve menfaatini korumanın yolunu bilir. Kurun, nr. 6840, 1. google scholar
  • Us, A. (25 Kasım 1937). Günü biten intizar. Kurun, nr. 6841, 1. google scholar
  • Us, A. (26 Ocak 1937). Davamızı kazandık. Kurun, nr. 6841, 1-2. google scholar
  • Us, A. (27 Ocak 1937). Türkiye aldatılamaz. Kurun, nr. 6842, 1. google scholar


PAYLAŞ




İstanbul Üniversitesi Yayınları, uluslararası yayıncılık standartları ve etiğine uygun olarak, yüksek kalitede bilimsel dergi ve kitapların yayınlanmasıyla giderek artan bilimsel bilginin yayılmasına katkıda bulunmayı amaçlamaktadır. İstanbul Üniversitesi Yayınları açık erişimli, ticari olmayan, bilimsel yayıncılığı takip etmektedir.