Yetim ve Kimsesiz Çocuklar Sempozyumu Bildiriler Kitabı
Çocukların İstismarına Neden Olan Risk Faktörleri ve Önleyici Çalışmalar
Zeki KarataşÇocukların zihinsel, psikososyal ve fiziksel gelişimini olumsuz etkileyen çocuk istismarı, küresel bir halk sağlığı sorunudur. Dünya Sağlık Örgütü, çocuk istismarını bir çocuğun temel insan haklarının ihlali olarak tanımlamıştır. Yetişkinlik döneminde ortaya çıkan fiziksel ve ruhsal sorunların çocukluk çağında yaşanan ihmal ve istismarla ilişkili olduğunu ortaya koyan pek çok araştırma bulunmaktadır. Amerika’da 25 eyalette yapılan bir çalışmaya göre; yaklaşık altı yetişkinden birinin (%15,6) dört veya daha fazla türde çocukluk çağı olumsuz deneyime maruz kaldığı bulunmuştur (Merrick vd., 2019). Şiddet, istismar veya ihmal yaşama gibi çocukluk çağı olumsuz deneyimleri, evde veya toplumda şiddete tanık olma, bir aile üyesinin intihara teşebbüs etmesi veya intihar etmesi ve diğer deneyimler çocuğun güvenlik ve istikrar duygusunu zayıflatmaktadır. Çocukluk çağı olumsuz deneyimleri; travma sonrası stres bozukluğu, depresyon, kendine zarar verme davranışı, kişilik bozukluğu, psikoz ve cinsel yolla bulaşan hastalıklar gibi pek çok sağlık sorununa neden olmaktadır (Boullier ve Blair, 2018; Bourgeois vd., 2018; van Duin vd., 2018). Bu nedenle sağlıklı nesiller oluşturma adına çocuk ihmali ve istismarına yol açan etmenleri, koruyucu faktörleri, önleme ve müdahale stratejilerini ortaya koyan çalışmalar yapılmasına ihtiyaç duyulmaktadır. Çocuk istismarı vakalarını belirlemeye yönelik mevcut yaklaşımlar; ırkçılık, ayrımcılık, marjinalleşme ve sosyoekonomik eşitsizlikler gibi ihmal ve istismara katkıda bulunan temel faktörlerin ele alınmasında yetersiz kalmaktadır. Çocukların ihmal ve istismar edilmelerine neden olan risk faktörlerinin kapsamlı bir şekilde ele alınması, çocukların aile içinde ve sosyal çevrelerinde en iyi şekilde gelişimlerinin desteklenmesi için müdahalenin yanında koruyucu önleyici hizmetlere yer veren güçlü sosyal politikaların oluşturulması önemlidir. Bu kapsamda çocukların ve ailelerin ihtiyaçlarını bütüncül bir şekilde değerlendirilebilmesi için sağlık, eğitim, güvenlik ve sosyal hizmet profesyonellerinin kurumlararası iş birliğine dayalı multidisipliner çalışmalar yapmasını gerektirmektedir (Featherstone vd., 2019). Toplumun ruh sağlığının korunması çocukluktan itibaren bireylerin gelişimini olumsuz etkileyen faktörlerin önlenmesi ve kontrol altına alınmasıyla mümkündür. Yapısı gereği riskleri tamamen ortadan kaldırmak mümkün olamayacağından koruyucu faktörlerin sayısını ve niteliğini arttırmak için yeni çalışmalar yapılmasına ihtiyaç duyulmaktadır. Bu çalışmanın amacı; çocuk istismarı alanında yapılmış bilimsel araştırmaları inceleyerek çocukların istismarına neden olan risk faktörlerini ortaya koymak ve çözüm önerileri geliştirmektir.
Risk Factors Causing Child Abuse and Preventive Measures
Zeki KarataşChild abuse, which negatively affects children’s mental, psychosocial and physical development, is a global public health problem. The World Health Organisation has defined child abuse as violating a child’s fundamental human rights. Many studies show that physical and psychological problems in adulthood are related to neglect and abuse in childhood. A study conducted in about 25 states in the United States found that approximately one in six adults (15.6%) had been exposed to four or more types of negative childhood experiences (Merrick et al., 2019). Adverse childhood experiences such as exposure to violence, abuse or neglect, witnessing violence at home or in the community, suicide or attempted suicide of a family member, and other experiences weaken the child’s sense of security and stability. Negative childhood experiences cause many health problems, such as post-traumatic stress disorder, depression, self-harming behaviour, personality disorder, psychosis and sexually transmitted diseases (Boullier & Blair, 2018; Bourgeois et al., 2018; van Duin et al., 2018). For this reason, studies need to be conducted that reveal the factors that lead to child neglect and abuse, protective factors, and prevention and intervention strategies to create healthy generations. Current approaches to identifying child abuse cases fail to address the underlying factors contributing to neglect and abuse, such as racism, discrimination, marginalisation and socioeconomic inequalities. It is crucial to comprehensively address the risk factors that cause children to be neglected and abused and establish strong social policies that include protective, preventive services and intervention to support the best development of children in their family and social environment. In this context, to holistically assess the needs of children and families, health, education, security, and social service professionals should carry out multidisciplinary studies based on inter-institutional cooperation (Featherstone et al., 2019). Protecting society’s mental health is possible by preventing and controlling the factors that negatively affect the development of individuals from childhood. Since it is not possible to eliminate the risks due to their nature, new studies are needed to increase the number and quality of protective factors. This study aims to analyse the scientific research conducted in the field of child abuse, reveal the risk factors that cause child abuse, and develop solution suggestions.
