Yetim ve Kimsesiz Çocuklar Sempozyumu Bildiriler Kitabı

EnglishTürkçe

BÖLÜM


DOI :10.26650/PB/SS48.2023.003.002   IUP :10.26650/PB/SS48.2023.003.002    Tam Metin (PDF)

İslam’da Yetim Hukuku ve Yetimin Himayesinde Fert ve Toplumun Sorumlulukları

Ahmet Hamdi Yıldırım

Çocuklar ve özellikle de yetimler ile ilgili konuların bütün dünyada ilk sıralarda yer aldığı bilinmektedir. Çocuk her toplum için hayati öneme sahip bir değerdir. Toplumların gelecekleri çocuklar üzerine inşa edilir. Bu yüzden çocukların sağlıklı gelişimi için bütün dünyada büyük gayretler gösterilir. Çocukların temel haklarına kavuşması, bütüncül bir aile ve toplum içerisinde kendilerine uygun bir ortamda yetişmesi çok önemlidir. Bu noktada her toplum kendi ideolojik dünyasına göre çocuklarına sahip çıkmaya çalışır. Bir toplumun varlığını sürdürebilmesi ve bütüncül bir gelişim kaydedebilmesi için çocuklar temel unsurdur. Bir toplumun kalkınması çocuklarına ve gençlerine vermiş olduğu önemle ve onlara sunmuş olduğu imkânlarla doğru orantılıdır. İslam dışı toplumlar genellikle bu meseleleri ekonomik ve sosyal kaygılarla ele alırken İslam, insanı yeryüzündeki en değerli varlık olarak görür ve bu zaviyeden değerlendirir. Bu hususta Yüce Yaradan şöyle buyurmuştur: “Andolsun ki biz Âdem oğullarını üstün bir izzet ve şerefe mazhar kılmışızdır.” (el-İsrâ 17/70). Bugünün çocukları yarın toplumu yönetecek bireylerdir. Bu sebepledir ki, çocukların sağlam ve sağlıklı bir şekilde yetiştirilmeleri toplumun garantisi olacaktır. Özellikle de toplum içinde sahipsiz kalmış olan yetimler ile ilgilenmek pek çok açıdan toplumun yararınadır. Bu yüzden İslam genelde bütün çocukların ve özelde ise yetimlerin eğitimine, maddi ve manevi gelişimine büyük ehemmiyet vermiştir. Unutmamak gerekir ki, merhamete muhtaç bir yetimken âlemlere rahmet bir peygamber olarak gönderilen Muhammed Mustafa (sallallâhü aleyhi ve sellem)’in ümmeti olmak büyük bir sorumluluğu da beraberinde getirmektedir.


DOI :10.26650/PB/SS48.2023.003.002   IUP :10.26650/PB/SS48.2023.003.002    Tam Metin (PDF)

Orphan Law in Islam and the Responsibilities of the Individual and Society in the Care of Orphans

Ahmet Hamdi Yıldırım

It is known that the issues related to children, especially orphans, are at the top of the list worldwide. Children are a vital value in every society. The future of societies is built on children. Therefore, great efforts are implemented all over the world for the healthy development of children. It is essential for children to have their fundamental rights and to grow up in an environment suitable for them in a holistic family and society. At this point, every society tries to protect its children according to its ideological world. Children are essential for a society to survive and make a holistic development. The development of a society is directly related to its importance to its children and young people and the opportunities it offers them. While non-Islamic societies generally address these issues with economic and social concerns, Islam considers the human being the most valuable being on earth and evaluates him/her from this perspective. In this regard, the Almighty Creator has said: “And indeed We have honoured the sons of Adam with a superior honour and glory.” (Al-Ishra 17/70). Today’s children are the individuals who will lead the future. For this reason, raising children in a sound and healthy way will be a guarantee for society. In particular, taking care of unaccompanied orphans in society should be a concern for society in many respects. For this reason, Islam has given great importance to the education, material and spiritual development of all children in general and orphans in particular. It is important to remember that being the ummah of Muhammad Mustafa (PBUH), who was sent as a prophet to the worlds when he was an orphan in need of mercy, brings with it a great responsibility.



Referanslar

  • Abdüsselam Arı, “Yetim”, DİA, İstanbul: TDV Yay., 2013. google scholar
  • Ahmed b. Hanbel, el-Müsned. 45 c. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 1421/2001. google scholar
  • Akif Dursun, “Aile Kavramı, İslâm Hukukunda ve Türk Hukukunda Ailenin Tanımı ve Kapsamı”. İstanbul Medeniyet Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 7 (2022): 407-448. google scholar
  • Ali Bardakoğlu, “Bulûğ”, TDV İslâm Ansiklopedisi, https://islamansiklopedisi.org.tr/bulug (26.11.2022) google scholar
  • Arif Tekin, Sümerlerden İslâm’a Kutsal Kitaplar ve Dinler, İstanbul: Berfin Yayınları, 5. bs., 2017. google scholar
  • Cevad Ali, el-Mufassal fî târîhi’l-Arab kable’l-İslâm, Beyrut: 1970. google scholar
  • Ebû Abdullah Zeynüddin Muhammed b. Ebî Bekr Râzî, Muhtâru’s-sıhâh, Türkiye: Dâru’d-Da‘ve, 1408h. google scholar
  • Ebû Bekr Alâeddîn Muhammed b. Ahmed es-Semerkandî, Tuhfetü’l-fukahâ’, Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiy-ye, 1994. google scholar
  • Ebû Cafer İbn Cerir Muhammed b. Cerir b. Yezid et-Taberî, Câmiu’l-beyân ‘an te’vîli âyi’l-Kur’ân (Tefsir), Beyrut: Dâru’t-Terbiye ve’t-Türâs, t.y. google scholar
  • — Tarihü’t-Taberi, thk. Muhammed Ebü’l-Fazl İbrâhim, Kahire: Dârü’l-Maârif, t.y. google scholar
  • Ebü’l-Fida İmadüddin İsmail b. Ömer İbn Kesir, el-Bidâye ve’n-nihaye, 6. bs., Beyrut: Mektebetü’l-Maârif, 1988. google scholar
  • — Tefsirü’l-Kur’âni’l-azim, 1. bs., Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-ilmiyye, 1419. google scholar
  • Ebû İshak Şirâzî, el-Mühezzebfi fıkhi’l-İmâm eş-Şâfi'ı, Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-'İlmiyye, t.y. google scholar
  • Ebû Muhammed Bedrüddîn Mahmûd b. Ahmed el-Aynî, el-Binâye fî şerhi’l-Hidâye, thk. Eymen Sâlih Şaban, Beyrut: Dârul-Kütübi’l-İlmiyye, 2000. google scholar
  • Ebû Muhammed Cemaleddin Abdülmelik İbn Hişam, es-Siretü’n-nebeviyye; thk. Mustafa es-Sekka, 2. bs., Kahire: Mustafa el-Babi el-Halebi, 1955. google scholar
  • Ebü’l-Ferec İbnü’l-Cevzî, Cemâlüddîn Abdurrahmân b. Alî, Târîhu Ömer b. el-Hattab, Taif: Mektebetü’l-Mü-eyyed, t.y. google scholar
  • İbn Manzûr, Ebü’l-Fazl Muhammed b. Mükerrem b. Ali el-Ensârî, Lisânu’l-Arab, Beyrut: Daru Sâdır, t.y. google scholar
  • İbrahim Canan, Kütüb-i Sitte Muhtasarı Tercüme ve Şerhi (Hadis Ansiklopedisi), Ankara: Akçağ Yayınları, 1988. google scholar
  • Heysemî, Ebü’l-Hasan Nureddin Ali b. Ebî Bekr b. Süleyman, Mecmaü’z-zevaid ve menbaü’l-fevaid, Beyrut: Dârü’l-Kitâbi’l-Arabi, 1967. google scholar
  • H. Yunus Apaydın, “Velâyet”, TDV İslâm Ansiklopedisi, https://islamansiklopedisi.org.tr/velayet--fikih (27.11.2022). google scholar
  • Heyet, el-Mevsuatü’l-fıkhiyye, Kuveyt: Vizaretü’l-Evkaf ve’ş-Şuuni’l-İslâmiyye, 1992. google scholar
  • “Evlatlık istismarına son”. Sabah Avrupa (10 Şubat 2021), https://www.sabah.com.tr/avrupa/2021/02/10/ evlatlik-istismarina-son google scholar
  • İbn Âbidîn, Seyyid Muhammed Emîn b. Ömer, Reddü’l-Muhtâr ale’d-Dürri’l-Muhtâr, İstanbul: Kahraman Yayınları, 1984. google scholar
  • İbn Hişam, es-Siretü’n-Nebeviyye, thk. Mustafa es-Sekka vd., Dımaşk: Müessesetü Ulûmi’l-Kur’an. google scholar
  • İbn Kudâme, Ebû Muhammed Muvaffakuddîn Abdullah b. Ahmed. el-Mugnî, Riyad: Dâru Âlemi’l-Kütüb, 1417. google scholar
  • İbn Münzir, Ebû Bekr Muhammed b. İbrâhim, el-İcma‘, thk. Ebû Hammad Sağîr Ahmed, Riyad: Daru Taybe, t.y. google scholar
  • İbnu’l-Cellâb, Ebü’l-Kâsım Ubeydullah b. Hüseyn, et-Tefrî‘fîfıkhı’l-İmamMâlikb. Enes, Beyrut: Dâru’l-Kü-tübi’l-'İlmiyye, 2007. google scholar
  • İbrahim Canan, Hz. Peygamberin Sünnetinde Terbiye, İstanbul: 1982. google scholar
  • İbrahim Mustafa vd., el-Mu‘cemu’l-vasît, İstanbul: Çağrı Yayınları, 1410h. google scholar
  • İsmail Altun, “Hz. Peygamber’in Şehit Aileleriyle Münasebetleri”, EKEV Akademi Dergisi - Sosyal Bilimler -, 2010, cilt: XIV, sayı: 44, s. 227-246. google scholar
  • Mâverdî, Ebü’l-Hasen Alî b. Muhammed b. Habîb el-Basrî, el-Hâvi’l-kebîrfîfıkhi mezhebi’lİmam’ş-ŞâfTî, Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-'İlmiyye, t.y. google scholar
  • Mehmet İpşirli, “Avârız Vakfı”, DİA, İstanbul: TDV Yay., 1991, 4/109. google scholar
  • Mehmet Naim Boz, İslâm Hukukunda Yetim Hakları ve Yetime Karşı Sorumluluklar, Bursa Uludağ Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2020. google scholar
  • Mevsılî, Abdullah b. Mahmud b. Mevdud, el-İhtiyâr li ta'lîli’l-Muhtâr, thk. Muhammed Ebu Dakika, İstanbul: Çağrı Yay., 1980. google scholar
  • Muhammed Ebû Zehre, Tanzimü’l-İslam li’l-muctema‘, Kahire: Dârü’l-Fikri’l-Arabi, t.y. google scholar
  • Orhan Çeker, Osmanlı Hukûk-ı Âile Kararnâmesi, Konya: 2017, Mehir Vakfı Yayınları, 5. bs. google scholar
  • Saffet Köse, “Lakıt”, TDV İslâm Ansiklopedisi, https://islamansiklopedisi.org.tr/lakit (27.11.2022) google scholar
  • Sara Yanarocak, “Yahudilikte Temel Kavramlar/Dul ve Yetim”, https://www.salom.com.tr/arsiv/haber/63554/ yahudilikte-temel-kavramlar-dul-ve-yetim, (erişim: 26.11.2022) google scholar
  • Sefaria, A Living Library of Torah, https://www.sefaria.org/Ketubot.67a.13?lang=bi (erişim: 26.11.2022) google scholar
  • Seyyid Muhammed Emîn b. Ömer İbn Âbidîn, Reddü’l-Muhtâr ale’d-Dürri’l-Muhtâr, İstanbul: Kahraman Yayınları, 1984. google scholar
  • Şadiye Yılmaz, Hz. Peygamber’in Yetimlere Karşı Davranışı, Erzurum: Atatürk Üniversitesi, SBE, Yüksek Lisans Tezi, 2016. google scholar
  • Şihâbüddîn Ahmed b. Alî İbn Hacer Askalânî, Fethu’l-bârîşerhu Sahîhi’l-Buharî, thk. Muhammed Fuâd Ab-dülbâkî-Muhibbüddin el-Hatîb, Beyrut: Dârü’l-Marife, 1379. google scholar
  • Kutsal Kitap, https://kutsalkitap.info.tr/?q=Ye%C5%9Faya%201 (erişim: 26.11.2022) google scholar
  • Vecdi Akyüz, İslâm’da Yetim Hakları ve Sorumluluklarımız, İstanbul: İHH Yay., 6. bs., 2010. google scholar
  • Zekeriyyâ b. Muhammed b. Ahmed es-Süneykî el-Ensârî, Esne’l-metâlib şerhu Ravzi’t-tâlib, Beyrut: Dâ-ru’l-Kitâbi’l-İslâmî, t.y. google scholar


PAYLAŞ




İstanbul Üniversitesi Yayınları, uluslararası yayıncılık standartları ve etiğine uygun olarak, yüksek kalitede bilimsel dergi ve kitapların yayınlanmasıyla giderek artan bilimsel bilginin yayılmasına katkıda bulunmayı amaçlamaktadır. İstanbul Üniversitesi Yayınları açık erişimli, ticari olmayan, bilimsel yayıncılığı takip etmektedir.