Editoryal


Temadan Kavramsal: Toplumsal Bellek ve İletişim Alanı Üzerine Birkaç Not

Alev Aslan

Kolektif hafıza, psikolojik varsayımlarla dolu olsa da esasında sosyolojik bir kavramdır. Bireylerin hatırlama süreçlerine psikologlar, psikanalistler ve sinirbilimcilerin duyduğu ilginin farklı bir versiyonu sosyal bilimcilerde -sosyologlar, tarihçiler, antropologlar, siyaset bilimciler, iletişim bilimciler- kolektivitelerin -aileler, gruplar, uluslar- geçmişi nasıl hatırladıkları, anlatı yapıları aracılığıyla nasıl kavramsallaştırdıkları ve anıtlar, müzeler, törenler ve diğer anma biçimleri aracılığıyla nasıl hafızalaştırdıklarını ortaya koymak biçiminde gerçekleşmektedir (Prager, 2001). Sosyal bilimcilerin toplumsal bellek meselesine gün geçtikçe daha fazla ilgi duydukları ortadadır. İletişim araştırmaları ve toplumsal bellek çalışmaları özelinde mesele ele alındığında ise bu iki alan arasında çeşitli paralellikler olduğu görülür. Bu koşutlukta biri paradigmatik diğer ikisi ise yapısal olmak üzere üç temel neden üzerinde duran Orhon (2015), medya ve bellek çalışmaları arasındaki ilişkiye şu sözler ile dikkat çeker: “…bu iki çalışma alanı arasında, her iki alanın da disiplinler arası karakterlerinin olması, anlamın dinamik yapısına bakmaları ve inşacı epistemolojileri açısından çok sayıda paralellik saptanabilir… Medya çalışmalarının, etki paradigmasından ve yapısalcı paradigmadan, özne ve anlamlandırma merkezli, haz gibi kişisel/duygulanımsal süreçlerin hesaba katıldığı, daha demokratik bir epistemolojiye eğilimli hale gelişi ve tüm bu dönüşümün berraklaştığı Kültürel Çalışmalar geleneğinin geçerlik ve meşruiyet kazanması bu paradigmatik dönüşümün alandaki görünümüdür.” Benzer bir bağlamda bellek çalışmaları doğmuştur (Orhon, 2015: 12). Esasında iletişim ve toplumsal bellek çalışmaları arasındaki bu koşutlukların yanı sıra toplumsal bellek, iletişim ve kitle iletişimi arasındaki bağ da oldukça nettir. Bellek inşası ve medya içeriği arasındaki ilişki son derece doğrudan bir ilişkidir. Toplumsal bellek ve medya ilişkisini daha detaylı ele almadan önce toplumsal bellek kavramını kısaca açıklayalım. 


PDF Görünüm

Referanslar

  • Aslan, A. (2021). Toplumsal seslerin çoğulluğu: Alternatif-aktivist yeni medya ve demokratik “tarih” anlatısı. Alternatif Politika, 13(1), 51-74. google scholar
  • Assmann, J. (2018). Kültürel bellek: Eski yüksek kültürlerde yazı, hatırlama ve politik kimlik (A. Tekin, Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları. google scholar
  • Başaran İnce, G. (2010). Toplumsal hatırlama/unutma sürecinde basın: Kolektif siyasi belleğimizdeki Cumhuriyet tasavvuru (Yayımlanmamış doktora tezi). Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gazetecilik Anabilim Dalı, İzmir. google scholar
  • Başaran İnce, G. (2010). Medya ve toplumsal hafıza. Kültür ve İletişim, 13, 9-31. google scholar
  • Brockmeier, J. (2002). Remembering and forgetting: Narrative as cultural memory. Culture & Psychology, 8(1), 15-43. google scholar
  • Halbwachs, M. (2017). Kolektif hafıza (B. Barış, Çev.). Ankara: Heretik Yayınları. google scholar
  • Huyssen, A. (2003). Present pasts: Urban palimpsests and the politics of memory. California: Stanford University. google scholar
  • King, P. (2008). Memory and exile: Time and place in Tarkovsky’s mirror. Housing, Theory and Society, 25(1), 66-78. google scholar
  • Neyzi, L. (Ed.). (2011). Nasıl hatırlıyoruz? Türkiye’de bellek çalışmaları. İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları. google scholar
  • Olick, J. K., & Robbins, J. (1998). Social memory studies: From “collective memory” to the historical sociology of mnemonic practices. Annual Review of Sociology, 24, 105-140. google scholar
  • Orhon, G. (2015). Medya ve bellek çalışmaları: Paralellikler, gerilimler. Ankara Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi. http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/23/2281/23737.pdf google scholar
  • Prager, J. (2001). Collective memory, psychology of. International Encyclopedia of the Social & Behavioral Sciences, 2223-2227. google scholar
  • Sancar, M. (2014). Geçmişle hesaplaşma: Unutma kültüründen hatırlama kültürüne. İstanbul: İletişim Yayınları. google scholar
  • Ünal Çınar, R. (2022). Toplumsal bellek: Demokrasi için bir devrim. Mülkiye Dergisi, 46(3), 653-691. google scholar
  • Wertsch, J. (2002). Voices of collective remembering. Cambridge: Cambridge University Press. google scholar

Atıflar

Biçimlendirilmiş bir atıfı kopyalayıp yapıştırın veya seçtiğiniz biçimde dışa aktarmak için seçeneklerden birini kullanın


DIŞA AKTAR



APA

Aslan, A. (2024). Temadan Kavramsal: Toplumsal Bellek ve İletişim Alanı Üzerine Birkaç Not. 4. BOYUT Medya ve Kültürel Çalışmalar Dergisi, 0(25), -. https://doi.org/null


AMA

Aslan A. Temadan Kavramsal: Toplumsal Bellek ve İletişim Alanı Üzerine Birkaç Not. 4. BOYUT Medya ve Kültürel Çalışmalar Dergisi. 2024;0(25):-. https://doi.org/null


ABNT

Aslan, A. Temadan Kavramsal: Toplumsal Bellek ve İletişim Alanı Üzerine Birkaç Not. 4. BOYUT Medya ve Kültürel Çalışmalar Dergisi, [Publisher Location], v. 0, n. 25, p. -, 2024.


Chicago: Author-Date Style

Aslan, Alev,. 2024. “Temadan Kavramsal: Toplumsal Bellek ve İletişim Alanı Üzerine Birkaç Not.” 4. BOYUT Medya ve Kültürel Çalışmalar Dergisi 0, no. 25: -. https://doi.org/null


Chicago: Humanities Style

Aslan, Alev,. Temadan Kavramsal: Toplumsal Bellek ve İletişim Alanı Üzerine Birkaç Not.” 4. BOYUT Medya ve Kültürel Çalışmalar Dergisi 0, no. 25 (Mar. 2025): -. https://doi.org/null


Harvard: Australian Style

Aslan, A 2024, 'Temadan Kavramsal: Toplumsal Bellek ve İletişim Alanı Üzerine Birkaç Not', 4. BOYUT Medya ve Kültürel Çalışmalar Dergisi, vol. 0, no. 25, pp. -, viewed 10 Mar. 2025, https://doi.org/null


Harvard: Author-Date Style

Aslan, A. (2024) ‘Temadan Kavramsal: Toplumsal Bellek ve İletişim Alanı Üzerine Birkaç Not’, 4. BOYUT Medya ve Kültürel Çalışmalar Dergisi, 0(25), pp. -. https://doi.org/null (10 Mar. 2025).


MLA

Aslan, Alev,. Temadan Kavramsal: Toplumsal Bellek ve İletişim Alanı Üzerine Birkaç Not.” 4. BOYUT Medya ve Kültürel Çalışmalar Dergisi, vol. 0, no. 25, 2024, pp. -. [Database Container], https://doi.org/null


Vancouver

Aslan A. Temadan Kavramsal: Toplumsal Bellek ve İletişim Alanı Üzerine Birkaç Not. 4. BOYUT Medya ve Kültürel Çalışmalar Dergisi [Internet]. 10 Mar. 2025 [cited 10 Mar. 2025];0(25):-. Available from: https://doi.org/null doi: null


ISNAD

Aslan, Alev. Temadan Kavramsal: Toplumsal Bellek ve İletişim Alanı Üzerine Birkaç Not”. 4. BOYUT Medya ve Kültürel Çalışmalar Dergisi 0/25 (Mar. 2025): -. https://doi.org/null



ZAMAN ÇİZELGESİ


Çevrimiçi Yayınlanma08.11.2024

LİSANS


Attribution-NonCommercial (CC BY-NC)

This license lets others remix, tweak, and build upon your work non-commercially, and although their new works must also acknowledge you and be non-commercial, they don’t have to license their derivative works on the same terms.


PAYLAŞ




İstanbul Üniversitesi Yayınları, uluslararası yayıncılık standartları ve etiğine uygun olarak, yüksek kalitede bilimsel dergi ve kitapların yayınlanmasıyla giderek artan bilimsel bilginin yayılmasına katkıda bulunmayı amaçlamaktadır. İstanbul Üniversitesi Yayınları açık erişimli, ticari olmayan, bilimsel yayıncılığı takip etmektedir.