Nasreddin Şah’ın İstanbul Ziyareti (1873): İranlılar’ın Hukuki Statü Sorunu
Başak KilerciBu makale, İran hükümdarı Nasıreddin Şah’ın İstanbul ziyaretini İranlılar’ın hukuki statüsü sorunu bağlamında incelemektedir. Osmanlı’da yaşayan İranlılar’ın hukuki statüsü meselesi on dokuzuncu yüzyılın ortalarından itibaren Osmanlı Devleti için bir sorun teşkil etmiştir. Makalede önce bu sorun ve tarihçesi ele alınmakta ve ardından bu sorunun şahın İstanbul ziyareti öncesinde nasıl gündeme geldiği anlatılmaktadır. Şah İstanbul’a gelmeden önce, Osmanlı İmparatorluğu’nda yaşayan İranlıların hukuki statü sorunu çözülmezse Sultan Abdülaziz’in davetine rağmen İstanbul’u ziyaret etmeyeceğini ifade etmiştir. Şah, ancak konuyla ilgili bir anlaşma imzalanacağına dair garanti aldıktan sonra İstanbul’a gelmiştir. Makale, daha sonra, şahın İstanbul günlerini anlatmakta ve iki devletin birbirine nasıl ve ne şekillerde iyi niyet gösterdiğini ve Osmanlı Devleti’nin şaha nasıl özel ihtimam verdiğini tartışmaktadır. Osmanlı Devlet’i mevzu bahis soruna rağmen şahı özel bir özenle ağırlamıştır. Şah bizzat sultan Abdülaziz tarafından limanda karşılanmış ve onuruna birçok tören ve yemek düzenlenmiştir. Şah ve bürokratları İstanbul’da bulundukları süre içerisinde, İranlılar’ın hukuki statüsü sorununu tartışmak için Sultan Abdülaziz ve Osmanlı bürokratlarıyla özel görüşmeler yapmış ve İstanbul’dan ayrılmadan mesele ile ilgili bir protokol imzalamışlardır. İranlıları ecnebi olarak sınıflandıran bu protokol, 1874 ve 1875 yıllarında yeni anlaşmalarla onaylanacak ve kesinleştirilecektir. Makale, son olarak iki devlet arasında imzalanan bu anlaşmaları incelemekte ve İranlılar’ın hukuki statülerinin nasıl ve ne şekilde değiştiğini tartışmaktadır.
Nasir al-Din Shah’s Visit to Istanbul (1873): The Problem of the Legal Status of the Iranians
Başak KilerciThis article examines the visit of the Iranian ruler Nasir al-Din Shah to Istanbul within the context of the problem of the legal status of the Iranians. The legal status of Iranians living in the Ottoman Empire had been a problem for the Ottoman State since the mid-nineteenth century. The article first discusses this problem and its history before explaining how it came to be on the agenda before the shah’s visit to Istanbul. Prior to his arrival in Istanbul, the shah claimed that unless this problem was resolved, he would not visit Istanbul, despite Sultan Abdülaziz’s invitation. The shah travelled to Istanbul only after receiving assurances that an agreement on the issue would be signed. The article then describes the shah’s days in Istanbul and discusses how and in what ways the two states showed goodwill towards each other and how the Ottoman state attached special importance to the shah. Despite the ongoing problem, the Ottoman State and the sultan treated the shah with special care. The shah was personally received by the sultan at the port, and numerous ceremonies and dinners were held in his honour. During the shah’s visit to Istanbul, he and his bureaucrats met privately with the sultan and Ottoman bureaucrats to discuss the issue of Iranian legal status, and they signed a protocol on the subject before leaving. Subsequent agreements in 1874 and 1875 confirmed and finalised this protocol, which classified the Iranians as foreigners. This article finally examines the agreements signed by the two states and discusses how and in what ways the legal status of Iranians in the Ottoman Empire changed.
