Araştırma Notu


DOI :10.26650/iuitd.2020.677177   IUP :10.26650/iuitd.2020.677177    Tam Metin (PDF)

Şeyh Alî el-Bistâmî’nin (Musannifek) “Risâle Der Cevâbi Hasen/Kâfûr-i Hasen” Adlı Risâlesi Üzerine Bir İnceleme: Tercüme ve Değerlendirme

Ümit KaraverMohammad Taghi Hosseini

Timurlu/Osmanlı dünyasının önemli isimlerinden, “Musannifek” lakabıyla bilinen Şeyh Alî el-Bistâmî’nin (ö. 875/1470) Mahmud Paşa (ö. 878/1474) için kaleme aldığı Tuhfe-i Mahmûdî/Tuhfetü’l-vüzerâ adlı bir eseri bulunmaktadır. Eserin içerisinde müellifin kendi biyografisini verdiği sekizinci babın, altıncı faslının birinci aslının girişinde Hasen isimli bir zâta yazdığı Farsça bir risâle yer almaktadır. Bir tartışma meclisinde mezkur zâtın Musannifek’i mağlup ettiği söylentisi üzerine müellifin olayın keyfiyetini anlattığı bu risâle bir cevap niteliğindedir. Pek çok faydası olduğu ve Horasan diyarında çokça rağbet gördüğü gerekçesiyle ilgili eserde zikredilen bu risâle üzerine herhangi bir bilimsel çalışma bulunmamaktadır. Makalemizde bu risâlenin biri müellifin kendi hattı olan Topkapı Sarayı Kütüphanesi, Emanet Hazinesi no. 1342’de bulunan nüshasından ve diğeri Mahmud Paşa’ya sunulduğu tahmin edilen Süleymaniye Kütüphanesi, Ayasofya no. 2855’teki nüshasından hareketle tashihi yapılmış ardından risâle Türkçe’ye tercüme edilmiştir. Ayrıca bağlam, içerik ve yöntem açısından risâlenin değerlendirmesi yapılmıştır.


PDF Görünüm

Referanslar

  • Alaeddin Ali b. Muhammed b. Mes‘ud el-Bistâmî Musannifek. Tercüme-i Tuhfe-i Mahmûd-i Muhteşem. çev. Şabânzâde Mehmed. İstanbul: Hacı Salih Efendi Matbaası, 1285/1868. google scholar
  • Ali b. Mecdüddîn eş-Şahrûdî “Musannifek”, Tuhfetü’l-Vüzerâ. nşr. Mustafa Çiçekler. Doğu Dilleri ve Edebiyatlarının Kaynakları 70, Türkçe Kaynaklar LX, Harvard Üniversitesi Yakındoğu Dilleri ve Medeniyetleri Bölümü, 2004. google scholar
  • Aşıkpaşazâde, Ahmed. Tevârîh-i Âl-i Osman’dan Aşıkpaşazâde Tarihi. İstanbul: Matbaa-i Âmire, 1332. google scholar
  • Ayverdi, İlhan. Kubbealtı Lugatı Asırlar Boyu Târihi Seyri İçinde Misalli Büyük Türkçe Sözlük. redaksiyon: Prof. Dr. Ahmet Topaloğlu. İstanbul: Kubbealtı Neşriyat, 2006. google scholar
  • Boyalık, M. Taha. “el-Keşşâf Şerh-Haşiye Geleneğinde Tefsir İlminin Mahiyeti Tartışması”. Nazariyat İslâm Felsefe ve Bilim Tarihi Araştırma Dergisi 4/1 (Ekim 2017), 91-118. google scholar
  • Devletşâh-ı Semerkandî. Tezkiretü’ş-şuerâ. Tahran: Esâtîr, 1382. Dîvân-ı Hâkânî. tashih: Seyyid Ziyâeddin Seccâdî. Tahran: İntişârât-ı Zevvâr, 1373. google scholar
  • Dîvân-ı Selmân-ı Sâvûcî. tashih: Mensur Muşfik. Tahran: Matbû’ât -ı Safî Ali Şâh, 1336. google scholar
  • Gaffârî-yi Kâşânî Kâdî Ahmed. Târih-i Nigâristân. tashih ve Mukaddime: Müderris-i Gilânî, Tahran: Çap-ı google scholar
  • İbn Sina. Penc Risâle. Mukaddime, haşiye ve tashih: İhsan Yârşâtır. Hemedân: Dânişgâh-ı Bu Ali Sina, 1383. google scholar
  • Karaver, Ümit. Musannifek’e Nisbet Edilen ‘Avâmil-i Atîk’ Şerhi (Tahkik ve Tahlil). İstanbul: Kitâbi, 2019. google scholar
  • Karaver, Ümit. “Şeyh Ali el-Bistâmî’nin (Musannifek) Biyografisi ve Tefsir Alanındaki Çalışmaları”. Osmanlı’da İlm-i Tefsir. ed: M. Taha Boyalık, Harun Abacı. 69-109. İstanbul: İsar Yayınları, I. Basım, 2019. google scholar
  • Mecdî Mehmed Efendi. Hadâiku’ş-Şakâik. Tercüme ve Zeyl-i Şakâik-i Numâniyye. haz. Abdülkadir Özcan. İstanbul: Çağrı Yayınları, 1409/1989. google scholar
  • Musannifek. Şeyh Alî b. Muhammed eş-Şâhrûdî el-Bistâmî. el-Muhammediye fi’t-tefsir fi tefsiri’l-Fâtiha (Kitâbü’ş-Şifâ). (Müellif Hattı) İstanbul: Beyazıt Kütüphanesi, Veliyüddin Efendi, 260, 1b-307a. google scholar
  • Musannifek. Hallu’r-rumûz. (Müellif Hattı) İstanbul: Süleymaniye Kütüphanesi, Fâtih, 2611, 1b-201b. google scholar
  • Musannifek. Hâşiye ale’l-Keşşâf. İstanbul: Süleymaniye Kütüphanesi, Laleli, 326, 1b-117a. Musannifek. Hâşiye ale’l-Mutavvel. (Müellif Hattı) Konya: Yazma Eserler Kütüphanesi, Yusuf Ağa, 5531, 1b-419b. google scholar
  • Musannifek. Şerhu’l-Hidâye. (Müellif Hattı) İstanbul: Süleymaniye Kütüphanesi, Fatih, 1966, 1b-97a. google scholar
  • Musannifek, Tuhfetü’l-vüzera. İstanbul: Süleymaniye Kütüphanesi, Ayasofya, 2855, 1b-142b. google scholar
  • Musannifek, Tuhfetü’l-vüzerâ. (Müellif Hattı) İstanbul: Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi, Emanet Hazinesi, 1342, 1b-121a. google scholar
  • Şeyh Behâî Muhammed b. Hüseyin el-Amilî. el-Keşkül. III. Cild. Beyrut: Müessese el-E’lemî li’l-matbû’ât, 1403. google scholar
  • Taşköprîzâde, Ahmed Efendi. eş-Şekāiku’n-Nu‘mâniye fî ‘ulemâi’d-devleti’l-‘Osmâniyye. thk: Ahmed Subhi Furat, İstanbul: Edebiyat Fakültesi Basımevi, 1405/1985. google scholar
  • Taşköprülüzâde, Ahmed Efendi. Eş-Şakâ’iku’n-Nu‘mâniye fî ulemâi’d-devleti’l-Osmâniyye. Haz. Muhammet Hekimoğlu, İstanbul: Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı, 2019. google scholar

Atıflar

Biçimlendirilmiş bir atıfı kopyalayıp yapıştırın veya seçtiğiniz biçimde dışa aktarmak için seçeneklerden birini kullanın


DIŞA AKTAR



APA

Karaver, Ü., & Hosseini, M.T. (2020). Şeyh Alî el-Bistâmî’nin (Musannifek) “Risâle Der Cevâbi Hasen/Kâfûr-i Hasen” Adlı Risâlesi Üzerine Bir İnceleme: Tercüme ve Değerlendirme. İslam Tetkikleri Dergisi, 10(1), 421-437. https://doi.org/10.26650/iuitd.2020.677177


AMA

Karaver Ü, Hosseini M T. Şeyh Alî el-Bistâmî’nin (Musannifek) “Risâle Der Cevâbi Hasen/Kâfûr-i Hasen” Adlı Risâlesi Üzerine Bir İnceleme: Tercüme ve Değerlendirme. İslam Tetkikleri Dergisi. 2020;10(1):421-437. https://doi.org/10.26650/iuitd.2020.677177


ABNT

Karaver, Ü.; Hosseini, M.T. Şeyh Alî el-Bistâmî’nin (Musannifek) “Risâle Der Cevâbi Hasen/Kâfûr-i Hasen” Adlı Risâlesi Üzerine Bir İnceleme: Tercüme ve Değerlendirme. İslam Tetkikleri Dergisi, [Publisher Location], v. 10, n. 1, p. 421-437, 2020.


Chicago: Author-Date Style

Karaver, Ümit, and Mohammad Taghi Hosseini. 2020. “Şeyh Alî el-Bistâmî’nin (Musannifek) “Risâle Der Cevâbi Hasen/Kâfûr-i Hasen” Adlı Risâlesi Üzerine Bir İnceleme: Tercüme ve Değerlendirme.” İslam Tetkikleri Dergisi 10, no. 1: 421-437. https://doi.org/10.26650/iuitd.2020.677177


Chicago: Humanities Style

Karaver, Ümit, and Mohammad Taghi Hosseini. Şeyh Alî el-Bistâmî’nin (Musannifek) “Risâle Der Cevâbi Hasen/Kâfûr-i Hasen” Adlı Risâlesi Üzerine Bir İnceleme: Tercüme ve Değerlendirme.” İslam Tetkikleri Dergisi 10, no. 1 (Nov. 2024): 421-437. https://doi.org/10.26650/iuitd.2020.677177


Harvard: Australian Style

Karaver, Ü & Hosseini, MT 2020, 'Şeyh Alî el-Bistâmî’nin (Musannifek) “Risâle Der Cevâbi Hasen/Kâfûr-i Hasen” Adlı Risâlesi Üzerine Bir İnceleme: Tercüme ve Değerlendirme', İslam Tetkikleri Dergisi, vol. 10, no. 1, pp. 421-437, viewed 6 Nov. 2024, https://doi.org/10.26650/iuitd.2020.677177


Harvard: Author-Date Style

Karaver, Ü. and Hosseini, M.T. (2020) ‘Şeyh Alî el-Bistâmî’nin (Musannifek) “Risâle Der Cevâbi Hasen/Kâfûr-i Hasen” Adlı Risâlesi Üzerine Bir İnceleme: Tercüme ve Değerlendirme’, İslam Tetkikleri Dergisi, 10(1), pp. 421-437. https://doi.org/10.26650/iuitd.2020.677177 (6 Nov. 2024).


MLA

Karaver, Ümit, and Mohammad Taghi Hosseini. Şeyh Alî el-Bistâmî’nin (Musannifek) “Risâle Der Cevâbi Hasen/Kâfûr-i Hasen” Adlı Risâlesi Üzerine Bir İnceleme: Tercüme ve Değerlendirme.” İslam Tetkikleri Dergisi, vol. 10, no. 1, 2020, pp. 421-437. [Database Container], https://doi.org/10.26650/iuitd.2020.677177


Vancouver

Karaver Ü, Hosseini MT. Şeyh Alî el-Bistâmî’nin (Musannifek) “Risâle Der Cevâbi Hasen/Kâfûr-i Hasen” Adlı Risâlesi Üzerine Bir İnceleme: Tercüme ve Değerlendirme. İslam Tetkikleri Dergisi [Internet]. 6 Nov. 2024 [cited 6 Nov. 2024];10(1):421-437. Available from: https://doi.org/10.26650/iuitd.2020.677177 doi: 10.26650/iuitd.2020.677177


ISNAD

Karaver, Ümit - Hosseini, MohammadTaghi. Şeyh Alî el-Bistâmî’nin (Musannifek) “Risâle Der Cevâbi Hasen/Kâfûr-i Hasen” Adlı Risâlesi Üzerine Bir İnceleme: Tercüme ve Değerlendirme”. İslam Tetkikleri Dergisi 10/1 (Nov. 2024): 421-437. https://doi.org/10.26650/iuitd.2020.677177



ZAMAN ÇİZELGESİ


Gönderim19.01.2020
Kabul24.02.2020
Çevrimiçi Yayınlanma20.03.2020

LİSANS


Attribution-NonCommercial (CC BY-NC)

This license lets others remix, tweak, and build upon your work non-commercially, and although their new works must also acknowledge you and be non-commercial, they don’t have to license their derivative works on the same terms.


PAYLAŞ




İstanbul Üniversitesi Yayınları, uluslararası yayıncılık standartları ve etiğine uygun olarak, yüksek kalitede bilimsel dergi ve kitapların yayınlanmasıyla giderek artan bilimsel bilginin yayılmasına katkıda bulunmayı amaçlamaktadır. İstanbul Üniversitesi Yayınları açık erişimli, ticari olmayan, bilimsel yayıncılığı takip etmektedir.