BUDİST UYGUR METİNLERİNDE MANDAL KILMAK TÖRENİ ÜZERİNE
Hacer TokyürekBudist Uygur metinleri dinî metinler olduğu için bu metinler pek çok anlamsal değer ifade eder. Eski Uygur metinlerinde mandal, mandal kılmak diye bir ifade bulunmaktadır. Sanskritçe kökenli olan maṇḍala kelimesi, Mahāyāna Budizm’inde ve Tantrik Budizm’de önemli bir yere sahiptir. Büyüsel ve simgesel bir anlam ifade eden maṇḍala, Budizm’de insan fizyolojisinin oluşumu, şehir, kent ve sarayların inşası ve evrenin oluşumuyla bağlantılıdır. Burada incelenen maṇḍala ise evrenin oluşumuyla birlikte giriş/geçişi de simgeler. Maṇḍala, düz çizgilerden oluşmuş kare dış çerçeve, ortak merkezli daireler ve stilize nilüfer yapraklarından oluşan bir düzenlemeden oluşur. Maṇḍalanın dört yöne açılan dört kapısı ve bu kapıları koruyan dört de muhafızı vardır. Maṇḍalanın ortasında hayat ağacını ifade eden bir sopa bulunur, sopanın yanından geçen bir de su yer alır. Böylece kozmik dünyanın yaratılması tamamlanmış olur. Kişi burada Buddha ve Bodhisattvalara çeşitli kurbanlar sunar ve daha sonra şifalı otlarla kaynatılan su ile yıkanır. Böylece kirli olarak girmiş olduğu maṇḍala diyagramından temiz olarak çıkar. Maṇḍala tüm kirlerden kurtulmayı ve tertemiz hayata yeniden başlamayı ifade eder. Bu tamamıyla giriş/geçiş törenidir.
ON MANDAL KILMAK RITE IN BUDDHIST UYGHUR TEXTS
Hacer TokyürekSince Buddhist Uyghur texts are religious texts, these texts express many semantic values. There is an expression of mandal, mandal kılmak in the Old Uyghur texts. The maṇḍala word, which originated in Sanskrit, has an important place in Mahāyāna Buddhism and Tantric Buddhism. Maṇḍala, which has a magical and symbolic meaning, is related to the formation of human physiology in Buddhism, the construction of cities, towns, palaces and the formation of the universe. The Maṇḍala which examined in this is also symbolized entrance/ transition as well as formation of the universe. Maṇḍala consists of a square outer frame made of straight lines, concentric circles, and an arrangement of stylized lotus leaves. Maṇḍala have four gates that are opened in four directions and four guards who guarded the gates. In the middle of the Maṇḍala is a stick that expresses the tree of life, and there is also water passing next to stick. Thus the creation of the cosmic world is completed. The person offers various sacrifices for Buddha and Bodhisattvas in here and then washed with water which boiled with medicinal herbs. So it exits cleanly from the Maṇḍala diagram that you have entered as dirty. Maṇḍala means to get rid of all the dirt and to start again the immaculate life. This is an entrance/transition ceremony.
