GEÇ DÖNEM ÇAĞATAY TÜRKÇESİ İLE ANONİM BİR FÂTİHA TEFSİRİ
Aslı ZenginKur’an-ı Kerîm’in tamamıyla veya sûreler hâlinde tercüme ve tefsirinin yapılması Türk dili tarihi açısından son derece önemlidir. Günümüze ulaşmış sûre tefsirlerinin sayısı oldukça fazladır. Bu sûreler genellikle Yasin, Fâtiha, ve İhlas sûreleridir. Kur’an’ın Doğu Türkçesi ile yazılmış sekiz tercüme ve tefsirli tercümesinin olduğu bilinmektedir. Kur’an’ın Anadolu Türkçesine çevirileri ise Selçuklulardan sonra kurulan Beylikler Devrinde başlamıştır. Bu sahada yapılan ilk çeviriler satır arası çeviriden ziyade tefsirli çeviriler olup genellikle kısa sûre tefsirleridir. İncelemeye konu olan metin geç dönem Çağatay Türkçesi ile yazılmış bir Fâtiha tefsiridir. Tahkiyeli bir anlatıma sahip olan metin son derece canlı bir üslupla okuyucuyu etkileme gayesiyle kaleme alınmıştır.
AN ANONYMOUS FÂTİHA EXEGESIS IN LATE TERM CHAGATAY TURKIC
Aslı ZenginThe translation and exegesis (tafsir) of the Qur’an, either as a whole or as surahs, are very important in terms of Turkish language history. A great number of surahs have been translated; these surahs are commonly of Yasin, Fâtiha and İhlâs. It is known that there are eight translations and exegeses of the Qur’an written in Eastern Turkish. The translations of the Qur’an into the Anatolian Turkish started in the principal period established after the Seljuks. The first translations made in this field were largely interpretive translations as opposed to interlinear translations and are usually translated from short surahs. The subject of this examination is a Fâtiha exegesis text written in Chagatay Turkish. With its well-structured narrative, the text has been written in an extremely lively manner with the intention of influencing the reader.