Journal of Economy Culture and Society

GÖNDERBİLGİ
EnglishTürkçe

Araştırma Makalesi


DOI :10.18368/IU/sk.75981   IUP :10.18368/IU/sk.75981    Tam Metin (PDF)

1938-1980 DÖNEMİ TÜRKİYE’DE SOSYAL YAPI VE DİNAMİKLERİ

Mustafa Ersen Erkal

Bir toplumun varlığını sürdürmesi, kalkınması ve gelişmesi ile ilgili bütün süreçleri sosyal yapı içinde cereyan ettiğinden sosyal yapı incelemeleri önemlidir. 1938-1980 dönemi Türk toplum yapısında iç ve dış dinamiklerin etkisiyle önemli sosyal olay ve olguların yaşandığı yıllardır. Bu makalede 1938-1980 döneminde Türk toplum yapısındaki dinamikler, 1938-1960 ve 1960-1980 yıllarını kapsayan iki dönemde incelenmiştir. 1938 sonrası Atatürk’ün ölümü, çok partili hayata geçiş denemelerinin yapıldığı, dahil olmamamıza rağmen, II. Dünya Savaşı’nın etkilerinin yaşandığı, iç ve dış göç olaylarının Türk toplumunda büyük değişimleri başlattığı yıllardır. 1950 sonrası, maddi kültürdeki değişmelerin zihniyeti değiştirdiği, manevi kültürün de maddeye şekil verdiği bir dönemdir. 1960-1980’li yıllar ise, 1960 ve 1980 darbeleri ile 1971 muhtırasının ortaya çıkması sonucu Türk toplumunda bugün de etkileri görülen büyük kırılmaların yaşandığı, terörün tırmandığı, kamplaşmaların arttığı bir dönemdir.

Anahtar Kelimeler: Türkiye, sosyal yapı, Enderunî, konargöçerlik, modernite, hâkim kültür, milletleşme, milli devlet, eritme, determinizm, kimlik, kültürel yabancılaşma, burjuvazi, soyadı kanunu, iç ve dış göçler, ırkçılık, gecekondu, yeni kabilecilik, aile, kararsız toplum, nüfus.
DOI :10.18368/IU/sk.75981   IUP :10.18368/IU/sk.75981    Tam Metin (PDF)

STRUCTURE AND ITS DYNAMICS IN TURKEY FROM 1938 TO 1980

Mustafa Ersen Erkal

Given that social structure covers all the processes related to the survival, development and progress of a society it is crucial to analyze. Many significant social events occured in Turkey as result of internal and external factors during the period of 1938-1980. This study deals with the dynamics in of social structure in Turkey from 1938 to1980. The period is divided into two subgroups as one between 1938 and 1960 and the other one between 1960 and 1980. In the post-1938 period Turkey experienced such major events as the death of Atatürk, attempts to have multi-political party system, the effects of World War II and internal and external migration, all of which triggered big-scale social changes in Turkey.  The period between 1960 and 1980 in Turkey included two military coups (one in 1960 and the other one in 1980) as well as military memorandum in 1971. These events also triggered significant changes in Turkish society.

Anahtar Kelimeler: social structure, Enderunî, immigration, modernity, the dominant culture, nation building, national state, melting, determinism, identity, cultural alienation, bourgeoisie, surname law, internal and external migration, racism, slums, new tribalism, family, unstable society, population.

PDF Görünüm

Referanslar

  • Andrews, Peter Alford (1992). Türkiye’de Etnik Gruplar, İstanbul, Ant Yayını. google scholar
  • Bayhan, Vehbi (2011) “Türkiye’de Gençlik: Sorunlar, Değerler ve Değişmeler, Dünden Bugüne”, Dünden Bugüne Türkiye’nin Toplumsal Yapısı, Bursa, Dora Yayını. google scholar
  • Boratav, Korkut (1969). 100 Soruda Gelir Dağılımı, İstanbul, Gerçek Yayınevi. google scholar
  • DİE (1984). Boşanma İstatistikleri, Ankara, DİE Yayını. google scholar
  • DİE (2000). Genel Nüfus Sayımı, Nüfusun Sosyal ve Ekonomik Nitelikleri, Ankara, DİE Yayını. google scholar
  • Doğan, İsmail (2002). Sosyoloji, Ankara, Pegem A Yayıncılık. google scholar
  • DPT (1981). Kalkınan Türkiye, Ankara: DPT Yayını. google scholar
  • DPT (1979). Dördüncü Beş Yıllık Kalkınma Planı (1979-1983), Ankara, DPT Yayını. google scholar
  • DPT (1982). Türk Aile Yapısı Araştırması, Ankara, DPT Yayını. google scholar
  • DPT (1990). Türkiye Sosyal Göstergeler, Ankara, DPT Yayını. google scholar
  • DPT (1992). Türk Aile Yapısı Araştırması, Ankara, DPT Yayını. google scholar
  • Dura, Cihan (1997). “Bilgi Toplumuna Doğru Eğitimde Temel Eğilimler”, Türk Yurdu, Eğitim Özel sayısı, C. 17, S. 123, Kasım 1997, s. 3-7. google scholar
  • Erdoğmuş, Zeki (1977-1978). “Ziya Gökalp’de Sosyo-Kültürel Bütünleşme ve SosyoKültürel Çözülme”, Ayrı Basım, Ankara, Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yayını. google scholar
  • Ergin, Muharrem (1973). Türkiye’nin Bugünkü Meseleleri, Aydınlar Ocağı’nın Görüşü, İstanbul, Aydınlar Ocağı Yayını. google scholar
  • Ergin, Nurettin (1968). Arifiye Öğretmen Okulu ve Tarihçesi, İstanbul, Sakarya Sosyal Araştırma Merkezi Yayını. google scholar
  • Erkal, Mustafa (2012). Sosyoloji (Toplumbilimi), 16.b., İstanbul, Der Yayını. google scholar
  • Eröz, Mehmet (1972). Milliyetçiliğimizin Toplumculuğu Ne İfade Eder,İstanbul, Töre Dergisi Yayını. google scholar
  • Esmer, Yılmaz vd. (2011). 2011 Türkiye Değerler Araştırması, İstanbul, Bahçeşehir Üniversitesi Yayını. google scholar
  • Fındıkoğlu, Ziyaeddin Fahri (1971). İçtimaiyat Dersleri, Sosyoloji Doktrin ve Kolları, C. 1, İstanbul, İ.Ü. İktisat Fakültesi Yayını. google scholar
  • Fındıkoğlu, Ziyaeddin Fahri (1947). “Köy Enstitülerinin Dayandığı Esaslar”, Cumhuriyet Gazetesi, 23.7.1947, s. 2. google scholar
  • Gökçe, Birsen (1996). Türkiye’nin Toplumsal Yapısı, Ankara, Savaş Yayını. google scholar
  • Gökçe, Birsen (1993). Gecekondularda Ailelerarası Geleneksel Dayanışmanın Çağdaş Organizasyonlara Dönüşümü, Ankara, T.C. Başbakanlık Kadın ve Sosyal Hizmetler Genel Müdürlüğü Yayını. google scholar
  • Gökçen, Ahmet (2011). “Cumhuriyetten Günümüze Türkiye’de İktisat Politikaları ve Ekonomik Gelişme”, Dünden Bugüne Türkiye’nin Toplumsal Yapısı, Bursa, Dora Yayını. google scholar
  • Kafesoğlu, İbrahim (1984). “Türkiye’yi Bugünkü Şartlara Getiren Tarihi Gelişme”, Ülkemizi 12 Eylül’e Getiren Sebepler ve Türkiye Üzerindeki Oyunlar, İstanbul, Aydınlar Ocağı Yayını. google scholar
  • Kağıtçıbaşı, Ç. (1979). “Türkiye’de Çocuğun Değeri, Kadının Rolü ve Doğurganlığı”, Türk Toplumunda Kadın (Der: Nermin Abadan Unat, Deniz Kandiyoti, Mübeccel B. Kıray), Ankara, Çağ Basımevi. google scholar
  • KONDA (1993). Konda Araştırma Merkezi, İstanbul, Milliyet Gazetesi Yayını. google scholar
  • Kurt, Abdurrahman (2011). “Dünden Bugüne Türk Ailesi”, Dünden Bugüne Türkiye’nin Toplumsal Yapısı, Bursa, Dora Yayını. google scholar
  • Kurtkan, Amiran (1977). Türk Milletinin Manevi Değerleri, İstanbul, MEB. Yayını. google scholar
  • Murat, Sedat vd. (2010). Çanakkalenin Nüfus ve Demografik Yapısı, Bursa, Ekin Yayını. google scholar
  • Ögel, Bahaeddin (1978). Türk Kültür Tarihine Giriş, C. 1, İstanbul, Kültür Bakanlığı Yayını. google scholar
  • Öksüz, İskender (2016). Millet ve Milliyetçilik, Ankara, Panama Yayınları. google scholar
  • Özsoy, Atilla vd. (1992). “Türkiye’nin Etnik Yapısının Anadil Sorularına Göre Analizi”, Hacettepe Üniversitesi Nüfus Bilimi Dergisi, C. 14, Ankara, Hacettepe Üniversitesi Yayını. google scholar
  • Özyurt, Hasan (1981) “Atatürk Dönemi Birinci ve İkinci Beş Yıllık Sanayi Planları ve Türk Ekonomisindeki Yapı Değişikliğine Etkileri (1933-1938)”, Sosyoloji Konferansları, Atatürk Özel Sayısı, İstanbul, İ.Ü. İktisat Fakültesi Yayını. google scholar
  • Tabakoğlu, Ahmet (2011). “Osmanlı İçtimai Yapısının Ana Hatları”, Dünden Bugüne Türkiye’nin Toplumsal Yapısı, Bursa, Dora Yayını. google scholar
  • Tatlıdil, Ercan (1989). “Kentle Bütünleşmenin Bir Yolu: Gecekondulaşma 1987”, Aile Yazıları 2, Ankara, T.C. Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu Yayını. google scholar
  • T.C. Başbakanlık (1983). Türkiye, Ankara: T.C. Başbakanlık Yayını. google scholar
  • T.C. Başbakanlık (2010). Türkiye’de Aile Değerleri Araştırması, Ankara, Aile ve Sosyal Araştırmalar Genel Müdürlüğü Yayını. google scholar
  • Timur, Serim (1972). Türkiye’de Aile Yapısı, Ankara, Hacettepe Üniversitesi Yayını. google scholar
  • TOBB (1990). İktisadi Rapor, Ankara, TOBB Yayını. google scholar
  • TÜİK (2006). Aile Yapısı Araştırması, Ankara, TÜİK Yayını. google scholar
  • TÜİK (2010). Türkiye İstatistik Yıllığı, Ankara, TÜİK Yayını. google scholar
  • TÜİK (2011). İstatistik Göstergeler 1923-2010, Ankara, TÜİK Yayını. google scholar
  • Türkdoğan, Orhan (2002). Osmanlı’dan Günümüze Türk Toplum Yapısı, İstanbul, Çamlıca Yayını. google scholar
  • Türkdoğan, Orhan (2006). “Kültürel Kimlik”, Türk Dünyası Tarih Kültür Dergisi, Şubat 2006, S. 230, s. 16-23. google scholar
  • Yılmaz, Hakan (2014). Türkiye’de Kimlikler, Kürt Sorunu ve Çözüm Süreci: google scholar
  • Kamuoyundaki Algılar ve Tutumlar, İstanbul. google scholar
  • Yılmaz, Hakan vd. (2010). “Biz”lik, “Öteki”lik ve Ayrımcılık: Kamuoyundaki Algılar ve Eğilimler, İstanbul, Açık Toplum Vakfı ve Boğaziçi Üniversitesi Yayını. google scholar
  • Yinger, Milton John (1994). Ethnicity, Source of Strength, Source of Conflict?, New York, State University of New York Press. google scholar

Atıflar

Biçimlendirilmiş bir atıfı kopyalayıp yapıştırın veya seçtiğiniz biçimde dışa aktarmak için seçeneklerden birini kullanın


DIŞA AKTAR



APA

Erkal, M.E. (2016). 1938-1980 DÖNEMİ TÜRKİYE’DE SOSYAL YAPI VE DİNAMİKLERİ. Journal of Economy Culture and Society, 0(53), 157-185. https://doi.org/10.18368/IU/sk.75981


AMA

Erkal M E. 1938-1980 DÖNEMİ TÜRKİYE’DE SOSYAL YAPI VE DİNAMİKLERİ. Journal of Economy Culture and Society. 2016;0(53):157-185. https://doi.org/10.18368/IU/sk.75981


ABNT

Erkal, M.E. 1938-1980 DÖNEMİ TÜRKİYE’DE SOSYAL YAPI VE DİNAMİKLERİ. Journal of Economy Culture and Society, [Publisher Location], v. 0, n. 53, p. 157-185, 2016.


Chicago: Author-Date Style

Erkal, Mustafa Ersen,. 2016. “1938-1980 DÖNEMİ TÜRKİYE’DE SOSYAL YAPI VE DİNAMİKLERİ.” Journal of Economy Culture and Society 0, no. 53: 157-185. https://doi.org/10.18368/IU/sk.75981


Chicago: Humanities Style

Erkal, Mustafa Ersen,. “1938-1980 DÖNEMİ TÜRKİYE’DE SOSYAL YAPI VE DİNAMİKLERİ.” Journal of Economy Culture and Society 0, no. 53 (Nov. 2024): 157-185. https://doi.org/10.18368/IU/sk.75981


Harvard: Australian Style

Erkal, ME 2016, '1938-1980 DÖNEMİ TÜRKİYE’DE SOSYAL YAPI VE DİNAMİKLERİ', Journal of Economy Culture and Society, vol. 0, no. 53, pp. 157-185, viewed 24 Nov. 2024, https://doi.org/10.18368/IU/sk.75981


Harvard: Author-Date Style

Erkal, M.E. (2016) ‘1938-1980 DÖNEMİ TÜRKİYE’DE SOSYAL YAPI VE DİNAMİKLERİ’, Journal of Economy Culture and Society, 0(53), pp. 157-185. https://doi.org/10.18368/IU/sk.75981 (24 Nov. 2024).


MLA

Erkal, Mustafa Ersen,. “1938-1980 DÖNEMİ TÜRKİYE’DE SOSYAL YAPI VE DİNAMİKLERİ.” Journal of Economy Culture and Society, vol. 0, no. 53, 2016, pp. 157-185. [Database Container], https://doi.org/10.18368/IU/sk.75981


Vancouver

Erkal ME. 1938-1980 DÖNEMİ TÜRKİYE’DE SOSYAL YAPI VE DİNAMİKLERİ. Journal of Economy Culture and Society [Internet]. 24 Nov. 2024 [cited 24 Nov. 2024];0(53):157-185. Available from: https://doi.org/10.18368/IU/sk.75981 doi: 10.18368/IU/sk.75981


ISNAD

Erkal, MustafaErsen. “1938-1980 DÖNEMİ TÜRKİYE’DE SOSYAL YAPI VE DİNAMİKLERİ”. Journal of Economy Culture and Society 0/53 (Nov. 2024): 157-185. https://doi.org/10.18368/IU/sk.75981



ZAMAN ÇİZELGESİ


Gönderim30.06.2016
Çevrimiçi Yayınlanma26.11.2016

LİSANS


Attribution-NonCommercial (CC BY-NC)

This license lets others remix, tweak, and build upon your work non-commercially, and although their new works must also acknowledge you and be non-commercial, they don’t have to license their derivative works on the same terms.


PAYLAŞ




İstanbul Üniversitesi Yayınları, uluslararası yayıncılık standartları ve etiğine uygun olarak, yüksek kalitede bilimsel dergi ve kitapların yayınlanmasıyla giderek artan bilimsel bilginin yayılmasına katkıda bulunmayı amaçlamaktadır. İstanbul Üniversitesi Yayınları açık erişimli, ticari olmayan, bilimsel yayıncılığı takip etmektedir.