İMPARATORLUK-MEŞRUTİYET-CUMHURİYET TARTIŞMALARI ARASINDA BİRİNCİ KUŞAK TÜRK SOSYOLOGLARININ SİYASAL HASSASİYETLERİ VE SİYASET-SOSYOLOJİ İLİŞKİSİ
Ufuk ÖzcanSosyoloji, doğuşunun gerçekleştiği Avrupa’da olduğu gibi, Osmanlı İmparatorluğu’na girdiği ilk evreden itibaren siyasal ideolojilerle doğrudan ilişki ve etkileşim halinde olmuştur. Osmanlı aydınları sosyoloji teorileriyle büyük ölçüde siyasal nedenlerle ilgilenmişlerdir. İmparatorluğun son çeyrek yüzyılında Osmanlıcılık, İslamcılık ve Türkçülük siyasetleri Osmanlı aydınlarının entelektüel yönelimleri üzerinde etkisini göstermiştir. Türkiye’de sosyoloji bu siyasetlerle bağlantılı bir şekilde gelişme göstermiştir. İmparatorluğun dağılma sürecinde sosyoloji kurtarıcı bir misyon üstlenmiştir. İlk Türk sosyologlarının başat kaygısı, imparatorluğun Batı dengeleri içindeki siyasi rolünü sürdürebilmesinin olanak ve koşullarını araştırmak olmuştur. Sosyoloji ekolleri arasındaki farklılaşma da sosyologların siyasal tercihlerine bağlı olarak gerçekleşmiştir
BETWEEN EMPIRE, CONSTITUTIONALISM AND REPUBLIC DEBATES POLITICAL SENSITIVITIES OF FIRST GENERATION OF TURKISH SOCIOLOGISTS AND POLITICS-SOCIOLOGY RELATIONS
Ufuk ÖzcanSociology, as it is in Europe where its origin took place, has been in a direct relation and interaction with the political ideologies since it appeared in the Ottoman Empire from the first phase. Ottoman intellectuals were interested in sociological theories in terms of political reasons to a great extent. In the last quarter century of the empire, Ottomanism, Islamism and Turkism policies had an effect on the intellectual tendencies of Ottoman intellectuals. Sociology in Turkey has improved with regard to these policies. In the process of the disintegration of the empire, sociology undertook a redemptive mission. The dominant concern of the first Turkish sociologists was to analyze the possibilities and conditions of maintaining the political role of the empire in the Western political balances. The differences between sociology schools has also realized depending on sociologists’ political preferences.
