Araştırma Makalesi


DOI :10.26650/JECS2019-0008   IUP :10.26650/JECS2019-0008    Tam Metin (PDF)

Kadın Yoksulluğunun Tarihine Kapı Aralamak-18. Yüzyılın İkinci Yarısında Kadın Yoksulluğunun Toplumsal Görünümleri

Nazife Gürhan

Toplumsal hiyerarşinin en alt tabakasına gönderme yapan yoksulluk, yeterli kaynak ve gelire sahip olamama durumu olarak tanımlanabilir. Son yıllarda toplumsal cinsiyet çalışmalarındaki artışla birlikte kadınların yoksulluğu deneyimleme biçimlerindeki cinsiyet farklılıklarına vurgu yapan “kadın yoksulluğu” kavramsallaştırması kullanılmaya başlanmıştır. Bu kavram kadınların toplumda var olan rolleri ve statülerine bağlı olarak yoksulluk deneyimlerinin erkeklerden farklılaşmasını ifade etmektedir. Bu çalışmanın ana konusu 18. yüzyılın ikinci yarısında Diyarbekir’de yaşamış yoksul kadınların yoksulluk deneyimlerini ortaya çıkarmaktadır. Bir tarihsel sosyoloji araştırması olan çalışmanın ana kaynağı dönemin Diyarbekir Eyaleti’nin merkezi konumundaki Amid mahkemesine ait 7 adet şer’iyye sicili defteridir. Bu defterlerde bulunan tereke/miras kayıtları arasından tespit edilen 119 yoksul kadına ait belgedeki yoksulluk imgeleri üzerinden incelenen dönemde yaşayan kadın yoksulların gündelik hayatlarının fotoğrafını çekmek, böylelikle kadın yoksulluğunun tarihsel arka planına ışık tutmak amaçlanmaktadır. Çalışmada kadın yoksulların gündelik mekanlarını oluşturan evlerin genel olarak harabe evler olduğu, giyinme pratiklerinde ise “köhne” olarak tasvir ve tabir edilen kıyafetlerin varlığı dikkat çekici hususlar olarak ortaya çıkmıştır. Yine kadın yoksulların (ortalama 51 kuruş servet) erkek yoksullara (ortalama 57,5 kuruş servet) göre yoksulluğu daha derinden yaşayarak yoksullar arasındaki en yoksul kesimi oluşturdukları görülmüştür. Bu durum günümüzde yoksulluğun kadınlar arasında daha derin yaşandığını ifade eden “yoksulluğun kadınsılaşması” kavramının geçmişte de var olduğuna bir işarettir.
DOI :10.26650/JECS2019-0008   IUP :10.26650/JECS2019-0008    Tam Metin (PDF)

Unlocking the Doors on the History of Women’s Poverty A Social View of Women’s Poverty in The Second Half of the 18th Century

Nazife Gürhan

Poverty – with reference to the lowest layers of social hierarchies - can be defined as not having sufficient resources and income. In recent years, together with the increase in gender studies, the conceptualization of female poverty, which emphasizes the gender differences in the ways women experience poverty, has started to be used by researchers. This concept differentiates between the poverty experiences of women and those of men, depending on their role and status in society. The main focus of this study is the poverty experiences of women who lived in Diyarbekir in the second half of the 18th century. In the present study, it was observed that the houses in which these women lived were generally dilapidated affairs and their clothing was worn out. It was also observed that these women (with average assets of 51 piastre) constituted the poorest people among society since they experienced poverty more intensely than poor men (average assets of 57.5 piastre). This shows that the phenomenon of “the feminization of poverty”, which signifies that poverty is experienced more in women than in men, also existed in the past. 

GENİŞLETİLMİŞ ÖZET


Poverty – with reference to the lowest layers of social hierarchies - can be defined as not having sufficient resources and income. In recent years, together with the increase in gender studies, researchers have started to use the conceptualization of female poverty, which emphasizes the gender differences in the ways women experience poverty. This concept differentiates between the poverty experiences of women and those of men, depending on their role and status in society. The main focus of this study is the poverty experiences of women who lived in Diyarbekir in the second half of the 18th century. The main data source of this study, which is a historical sociology research, was the seven registration books of the Amid Courts, which used to be located in the center of the province of Diyarbekir in that era. The aim of this study was to portray the lives of 119 women that (according to inheritance records obtained from the registration books), were determined as poor and thus shed light on the historical background of female poverty. It is possible to form an opinion regarding consumption habits and lifestyles by examining the contents of these inheritance records. This study attempts to understand what conditions these women lived in by investigating the household items that were listed in the inheritance records. In addition, through these records, it was possible to visualize their lifestyles and clothing choices and determine their eating habits by investigating the utensils listed in the records. According to the inheritance documents in the court records, out of 297 poor people, 119 were women and possessed 51% of the general wealth, whereas men possessed 57.5%. This is an indicator that women were the poorest in the society. The areas in which poverty was apparent were nutrition, shelter and clothing, all of which provides an insight into consumption patterns and daily life practices. Houses, in which everyday practices take place, and which contain important clues about life styles and consumption patterns, are important poverty symbols. The common feature of these houses which stands out as an indication of both poverty and distress is that they were dilapidated. Such dilapidated houses can be seen as the reflection of class differentiation in terms of shelter due to the value of these houses, their physical conditions and the fact that they contain cheap and very little furniture. Nutrition and eating habits is another area in which poverty and deprivation are symbolized and class differentiation becomes clear. A reflection of this differentiation in the kitchen is evidenced by both the scarcity and low value of kitchenware. It was observed that poor women had either little or no kitchenware in their houses.Clothes, which are significant as they reflect the social position of individuals as an exterior image of their financial wealth, present important clues about the socio-economic structure of an individual. The clothes of the poor women, like their kitchenware, were old and worn out. The fact that the clothes were old lowers their usage value and also symbolizes the expression of poverty which decreases their symbolic value. Thus, the houses of poor women were ruined houses in which there were cheap and few goods. The people living alone in these houses were poor, who didn’t have anything apart from some poor-quality clothes. In summary, it can be said that women, being the poorest element of society, experienced serious poverty and demonstrated that the phenomenon of “the feminization of poverty” also existed in the past.


PDF Görünüm

Referanslar

  • Açıkgöz, R. (2010). Kadın yoksulluğu üzerine bir inceleme. Yardım ve Dayanışma Dergisi, 1(2), 45–60. google scholar
  • Alver, K. (2010). Siteril hayatlar. Ankara: Hece Yayınları. google scholar
  • Brannen, J., & Wilson, G. (1987). Give and take in families: Studies in resources distribution, London, UK: Allen and Unwin. google scholar
  • Cankabal, H. (2009). 17. yüzyılda Ayntâb -Osmanlı kentinde toplum ve siyaset. (Z. Yelçe, Çev.). İstanbul: İletişim Yayınları. google scholar
  • Castells, M. (2009). End of millennium, Oxford, UK: Wiley-Blackwell. google scholar
  • Çetin, A. (2017). Türk sinemasında yoksulluk temsilleri 1960-1975 dönemi. (Yayınlanmamış Doktora tezi, Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mersin). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden edinilmiştir. google scholar
  • Çolak, S. (2010). Bir İngiliz hanımefendisinin -Lady Montegu- gözüyle Osmanlı kadını. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(13), 386–403. google scholar
  • Çukur, C. Ş. (2008). Yoksulluğun psikolojisi: Yoksulluğun sosyal bilişsel olarak yapılandırılması ve sosyal- duygusal sorunlar ile ilişkisi. N. Oktik (Ed.), Türkiye’de yoksulluk çalışmaları içinde (s. 97–162). İzmir: Yakın Kitabevi. google scholar
  • Daly, M. (1989). Woman and poverty, Dublin, Ireland: Attic Press. google scholar
  • Davis, F. (1992). Culture and identity, Chicago, CA: University of Chicago Press. google scholar
  • Diyarbekir Şer’iyye Sicilleri (DŞS) 3744, 3796, 3757, 3753, 3725, 3785, 3797. google scholar
  • Dumrul, C. ve Dumrul, Y. (2014). Osmanlı İmparatorluğu’nun kapitalist paternde sanayileşmesinin önündeki engeller üzerine bir inceleme. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 23, 146–170. google scholar
  • Ergut, F. Ve Uysal A. (2012). Tarihsel sosyoloji ne yapar, nasıl yapar? F. Ergut ve A. Uysal (Ed.), Tarihsel sosyoloji stratejiler, sorunsallar, paradigmalar içinde (s. 13–36). Ankara: Dipnot Yayınları. google scholar
  • Fidan, F. Z. (2016). Yoksulluk kıskacında kadın. İstanbul: Opsiyon Yayınları. google scholar
  • Glendinning, C., & Millar, J. (1992). Women and poverty in Britain in the 1990s. London, UK: Harvester Wheatsheaf. google scholar
  • Gürhan, V. ve Gürhan, N. (2018). Osmanlı taşrasında zengin sınıf Diyarbekirli zenginler (1750-1800). Ankara: Phoenix Yayınevi. google scholar
  • Jütte, R. (2008). Erken modern Avrupa’da yoksulluk ve sapkınlık (B. Kurtege-Sefer, Çev.). İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi. google scholar
  • Karabulut, M. (2016). Osmanlı İmparatorluğu’nda 19. yüzyılda değişim süreci, sosyal ve kültürel durum. Mecmua, (2), 49–65. google scholar
  • Körükmez, L. (2008). Kent yoksulluğu ile mücadelede kadınların geliştirdiği stratejiler ve toplumsal cinsiyet rolleri. Nuriye Oktik (Ed.), Türkiye’de yoksulluk çalışmaları içinde (s. 207–244). İzmir: Yakın Kitabevi. google scholar
  • Küçükkalay, A. M. (1997). Endüstri devrimi ve ekonomik sonuçlarının analizi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (2), 51–68. google scholar
  • Montegu, L. (1933). Şark mektupları (A. Refik, Çev.). İstanbul: Hilmi Kitaphanesi. google scholar
  • Oktik, N. (2008). Yoksulluk olgusuna kavramsal ve kuramsal yaklaşımlar. N. Oktik (Ed.), Türkiye’de yoksulluk çalışmaları içinde (s. 21–56). İzmir: Yakın Kitabevi. google scholar
  • Özdalga, E. (2011). Bir tasavvur ve ustalık olarak tarihsel sosyoloji. E. Özdalga (Ed.), Tarihsel sosyoloji içinde (s. 9–68). Ankara: Doğu-Batı Yayınları. google scholar
  • Öztürk, Ş. (2008). Kırsal yoksulluk. N. Oktik (Ed.), Türkiye’de yoksulluk çalışmaları içinde (s. 265–299). İzmir: Yakın Kitabevi. google scholar
  • Pearce, D. (1978). The feminization of poverty: Women, work, welfare, The Urban & Social Change Review, 11(1–2), 28–38. google scholar
  • Şener, Ü. (2012). Kadın yoksulluğu. Mülkiye Dergisi, 36(4), 51–67. google scholar
  • Şenses, F. (2009). Küreselleşmenin öteki yüzü yoksulluk -kavramlar, nedenler, politikalar ve temel eğilimler. İstanbul: İletişim Yayınları. google scholar
  • Weininger, E. B. (2014). Bourdieu’nün sınıf analizinin esasları (G. Ertuğrul, Çev.). Sınıf analizine yaklaşımlar, Eric Olin Wright (Ed.), Çev. ve Ed. Vefa Saygın Öğütle, Ankara: Notabene Yayınları. google scholar
  • Yılmaz, Ö. (2017). 1847-1848 kolera salgını ve Osmanlı coğrafyasındaki etkileri. Avrasya İncelemeleri Dergisi, 6(1), 23–55. google scholar
  • Oxfam. (2017, October 15). Richest 1 percent bagged 82 percent of wealth created last year - poorest half of humanity got nothing. Retrieved from https://www.oxfam.org/en/pressroom/pressreleases/2018-01-22/richest-1-percent-bagged-82-percent-wealth-created-last-year google scholar
  • Global Wealth Report. (2018, October 15). Retrieved from http://publications.credit-suisse.com/tasks/render/file/index.cfm?fileid=77A4E912-A32D-8E84-CC8C21144CEE52E2 google scholar

Atıflar

Biçimlendirilmiş bir atıfı kopyalayıp yapıştırın veya seçtiğiniz biçimde dışa aktarmak için seçeneklerden birini kullanın


DIŞA AKTAR



APA

Gürhan, N. (2019). Kadın Yoksulluğunun Tarihine Kapı Aralamak-18. Yüzyılın İkinci Yarısında Kadın Yoksulluğunun Toplumsal Görünümleri. Journal of Economy Culture and Society, 0(59), 63-78. https://doi.org/10.26650/JECS2019-0008


AMA

Gürhan N. Kadın Yoksulluğunun Tarihine Kapı Aralamak-18. Yüzyılın İkinci Yarısında Kadın Yoksulluğunun Toplumsal Görünümleri. Journal of Economy Culture and Society. 2019;0(59):63-78. https://doi.org/10.26650/JECS2019-0008


ABNT

Gürhan, N. Kadın Yoksulluğunun Tarihine Kapı Aralamak-18. Yüzyılın İkinci Yarısında Kadın Yoksulluğunun Toplumsal Görünümleri. Journal of Economy Culture and Society, [Publisher Location], v. 0, n. 59, p. 63-78, 2019.


Chicago: Author-Date Style

Gürhan, Nazife,. 2019. “Kadın Yoksulluğunun Tarihine Kapı Aralamak-18. Yüzyılın İkinci Yarısında Kadın Yoksulluğunun Toplumsal Görünümleri.” Journal of Economy Culture and Society 0, no. 59: 63-78. https://doi.org/10.26650/JECS2019-0008


Chicago: Humanities Style

Gürhan, Nazife,. Kadın Yoksulluğunun Tarihine Kapı Aralamak-18. Yüzyılın İkinci Yarısında Kadın Yoksulluğunun Toplumsal Görünümleri.” Journal of Economy Culture and Society 0, no. 59 (Sep. 2024): 63-78. https://doi.org/10.26650/JECS2019-0008


Harvard: Australian Style

Gürhan, N 2019, 'Kadın Yoksulluğunun Tarihine Kapı Aralamak-18. Yüzyılın İkinci Yarısında Kadın Yoksulluğunun Toplumsal Görünümleri', Journal of Economy Culture and Society, vol. 0, no. 59, pp. 63-78, viewed 29 Sep. 2024, https://doi.org/10.26650/JECS2019-0008


Harvard: Author-Date Style

Gürhan, N. (2019) ‘Kadın Yoksulluğunun Tarihine Kapı Aralamak-18. Yüzyılın İkinci Yarısında Kadın Yoksulluğunun Toplumsal Görünümleri’, Journal of Economy Culture and Society, 0(59), pp. 63-78. https://doi.org/10.26650/JECS2019-0008 (29 Sep. 2024).


MLA

Gürhan, Nazife,. Kadın Yoksulluğunun Tarihine Kapı Aralamak-18. Yüzyılın İkinci Yarısında Kadın Yoksulluğunun Toplumsal Görünümleri.” Journal of Economy Culture and Society, vol. 0, no. 59, 2019, pp. 63-78. [Database Container], https://doi.org/10.26650/JECS2019-0008


Vancouver

Gürhan N. Kadın Yoksulluğunun Tarihine Kapı Aralamak-18. Yüzyılın İkinci Yarısında Kadın Yoksulluğunun Toplumsal Görünümleri. Journal of Economy Culture and Society [Internet]. 29 Sep. 2024 [cited 29 Sep. 2024];0(59):63-78. Available from: https://doi.org/10.26650/JECS2019-0008 doi: 10.26650/JECS2019-0008


ISNAD

Gürhan, Nazife. Kadın Yoksulluğunun Tarihine Kapı Aralamak-18. Yüzyılın İkinci Yarısında Kadın Yoksulluğunun Toplumsal Görünümleri”. Journal of Economy Culture and Society 0/59 (Sep. 2024): 63-78. https://doi.org/10.26650/JECS2019-0008



ZAMAN ÇİZELGESİ


Gönderim10.02.2019
Kabul09.04.2019
Çevrimiçi Yayınlanma03.07.2019

LİSANS


Attribution-NonCommercial (CC BY-NC)

This license lets others remix, tweak, and build upon your work non-commercially, and although their new works must also acknowledge you and be non-commercial, they don’t have to license their derivative works on the same terms.


PAYLAŞ




İstanbul Üniversitesi Yayınları, uluslararası yayıncılık standartları ve etiğine uygun olarak, yüksek kalitede bilimsel dergi ve kitapların yayınlanmasıyla giderek artan bilimsel bilginin yayılmasına katkıda bulunmayı amaçlamaktadır. İstanbul Üniversitesi Yayınları açık erişimli, ticari olmayan, bilimsel yayıncılığı takip etmektedir.