Journal of Economy Culture and Society

GÖNDERBİLGİ
EnglishTürkçe

Derleme


DOI :10.26650/JECS426299   IUP :10.26650/JECS426299    Tam Metin (PDF)

SSCB ve Sonrası Dönemde Avrasya Bölgesinde İbn Haldun ve Düşünceleri Üzerine Yapılan Çalışmalar

Ebulfez Süleymanlı

İbn Haldun’un düşünceleri dünyanın farklı bölgelerinde yoğun ilgi görmüştür. Eski SSCB ve sonrası dönemde bu konu hakkında çok sayıda çalışma yapılmıştır. Sovyet döneminde Batsiyeva, Barthold, Kirabayev, İgnatenko ve Smirnov gibi bilim adamları tarafından İbn Haldun’un düşünceleri felsefe, tarih ve sosyoloji bilimi boyutlarıyla ele alınmış, onun devlet ve topluma ilişkin görüşleri irdelenmiştir. Bu çalışmalarda, birtakım ideolojik yaklaşımlar dolayısıyla, daha ziyade İbn Haldun’un düşüncelerinin hümanist yönü üzerinde durulmuş ve İbn Haldun’un görüşleri sınıf olgusu bağlamında ele alınmıştır. Bu dönemde İbn Haldun’un çalışmaları aynı zamanda tarihçilerin ve şarkiyatçıların ilgisini çekmiş ve tarihçiler özellikle Kuzey Afrika toplumlarının tarihini araştırmak için İbn Haldun’un Kitab el-İber adlı eserini ana kaynaklardan biri olarak kabul etmişlerdir. İbn Haldun’a Marksist bakış açısıyla yaklaşan çalışmalar, onun en fazla iktisat ve tarih ile ilgili görüşlerini ele almıştır. Bununla birlikte, Mukaddime’nin Rusçaya henüz tam olarak çevrilmediği dikkate alınacak olursa, İbn Haldun’la ilgili Rus literatüründe söz konusu olan çalışmaların bir bakıma yetersiz kaldığı söylenebilir. SSCB dönemi sonrasında da İbn Haldun’un ilim geleneğine olan yoğun ilgi devam etmiş, hem Rusya hem de bağımsızlıklarını kazanan yeni Türk Cumhuriyetleri’nde konuya ilişkin çok sayıda eserler verilmiş ve ayrıca düşünürün görüşlerini pek çok yönden ele alan doktora tezleri yapılmıştır. Özellikle İbn Haldun’un “asabiyet” kuramı bu ülkelerin bağımsızlığı bağlamında ortaya çıkan yeni durumları açıklamak üzere sıkça başvurulan bir görüş haline gelmiştir.
Anahtar Kelimeler: İbn Haldun, SSCB, Avrasya, Türk Cumhuriyetleri, felsefî ve sosyolojik öğretiler
DOI :10.26650/JECS426299   IUP :10.26650/JECS426299    Tam Metin (PDF)

Studies on Ibn Khaldun and His Thought in Eurasia: Soviet and Post-Soviet Periods

Ebulfez Süleymanlı

The ideas of Ibn-Khaldun have attracted great attention in different parts of the world. There have been many studies on this subject during and after the Soviet period. During the Soviet period, scholars like Barthold, Kirabayev, Ignatenko, and Smirnov not only explored Ibn Khaldun’s scientific thoughts on philosophy, history and sociology, but also his views on state and society. In these studies, due to some ideological approaches, the emphasis was placed more on the humanistic dimension of Ibn Khaldun and his views were dealt within the context of the phenomenon of class. In this period, Ibn Khaldun’s work also attracted the attention of historians and orientalists, and historians considered Ibn Khaldun’s Kitab al-Ibar as one of the main sources for studying the history of North African societies. Studies which approached Ibn Khaldun from a Marxist perspective treat mainly his views on economics and history. Besides, considering that Muqaddimah has not yet been translated to Russian, it can be said that Russian studies on Ibn Khaldun is not adequate. After the USSR period, there is a growing interest in Ibn Khaldun’s scientific tradition and both Russia and the newly independent Turkic Republics produced numerous works in relation to the subject and his views were analyzed in various dissertations. Especially Ibn Khaldun’s theory of “asabiyyah” has often been used to explain the newly emerging situations in the context of the independence of these countries. 
Anahtar Kelimeler: Ibn Khaldun, USSR, Eurasia, Turkic Republics, philosophical and sociological theachings

GENİŞLETİLMİŞ ÖZET


The rich ideas of Ibn Khaldun, one of the most important thinkers in Islamic history, on subjects like society, history, politics, city, country, and civilization have influenced many thinkers and scholars in the East and the West. Ibn Khaldun’s political and social thought has aroused great interest in the Eurasia region, where the Russian language is commonly spoken. A large number of books, theses, and papers have been written about Ibn Khaldun during the USSR and post-USSR periods in different countries in the region. During the Soviet period, Ibn Khaldun’s ideas were tackled in philosophical, historical, and sociological dimensions, and his views on state and society were analyzed by scholars such as Batsiyeva, Barthold, Kirabayev, İgnatenko, and Smirnov. It is seen that the majority of the works from that period bear the ideological forms of that period, especially the historical materialist perspective. Studies which approached Ibn Khaldun from a Marxist perspective treat mainly his views on economics and history. Those who examined Ibn Khaldun’s views on economics claimed that economics constitutes the main dynamics of social change/transformation in his thought. However, Ibn Khaldun has been studied by relying generally on disciplines such as philosophy, sociology, politics, and economics.

A significant part of the analyses on Ibn Khaldun during the Soviet era were about his works concerning methodology and philosophy of history. Ibn Khaldun’s works have an important place particularly in scientific research about the history of Islam. Likewise in the post-USSR period, there is a growing interest in Ibn Khaldun’s scientific (ilim) tradition, and several works and dissertations were produced on the subject in both Russia and the newly independent Turkic Republics. In this period, many studies have elaborated Ibn Khaldun’s thoughts on the state, economics, society, and education. Besides, it should be noted that not all parts of Muqaddimah were examined. Researchers have usually emphasized only a certain part of Muqaddimah while trying to present a holistic picture of his concept. It also appears that may researchers tend to compare Ibn Khaldun’s ideas with European philosophers, sociologists, political economists, and culturalists of later periods. In these studies, analyses were done about the conceptualizations of Ibn Khaldun on power and state. In addition, an emphasis was put on his social-philosophical and historical-philosophical views by investigating their place in Ibn Khaldun’s philosophy. In this respect, Zolotuhin’s dissertation should be highlighted. Indeed, he attempts to handle the concepts in Muqaddimah in a holistic approach and, relying on Smirnov’s methodology, determines their relations and connections by revealing the meanings of the main concepts.

At the same time, considering that Muqaddimah has not yet been translated to Russian, it can be said that Russian studies on Ibn Khaldun are not adequate. This situation is due to the fact that it is very difficult to translate Ibn Khaldun’s terminology to translate from Arabic to other languages. This hardship is experienced in approaching his works as well. That is why the analyses about Ibn Khaldun remain in a narrow scope in which scholars’ views happen to be repetitive in various aspects. It is observed that there has been a growing interest for Islamic thinkers as a return to tradition in Turkic Republics that gained independence after the collapse of USSR in 1991. Accordingly, Ibn Khaldun has been one of those figures. Especially his concept asabiyyah has been frequently used in order to clarify new circumstances emerged after these countries have become independent. It should be pointed out that in Azerbaijan more studies done on Ibn Khaldun as researchers from Azerbaijan have the means to benefit from Turkish sources along with the Russian ones. Besides Azerbaijan, researchers from the Republic of Tajikistan are also interested in Ibn Khaldun’s thought. However, in Kazakhstan, Uzbekistan, and Turkmenistan, Ibn Khaldun-related works are limited to the sections about his views on state government in political science books, and encyclopedia entries.


PDF Görünüm

Referanslar

  • Abdulrazzak, M. (1965). Filosofskiye i soçiologiçeskiye vozzreniya İbni Halduna. (Doktora Tezi) Moskova Devlet Üniversitesi. google scholar
  • Abdulhonov F. M. (2005). Muammoi inson dar falsafasi Ibni Haldun. Payomi Donişgoxi omuzgori, 2. google scholar
  • Agadjanov S.G. (1991). Gosudarstvo Seldjukidov i Srednyaya Aziya v XI-XII vv. Moskova: Nauka. google scholar
  • Alekseyev I. L. (2008). Vozvraşayas k İbni Haldunu (vmesto predisloviya). Pax islamica google scholar
  • “Al-Mukaddima”, (2004). Kazaxstanskaya naçionalnaya ençiklopediya, Almatı: Tom I. google scholar
  • Arabi B. (1990). İbn Xaldun – osnovoplojnik arabskoy soçiologii, Soçiologicheskiye islledovaniya, tom, 11, 107-109. google scholar
  • Barthold, V. (1992). İslam i kultura musulmanstva, Moskova: MQTU. google scholar
  • Barthold, V. (1963). Obşiye rabotı po istorii sredney azii rabotı po istorii kavkaza i vostochnoy yevropı. Moskova: İzdatelstvo Vostochnoy Literaturı. google scholar
  • Batsieyeva, S. (1965). İstorika sosiologiçeskiy traktat İbni Halduna “Mukkaddima”. Moskova. google scholar
  • Batsiyeva, S. (1979). İbn Haldun’un toplumsal ortamı ve İktisadi Fikirleri, Yeni Ülke, 8. google scholar
  • Belyayev, E. (1940). İstoriko- soçiologiheskaya. teoriya İbn Halduna, İstorik Marksist, 4-5 google scholar
  • Buniyatov Z. (1986). Gosudarstvo Horezmşahov-Anuşteginidov (1097-1231). Moskova. google scholar
  • Bolşaya Sovetskaya Ençiklopediya (1969), v 30 t. Ed: Prohorov, A. 3b. Moskva. Sovetskaya Ençiklopediya 1969-1978. google scholar
  • Filosofskiy Ençiklopediçeskiy Slovar. (1983). Moskova, Sovetskaya Ensiklopediya. Gl. redakçiya: L. F. İliçyov, P. N. Fedoseev, S. M. Kovalyov, V. G. Panov. google scholar
  • Fomina, D. (2003). Vlast i gosudarstvo v filosofiyi İbn Halduna. (Doktora Tezi). Rossiyskiy Universitet Drujbı Narodov, Moskova. google scholar
  • Guseynov R. (1969). Seldjuki i zakavkazye, (Doçentlik Tezi), Baku. google scholar
  • Habudtinov, A. (2011a). İbn Haldun i Husayin Fazihanov: Metodologiya istoriçeskoy nauki i analiz sovremennosti. Fazihanovskiye Çteniya. 8. google scholar
  • Habudtinov, A. (2011b). Liderstvo u Musulman okruga orenburgskogo magometanskogo duhovnogo sobraniya v svete teorii İbn Halduna ob asabiyi: Opıt postroyeniye gipotezı. Jurnal Pax İslamixa 2(7) google scholar
  • Halak, M. (1991). Pedogogiçeskiye idei İbn Halduna. (Doktora Tezi). Nİİ Teoriyi i Istoriyi Pedagogiki, Moskova. google scholar
  • Haldun, İ. (1969). (Per. Batsiyeva) İzbrannıye Proizvedeniya Mısliteley Stran Blijnego i Srednego Vostoka IX—XIV vv. Vvedeniye (fragmentı). Moskova google scholar
  • İgnatenko, A. (1980). İbn-Haldun. Moskova. google scholar
  • İsaxanlı H. (2011). Keçmişin fəlsəfəsi və ya tarix necə yazılır? İbn Xəldun və tarix fəlsəfəsi. Xəzər X əbər 2 93, Erişim adresi: http://hisaxanli.org/wp-content/uploads/2012/06/293.pdf google scholar
  • İvanov, N. (1959). “Kitab al-İbar” İbn Halduna kak istoçnik po istoriyi stran severnoy Afriki v XIV v. v kn. Moskova: Arabskiy Sbornik. google scholar
  • Kananikina . E. (2012). Politiko ideologiçeskiye tendençiyi v razvitiye instuta obrazovaniya. Erişim adresi: http:/enotabene.ru/pp/article_447.html google scholar
  • Kirabayev, N. (1987). Soçialnaya filosofiya musulmanskovo vostoka. Moskva: İzdatelstvo Universiteta Drujbı Narodov. google scholar
  • Kiriçenko, O. (2009). İstoriosofskaya konçepçiya İbn Xalduna. Vestnik Maykopskogo Gosudarstvennogo Texnologicheskogo Universiteta, 1, 15-17. google scholar
  • Kuçinov, A. (2013). Vliyanie İbn Xalduna na razvitie obşestvennoy mısli, Sessiya “Vostokovedenie, afrikanistika”, Konferantsiya Lomonosov google scholar
  • Levin İ. (1926). İbn-Haldun - Arabskiy Soçiolog XIV v. Novıy Vostok. 12, 241-263. google scholar
  • Lenin, V., Gorkiy, A. (1958). Pisma, vospominaniya, dokumentı. Moskova. google scholar
  • Gumilev, L (2011). Etnogenez i biosfera zemli. Moskova. google scholar
  • Musaelyan, L. (2000). Konçepçiya filosofii istorii İbn Xalduna. Filosofiya i Obşesctvo 3 (20). google scholar
  • Nasırov, İ. (2016). “İbn-Haldunizm” v osmanskoy intellektualnoy tradisiyi (XVI-XX Vv.) Filosofskiy Jurnal. 9 (3), 106 -120. google scholar
  • Okumuş, E. (2006). İbn Haldun’un osmanlı düşüncesine etkisi. İslam Araştırmalar Dergisi, 15, 141-185. google scholar
  • Rozov, N. (2011). Emoçionalnaya energiya istoriko sosiologiçeskiy analiz. Soçiologiçeskiye İssledovaniya, 2, 12-23. google scholar
  • Rozov, N. (2006). Zakon İbn Halduna. K çemu mojet privesti rost korrupsiyi i silogovo prinujdeniya v rossii. Politiçeskiy klass, 16, 74-84 google scholar
  • Rüstəmov, İ. Cavadova, H. Əliyeva Y. (2013). İbn Xəldun dövlət idarəçiliyi haqqında. Bakı Universitetinin Xəbərləri. Sosial-Siyasi Elmlər Seriyası 4. google scholar
  • Saad, İ. (1992). Filosofsko-soçiologiçeskoe Uçeniya İbn Halduna (Doktora Tezi) Sankt- Peterburg. un-t. St.-Petersburg. google scholar
  • Smirnov, A. (2008). İbn Haldun i evo novaya nauka. İstoriko filosofskiy ejegodnik Moskva. Sovetskaya İstoriçeskaya Ençiklopediya. V 16 tomah, M. Sovetskaya Ensiklopediya. 1973-1982. google scholar
  • Stepanyanç, M. (2001). İbn Haldun. Vostoçnaya Filosofiya, Moskva. google scholar
  • Süleymanov, A. (2006) “İbni-Xaldunun sosyoloji görüşləri”, Fəlsəfə ve Sosyal-Siyasi Elmlər Jurnalı, 3 (4), 100-112. google scholar
  • Süleymanov, A. (2011). Türk dünyası’nda bütüncül karakterde bir türk kimliğinin inşası açısından İbn Haldun’un önemi, Özne Dergisi, 15, 57-67 google scholar
  • Suleymanov, A. (2010). Challenges of sociology in Azerbaijan”, facing an unequal world: Challenges for a global sociology. ISA Conference of the Council of National Associations, Conference Publications, 2, 118-126. google scholar
  • Mehdioğlu, A. (2006). İbn Xəldun və onun fəlsəfəsi. M.Adilov (Ed), Bakı: Nurlan. google scholar
  • Xəlilov, S. (2009). İbn Xəldun – materialist, K.Marks isə idealist simasında. Fəlsəfə v e S osyal-Siyasi E lmlər Jurnalı, 2, 10-23. google scholar
  • Yakupov, M. (2015). Vvedeniye v filosofskoye izmereniye tragiçeskih sobitiy na Ukraine s konçeptualnıh poziçiy İbn Halduna i d overtona. Vestnik Razvitiya nauki I obrazovaniye, 1. google scholar
  • Zeydan, M. (1982). Soçialno-ekonomiçeskiye Vozreniya İbni Halduna po “Al-Mukaddime (Doktora Tezi), Moskova. google scholar
  • Zikirov, H. ( 2009). Soçialno -politiçeskaya filosofiya İbni Halduna. (Doktora Tezi), A. M. Bogoutdinova, Duşanbe. google scholar
  • Zolohutin, V. (2009). Filosofiya İbni Halduna. (Doktora Tezi), Moskova. google scholar

Atıflar

Biçimlendirilmiş bir atıfı kopyalayıp yapıştırın veya seçtiğiniz biçimde dışa aktarmak için seçeneklerden birini kullanın


DIŞA AKTAR



APA

Süleymanlı, E. (0001). SSCB ve Sonrası Dönemde Avrasya Bölgesinde İbn Haldun ve Düşünceleri Üzerine Yapılan Çalışmalar. Journal of Economy Culture and Society, 0(59), 277-291. https://doi.org/10.26650/JECS426299


AMA

Süleymanlı E. SSCB ve Sonrası Dönemde Avrasya Bölgesinde İbn Haldun ve Düşünceleri Üzerine Yapılan Çalışmalar. Journal of Economy Culture and Society. 0001;0(59):277-291. https://doi.org/10.26650/JECS426299


ABNT

Süleymanlı, E. SSCB ve Sonrası Dönemde Avrasya Bölgesinde İbn Haldun ve Düşünceleri Üzerine Yapılan Çalışmalar. Journal of Economy Culture and Society, [Publisher Location], v. 0, n. 59, p. 277-291, 0001.


Chicago: Author-Date Style

Süleymanlı, Ebulfez,. 0001. “SSCB ve Sonrası Dönemde Avrasya Bölgesinde İbn Haldun ve Düşünceleri Üzerine Yapılan Çalışmalar.” Journal of Economy Culture and Society 0, no. 59: 277-291. https://doi.org/10.26650/JECS426299


Chicago: Humanities Style

Süleymanlı, Ebulfez,. “SSCB ve Sonrası Dönemde Avrasya Bölgesinde İbn Haldun ve Düşünceleri Üzerine Yapılan Çalışmalar.” Journal of Economy Culture and Society 0, no. 59 (Sep. 2024): 277-291. https://doi.org/10.26650/JECS426299


Harvard: Australian Style

Süleymanlı, E 0001, 'SSCB ve Sonrası Dönemde Avrasya Bölgesinde İbn Haldun ve Düşünceleri Üzerine Yapılan Çalışmalar', Journal of Economy Culture and Society, vol. 0, no. 59, pp. 277-291, viewed 29 Sep. 2024, https://doi.org/10.26650/JECS426299


Harvard: Author-Date Style

Süleymanlı, E. (0001) ‘SSCB ve Sonrası Dönemde Avrasya Bölgesinde İbn Haldun ve Düşünceleri Üzerine Yapılan Çalışmalar’, Journal of Economy Culture and Society, 0(59), pp. 277-291. https://doi.org/10.26650/JECS426299 (29 Sep. 2024).


MLA

Süleymanlı, Ebulfez,. “SSCB ve Sonrası Dönemde Avrasya Bölgesinde İbn Haldun ve Düşünceleri Üzerine Yapılan Çalışmalar.” Journal of Economy Culture and Society, vol. 0, no. 59, 0001, pp. 277-291. [Database Container], https://doi.org/10.26650/JECS426299


Vancouver

Süleymanlı E. SSCB ve Sonrası Dönemde Avrasya Bölgesinde İbn Haldun ve Düşünceleri Üzerine Yapılan Çalışmalar. Journal of Economy Culture and Society [Internet]. 29 Sep. 2024 [cited 29 Sep. 2024];0(59):277-291. Available from: https://doi.org/10.26650/JECS426299 doi: 10.26650/JECS426299


ISNAD

Süleymanlı, Ebulfez. “SSCB ve Sonrası Dönemde Avrasya Bölgesinde İbn Haldun ve Düşünceleri Üzerine Yapılan Çalışmalar”. Journal of Economy Culture and Society 0/59 (Sep. 2024): 277-291. https://doi.org/10.26650/JECS426299



ZAMAN ÇİZELGESİ


Gönderim23.05.2018
Kabul23.07.2018

LİSANS


Attribution-NonCommercial (CC BY-NC)

This license lets others remix, tweak, and build upon your work non-commercially, and although their new works must also acknowledge you and be non-commercial, they don’t have to license their derivative works on the same terms.


PAYLAŞ




İstanbul Üniversitesi Yayınları, uluslararası yayıncılık standartları ve etiğine uygun olarak, yüksek kalitede bilimsel dergi ve kitapların yayınlanmasıyla giderek artan bilimsel bilginin yayılmasına katkıda bulunmayı amaçlamaktadır. İstanbul Üniversitesi Yayınları açık erişimli, ticari olmayan, bilimsel yayıncılığı takip etmektedir.