Araştırma Makalesi


DOI :10.18368/IU/sk.17721   IUP :10.18368/IU/sk.17721    Tam Metin (PDF)

TÜRKİYE’DE KÖYLE İLGİLİ UYGULAMA VE ÇALIŞMALAR İLE TÜRK SOSYOLOJİSİNDEKİ YANSIMALARI

Serdar Sağlam

Bu makalede Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk yıllarında köy üzerinde gerçekleştirilen kamu uygulamaları, rapor ve yayınlar, tartışmalar ile Türk sosyolojisindeki yansımaları ele alınmaktadır. 1923 İzmir İktisat Kongresinde, “Çiftçi Grubunun İktisadi Esasları” başlıklı talep ve kararlar, 1924 yılında çıkarılan 442 sayılı köy kanunundaki kararlar köy, köycülük alanında önemli sonuçlar doğurmuştur. Halkevlerinin köycülük şubelerinin faaliyet ve yayınları, Köy Eğitmenliği uygulamaları ile Köy Enstitüleri köy, köycülük, ilköğretim, tarım ve köy kalkınması konularında bir aşama kaydetmiştir. Özellikle Cumhuriyetin ilk yıllarında Türkiye’de köyler ve köy hayatı hakkında eserler hazırlanmış, köy sorunu tartışılmıştır. Bu eserlerin önemli bir kısmı akademik olmamalarına rağmen bu konuda bir hassasiyet ve kamuoyu yaratmıştır. Bu metinde Rükneddin Fethi, Hasan Reşit Tankut, Mehmet Nuri Alpay, Mahmut Makal, Fikret Otyam ve Nusret Köymen’in eser ve fikirlerinden bahsedilmektedir. Makalede öncelikle, Türkiye’de “Köy ve şehir” konularını da ilk defa ele Ziya Gökalp ile Prens Sabahaddin’in düşüncelerinden söz edilmektedir. Türkiye’de köy sosyolojisi ve köy araştırmalarında akla gelen ilk örnekler Selahaddin Demirkan ile Prens Sabahaddin’in takipçisi ve ilk köy monografisini hazırlayan Mehmet Ali Şevki’dir. Ayrıca Mediha Berkes, Behice Boran, Mümtaz Turhan, Mehmet Eröz, Nermin Erdentuğ, İbrahim Yasa ve Orhan Türkdoğan’ın yaptıkları köy araştırmaları ve eserlerindeki köy olgusu üzerinde durulmaktadır.

DOI :10.18368/IU/sk.17721   IUP :10.18368/IU/sk.17721    Tam Metin (PDF)

IMPLEMENTATIONS AND DISCUSSIONS REGARDING THE VILLAGES IN TURKEY AND THEIR REFLECTIONS ON TURKISH SOCIOLOGY

Serdar Sağlam

In this article, the public implementations, reports, publications, and discussions on the villages in the early years of Turkish Republic and their reflections on Turkish sociology are debated. The demands and decisions titled “Economic Principles of the Peasant Group” declared in 1923 Izmir Economic Congress and the decisions of village law numbered 442 issued in 1924 have created important consequences in terms of peasantism and the villages in Turkey. The activities and publications of peasantism branches of People’s Houses, Teacher Training implementations and Village Institutes made a progress on the issues of peasantism, rural development, primary education and agriculture. Especially in the early years of Turkish Republic, the works about village life and villages in Turkey had been prepared and the village problem had been discussed. Although most of these works were not academic, they have created public opinion and public sensitivity in this issue. In this text, the works and ideas of Rükneddin Fethi, Hasan Reşit Tankut, Mehmet Nuri Alpay, Mahmut Makal, Fikret Otyam and Nusret Köymen are examined. Initially the ideas of Ziya Gökalp and Prens Sabahattin , who were the first ones elaborating the issues of “Urban and Rural” , are mentioned. The first ones who come to mind in the field of rural sociology and rural studies in Turkey are Selahaddin Demirkan and Mehmet Ali Şevki who is a follower of Prens Sabahaddin and the first rural monographer in Turkey. This article also elaborates the village phenomenon in the researches and studies of Mediha Berkes, Behice Boran, Mümtaz Turhan, Mehmet Eröz, Nermin Erdentuğ, İbrahim Yasa and Orhan Türkdoğan.


PDF Görünüm

Referanslar

  • Alpay, Mehmet Nuri (1952), Köy Davamız ve Köyün İçyüzü, Ankara, Örnek Matbaası. google scholar
  • Altunkaya, Niyazi (2012), “Türkiye’de Köy Eğitmeni Yetiştirme Deneyimi”, Işın, Ekrem (Ed.); (2012). Düşünen Tohum, Konuşan Toprak- Cumhuriyetin Köy Enstitüleri 1940-1954, I- II, İstanbul, İstanbul Araştırmaları Enstitüsü, s. 61-81. google scholar
  • Altunkaya, Niyazi (2012), “Köy Enstitüsü Sistemine Genel Bir Bakış”, Işın, Ekrem (Ed.); (2012). Düşünen Tohum, Konuşan Toprak- Cumhuriyetin Köy Enstitüleri 1940-1954, I-II, İstanbul: İstanbul Araştırmaları Enstitüsü, s. 61-81. google scholar
  • Bayazıt vd. (1971), Türkiye’de Köy Sorun ve Bir Köy Araştırmasının İlkeleri, İstanbul, İTÜ Mimarlık Fakültesi Yapı Araştırmaları Kurumu. google scholar
  • Berkes, Mediha (1942), Elvan Köyü: Bir Ankara Köyü Üzerine Sosyolojik Bir Araştırma, Ankara, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler EnstitüsüYayını. google scholar
  • Berkes, Niyazi (1942), Bazı Ankara Köyleri Üzerine Bir Araştırma, Ankara, A.Ü. DTCF Yayını. google scholar
  • Boran, Behice (1992), Toplumsal Yapı Araştırmaları (İki Köy Çeşidinin Mukayeseli Tetkiki), Bütün Yapıtları 3, İstanbul, Sarmal Yayınları. google scholar
  • Demirkan, Salâhaddin (1969), Köy Araştırmaları Klavuzu, İstanbul, Türkiye Harsî ve İçtimaî Araştırmalar Derneği Yayını. google scholar
  • Demirkan, Salâhaddin (1962), Köy Sosyolojisine Hazırlık, Ankara, Devlet İstatistik Enstitüsü Başkanlığı Yayını. google scholar
  • Demirkan, Salâhaddin (1958), Tecrübî Sosyolojiye Giriş, Ankara, (Yayınevi yok). google scholar
  • Demirkan, Salâhaddin (1946), Köyün Sosyal Tetkikinde Monografya Usulü, İstanbul, Köye Doğru Mecmuasının sayı: 111-3 ilavesi. 1. google scholar
  • Demirkan, Salâhaddin (1942), Köy Nasıl Tetkik Edilmelidir?, İstanbul, İstanbul Eminönü Dil, Tarih ve Edebiyat Şubesi Neşriyatı. google scholar
  • Demirkan, Salâhaddin (1941), Küçükçekmece Köyü, İstanbul Köylerinden, Sayı: 1, İstanbul, (Yayınevi yok). google scholar
  • Demirkan, Salâhaddin (1941), Celâliye Köyü, İstanbul Köylerinden, Sayı: 2, İstanbul, (Yayınevi yok). google scholar
  • Ege, Nezahat Nurettin (1977), Prens Sabahaddin- Hayatı ve İlmi Müdafaaları, İstanbul, Fakülteler Matbaası. google scholar
  • Emiroğlu, Vedia (1972), Edilli Köyünün (Akçakoca) Kültür Değişmesi Bakımından İncelenmesi, Ankara, Varol Matbaası. google scholar
  • Erdentuğ, Nermin (1975), Hal Köyünün Etnolojik Tetkiki, Ankara, Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi Yayını. google scholar
  • Erdentuğ, Nermin (1971), Sün Köyünün Etnolojik Tetkiki, Ankara, Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi Yayını. google scholar
  • Erdentuğ, Nermin (1956), Hal Köyünün Etnolojik Tetkiki, Ankara, A.Ü. DTCF Yayını. Eröz, Mehmet (1990), Türkiye’de Alevilik ve Bektaşilik, Ankara, Kültür Bakanlığı Yayınları. google scholar
  • Eröz, Mehmet (1966), Türk Köy Sosyolojisi Meseleleri ve Yörük Türkmen Köyleri, İstanbul, Türkiye Harsi ve İçtimai Araştırmalar Derneği Yayını. google scholar
  • Ertürk, Recep (2008), “Türkiye’de Köy Sosyolojisi Literatürü”, Türkiyat Araştırmaları Literatür Dergisi, Cilt 6, Sayı: 11, s. 185-194. google scholar
  • Fethi, Rükneddin (1938), Doğu Köylerinde, İstanbul, Çığır Kitabevi. google scholar
  • Fındıkoğlu, Ziyaeddin Fahri (1962), Le Play Mektebi ve Prens Sabahaddin, İstanbul, Türkiye Harsî ve İçtimaî Araştırmalar Derneği Yayını. google scholar
  • Geray, Cevat (1974), Planlı Dönemde Köye Yönelik çalışmalar (Sorunlar Yaklaşımlar Örgütlenmeler), Ankara, Türkiye ve Ortadoğu Amme İdaresi Enstitüsü Yayınları. google scholar
  • İstatistik Göstergeler – Statistical Indicators 1923 – 1998; 2000, Ankara, TC Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü. google scholar
  • Köymen, Nusret (1935), Köycülük Programına Giriş, Ankara, Tarık Edip Kütüphanesi. google scholar
  • Kuran, Aptullah (1965), Yassıhöyük – Bir Köy İncelemesi, Ankara, ODTÜ Yayınları google scholar
  • Kurtkan, Amiran (1988), Köy Sosyolojisi, İstanbul, Filiz Kitabevi. google scholar
  • Makal, Mahmut (1970), Bizim Köy, İstanbul, Bizimköy Yayınları. google scholar
  • Makal, Mahmut (1952). Köyümden, İstanbul: Varlık Yayınları. google scholar
  • Otyam, Fikret (1966), Gide Gide, Sofya, Narodna Prosveta Yayınevi. google scholar
  • Ökçün, Gündüz (1971). Türkiye İktisat Kongresi 1923- İzmir, Haberler- BelgelerYorumlar, Ankara, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları. (Resmî Gazete, 24/VI/1937 - Sayı: 3639: s:982 ) google scholar
  • Şevki, Mehmet Ali (1968), Osmanlı Tarihinin Sosyal Bilimle Açıklanması ve Öteki Makaleleri, İstanbul, Elif Yayınları. google scholar
  • Şevki, Mehmet Ali (1937), İstanbul Köylerinde Yapılan Tetkikten: Toplu Bir Köyün Mevkii, (Yayın yeri ve yayınevi yok). google scholar
  • Şevki, Mehmet Ali (1934), Yanlış Vaz’edilen Meselelerden Biri İlk Tahsil, Mülkiye Mecmuası Broşürleri: 2, İstanbul: Türkiye Matbaası. google scholar
  • Şevki, Mehmet Ali (1932), Memleket Meselesi İlim Cephesinde - Usule ve Verimine Dair, İstanbul, Türkiye Matbaası. google scholar
  • Tankut, Hasan Reşit (1960), Köy ve Kalkınma, Ankara, Ankara Basımevi. google scholar
  • Tankut, Hasan Reşit (1939), Köylerimiz - Bugün Nasıldır, Dün Nasıldı, Yarın Nasıl Olmalıdır, (Basıldığı yer ve yayınevi yok). google scholar
  • Toksoy, Nurcan (2007), Halkevleri – Bir Kültürel Kalkınma Modeli Olarak, Ankara, Orion Yayınları. google scholar
  • Turhan, Mümtaz (1980), Garplılaşmanın Neresindeyiz, Mümtaz Turhan Bütün Eserleri: 1, İstanbul, Yağmur Yayınları. google scholar
  • Turhan, Mümtaz (1972), Kültür Değişmeleri – Sosyal Psikoloji Bakımından Bir Tetkik, 2. baskı, Ankara, Başbakanlık Kültür Müsteşarlığı Kültür Yayınları. google scholar
  • Turhan, Mümtaz (1957), “Köy Tetkiklerinde Kullanılacak Metodlar Hakkında Bazı Düşünceler”, Sosyoloji Dergisi, No: 12, s: 98-103. google scholar
  • Türkdoğan, Orhan (2006), Türkiye’de Köy Sosyolojisi, İstanbul, IQ Kültür Sanat Yayıncılık. google scholar
  • Türkdoğan, Orhan (1973), Doğu Köylerinde Sosyo-ekonomik Farklılaşma, Erzurum, Atatürk Üniversitesi Yayınları. google scholar
  • Türkdoğan, Orhan (1965), Erzurum ve Çevresinde Sosyal Araştırmalar, Ankara, Atatürk Üniversitesi Yayınları. google scholar
  • Tütengil, Cavit Orhan (1977), “Sorunlar, Öneriler, Çözümler”, Köy Sosyoloji Okuma Kitabı, s. 137-143, İstanbul, Kitapçılık Limited Şirketi. google scholar
  • Tütengil, Cavit Orhan (1969), Türkiye’de Köy Sorunu, İstanbul, Kitapçılık Limited Şirketi. google scholar
  • Tütengil, Cavit Orhan (1967), Köy Sorunu ve Gençlik, (Yayın yeri yok), Türkiye Milli Gençlik Teşkilatı Yayını. google scholar
  • Ülken, Hilmi Ziya (1966), Türkiye’de Çağdaş Düşünce Tarihi, Konya, Selçuk Yayınları. google scholar
  • Yasa, İbrahim (1969), Hasanoğlan Köyünün İçtimaî - İktisadî Yapısı, Ankara, Türkiye Orta Doğu Amme İdaresi Enstitüsü Yayını. google scholar
  • Yasa, İbrahim (1969), Yirmibeş Yıl Sonra Hasanoğlan Köyü - Karşılaştırmalı Bir Toplumbilimsel Araştırma, Ankara, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayını. google scholar
  • Yasa, İbrahim (1960), Sindel Köyünün Toplumsal ve Ekonomik Yapısı, Ankara, Türkiye Orta Doğu Amme İdaresi Enstitüsü Yayını. google scholar
  • Ziya Gökalp (2007), Kitaplar- Bütün Eserleri 1, İstanbul, Yapı Kredi Yayınları, (Yayına hazırlayan: M. Sabri Koz). google scholar
  • Ziya Gökalp (1982), Makaleler VII, Ankara, TC Kültür Bakanlığı Yayınları, (Hazırlayan: M. Abdülhaluk Çay). google scholar
  • Ziya Gökalp (1977), Makaleler IV, Ankara, TC Kültür Bakanlığı Yayınları, (Hazırlayan: Ferit Ragıp Tuncor). google scholar
  • Ziya Gökalp (1976), Türkçülüğün Esasları, Ankara, TC Kültür Bakanlığı Yayınları, (Hazırlayan: Mehmet Kaplan). google scholar
  • Ziya Gökalp (1973), Terbiyenin Sosyal ve Kültürel Temelleri I, İstanbul, Başbakanlık Kültür Müsteşarlığı 1000 Temel Eser Yayınları. (http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.3.442.pdf) google scholar
  • Köy Kanunu, Nu. 442, R. Gazete : Tarih : 7/4/1924 Sayı : 68; Tertip : 3 Cilt : 5 Sayfa : 336 google scholar
  • Resmî Gazete, 24/VI/1937 - Sayı : 3639: sayfa:982 ) google scholar

Atıflar

Biçimlendirilmiş bir atıfı kopyalayıp yapıştırın veya seçtiğiniz biçimde dışa aktarmak için seçeneklerden birini kullanın


DIŞA AKTAR



APA

Sağlam, S. (2016). TÜRKİYE’DE KÖYLE İLGİLİ UYGULAMA VE ÇALIŞMALAR İLE TÜRK SOSYOLOJİSİNDEKİ YANSIMALARI. Journal of Economy Culture and Society, 0(53), 221-255. https://doi.org/10.18368/IU/sk.17721


AMA

Sağlam S. TÜRKİYE’DE KÖYLE İLGİLİ UYGULAMA VE ÇALIŞMALAR İLE TÜRK SOSYOLOJİSİNDEKİ YANSIMALARI. Journal of Economy Culture and Society. 2016;0(53):221-255. https://doi.org/10.18368/IU/sk.17721


ABNT

Sağlam, S. TÜRKİYE’DE KÖYLE İLGİLİ UYGULAMA VE ÇALIŞMALAR İLE TÜRK SOSYOLOJİSİNDEKİ YANSIMALARI. Journal of Economy Culture and Society, [Publisher Location], v. 0, n. 53, p. 221-255, 2016.


Chicago: Author-Date Style

Sağlam, Serdar,. 2016. “TÜRKİYE’DE KÖYLE İLGİLİ UYGULAMA VE ÇALIŞMALAR İLE TÜRK SOSYOLOJİSİNDEKİ YANSIMALARI.” Journal of Economy Culture and Society 0, no. 53: 221-255. https://doi.org/10.18368/IU/sk.17721


Chicago: Humanities Style

Sağlam, Serdar,. TÜRKİYE’DE KÖYLE İLGİLİ UYGULAMA VE ÇALIŞMALAR İLE TÜRK SOSYOLOJİSİNDEKİ YANSIMALARI.” Journal of Economy Culture and Society 0, no. 53 (Nov. 2024): 221-255. https://doi.org/10.18368/IU/sk.17721


Harvard: Australian Style

Sağlam, S 2016, 'TÜRKİYE’DE KÖYLE İLGİLİ UYGULAMA VE ÇALIŞMALAR İLE TÜRK SOSYOLOJİSİNDEKİ YANSIMALARI', Journal of Economy Culture and Society, vol. 0, no. 53, pp. 221-255, viewed 14 Nov. 2024, https://doi.org/10.18368/IU/sk.17721


Harvard: Author-Date Style

Sağlam, S. (2016) ‘TÜRKİYE’DE KÖYLE İLGİLİ UYGULAMA VE ÇALIŞMALAR İLE TÜRK SOSYOLOJİSİNDEKİ YANSIMALARI’, Journal of Economy Culture and Society, 0(53), pp. 221-255. https://doi.org/10.18368/IU/sk.17721 (14 Nov. 2024).


MLA

Sağlam, Serdar,. TÜRKİYE’DE KÖYLE İLGİLİ UYGULAMA VE ÇALIŞMALAR İLE TÜRK SOSYOLOJİSİNDEKİ YANSIMALARI.” Journal of Economy Culture and Society, vol. 0, no. 53, 2016, pp. 221-255. [Database Container], https://doi.org/10.18368/IU/sk.17721


Vancouver

Sağlam S. TÜRKİYE’DE KÖYLE İLGİLİ UYGULAMA VE ÇALIŞMALAR İLE TÜRK SOSYOLOJİSİNDEKİ YANSIMALARI. Journal of Economy Culture and Society [Internet]. 14 Nov. 2024 [cited 14 Nov. 2024];0(53):221-255. Available from: https://doi.org/10.18368/IU/sk.17721 doi: 10.18368/IU/sk.17721


ISNAD

Sağlam, Serdar. TÜRKİYE’DE KÖYLE İLGİLİ UYGULAMA VE ÇALIŞMALAR İLE TÜRK SOSYOLOJİSİNDEKİ YANSIMALARI”. Journal of Economy Culture and Society 0/53 (Nov. 2024): 221-255. https://doi.org/10.18368/IU/sk.17721



ZAMAN ÇİZELGESİ


Gönderim30.06.2016
Çevrimiçi Yayınlanma26.11.2016

LİSANS


Attribution-NonCommercial (CC BY-NC)

This license lets others remix, tweak, and build upon your work non-commercially, and although their new works must also acknowledge you and be non-commercial, they don’t have to license their derivative works on the same terms.


PAYLAŞ




İstanbul Üniversitesi Yayınları, uluslararası yayıncılık standartları ve etiğine uygun olarak, yüksek kalitede bilimsel dergi ve kitapların yayınlanmasıyla giderek artan bilimsel bilginin yayılmasına katkıda bulunmayı amaçlamaktadır. İstanbul Üniversitesi Yayınları açık erişimli, ticari olmayan, bilimsel yayıncılığı takip etmektedir.