Araştırma Makalesi

DOI :10.26650/JPLC2023-1385515 IUP :10.26650/JPLC2023-1385515 Tam Metin (PDF)

Kusur Kavramının Haksız Fiil ve Klasik Suç Öğretisine Göre Suç Bakımından Karşılaştırılması

Kusur gerek klasik suç öğretisine göre suç bakımından gerekse de haksız fiil bakımından varlığı gerekli olan ortak bir unsurdur. Ancak bu ortak kavrama verilen anlam klasik öğreti çerçevesinde suç bakımından ve haksız fiil bakımından farklılık arz edebilmektedir. Nitekim TBK m. 74 f. 1’de hem suç hem haksız fiil teşkil edebilecek fiiller bakımından hukuk hâkiminin kusurun tayini bakımından ceza hukuku prensiplerinden bağımsız olduğu belirtilmiştir. Bu çalışmanın konusunu kusur kavramının haksız fiil ile klasik suç öğretisine göre suç bakımından ifade ettiği anlamların karşılaştırılması teşkil etmektedir. Çalışmada ceza hukukunun ve medenî hukukun bu kavrama yaklaşım biçimleri arasındaki farklar ve benzerlikler ortaya konulmuştur. Bir kişinin suçlu olarak nitelendirilmesi borçlu olarak nitelendirilmesine nazaran daha ağır bir yargıdır. Öte yandan, kişinin özgürlüğünden mahrum bırakılması kişiye tazminat ödettirilmesinden daha ağır bir yaptırımdır. Bu nedenlerle, kişinin sergilediği hukuka aykırı davranış nedeniyle kınanmasının koşulları ceza hukukunda medenî hukuka nazaran daha ağırdır. Ceza hukukunda kural kasten işlenmiş fiillerin cezaî sorumluluk doğurması olup taksirli sorumluluk istisnaî olduğu halde, haksız fiil sorumluluğunun doğması için failin hafif ihmali dahi yeterlidir. Objektifleştirilmiş kusur anlayışının hâkim olduğu, failin bireysel mazeretlerinin kusurluluğun tayininde dikkate alınmadığı haksız fiil alanında kusurun varlığının kabulü, sübjektif kusur anlayışının hâkim olduğu, kusurun tayininde failin bireysel yetenek ve özelliklerinin dikkate alındığı ceza hukukuna nazaran daha kolaydır.

Anahtar Kelimeler: Kusur, suç, haksız fiil

DOI :10.26650/JPLC2023-1385515 IUP :10.26650/JPLC2023-1385515 Tam Metin (PDF)

Comparison of the Concept of Fault in Terms of Tort and Crime According To Classical Crime Doctrine

Leyla Müjde Kurt, Fahri Gökçen Taner

Fault is a common element necessary for both crime and tort. However, the meaning of this common concept may differ in terms of crime within the framework of classical doctrine and tort. As a matter of fact, according to Art. 74/1 of the Turkish Code of Obligations, a civil judge is independent of the principles of criminal law in terms of determining fault in terms of acts that may constitute both crime and tort. The subject of this study is a comparison of the meanings of the concept of fault in terms of tort and crime, according to classical crime doctrine. In this study, the differences and similarities between the approaches of criminal and civil law to this concept are revealed. Defining a person guilty is a more severe judgment than defining a person as debtor. On the other hand, depriving a person of his/her liberty is a more severe sanction than making him/her pay compensation. For these reasons, the conditions for a person being condemned for an unlawful act are more severe in criminal law than in civil law. Although the rule states that acts committed with fault at the level of intent give rise to criminal liability and that negligence is exceptional, even slight negligence is sufficient for tort liability to arise. It is easier to accept the existence of fault in the field of tort, where the objectified understanding of fault is dominant and the individual excuses of the tortfeasor are not considered in determining fault, compared to criminal law, where the subjective understanding of fault is dominant and the individual abilities and characteristics of the perpetrator are considered in determining fault.

Anahtar Kelimeler: Fault, crime, tor

GENİŞLETİLMİŞ ÖZET

A fault is a common element that is necessary for both crime and tort. However, the meaning of this common concept may differ in terms of crime and tort. As a matter of fact, according to Art. 74/1 of the Turkish Code of Obligations, a civil judge is independent of the principles of criminal law in terms of determining fault in terms of acts that may constitute both crime and tort. The subject of this study is a comparison of the meanings of the concept of fault in terms of tort and crime. In this study, the differences and similarities between the approaches of criminal and civil law to this concept are revealed. Defining a person guilty is a more severe judgment than defining a person as debtor. On the other hand, depriving a person of his/her liberty is a more severe sanction than making him/her pay compensation. For these reasons, the conditions for a person being condemned for an unlawful act are more severe in criminal law than in civil law.

The main points identified in this study regarding the similarities and differences between the meanings given to the concept of fault in terms of tort and crime are as follows:

• The concept of fault is based on the judgment of condemnation by a legal order in relation to both tort and crime. However, in criminal law, an offender-oriented approach based on individuals is dominant in determining what is condemnable, whereas in civil law, a behavior-oriented approach where social and legal criteria come to the fore is dominant.

• Since fault liability may be insufficient to compensate for damages incurred in some cases, there are cases of strict liability in the field of tort liability. However, in line with the principle of "without fault, there can be no crime", there is no strict liability in the field of criminal law.

• There is no minimum age limit in terms of mental capacity in civil law. It can be concluded that a person who is incapable of imputation because of the minimum age limit stipulated in criminal law has mental capacity in the field of tort and has acted at fault.

• Although, as a rule, an act must be committed with a fault at the level of intent in the field of criminal liability, even slight negligence is sufficient for civil liability to arise. The meaning given to the intent is similar in criminal and civil laws, and it means that the perpetrator/tortfeasor knows the unlawful result and desires or at least takes the risk of the result.

• In criminal law, the subjective understanding of negligence is dominant. Although the duty of care and attention expected from a perpetrator is determined based on an objective criterion, whether the perpetrator can be condemned for not fulfilling this obligation is determined according to individual characteristics. Individual characteristics of a person capable of imputation, such as psychological, mental, physical weaknesses, or lack of talent, may prevent them from accepting the existence of criminal fault. On the other hand, in the field of tort, the measure of negligence has been objectified as a requirement for security in social life. The tortfeasor’s individual inadequacies and excuses were not considered in the assessment of fault. If the tortfeasor, who has mental capacity, deviates from the behavior expected under the same conditions and from the average reasonable type in the social category to which he belongs, it is accepted that he/she is negligent.

• In the case of plurality of tortfeasors, to determine each plaintiff’s share of compensation in the internal relationship, the faults of the people in question must be determined proportionally. Since there is no sharing of responsibility in criminal liability, in the case of multiple perpetrators, there is no need to determine proportional fault.

• The common fault of the victim does not eliminate criminal or civil liability unless it severs the causal link between the perpetrator’s/tortfeasor’s actions and the result, but reduces the amount of punishment and compensation.

• The duty of expert witnesses in both criminal and civil proceedings consists of determining the obligations of the parties, whether they comply with these obligations, and the factors that caused the damage, using a technical dimension within their field of expertise. It is the duty of the judge to evaluate the existence and degree of the fault.

Referanslar

Akbulut B, Ceza Hukuku Genel Hükümler (8. Bası, Adalet Yayınevi 2021). google scholar
Akdağ H, Ceza Hukukunda Kusurluluğu Kaldıran ve Azaltan Nedenler (1. Bası, Seçkin Yayınevi 2020). google scholar
Alacakaptan U, Suçun Unsurları (1. Bası, Sevinç Matbaası 1970). google scholar
Antolisei F, Manuale di diritto penale parte generale (14. Bası, Giuffre Editöre 1997). google scholar
Aras B, Hukuk ve Ceza Mahkemesi Kararlarının Birbirine Etkisi (Yetkin Yayınları 2014). google scholar
Arslan A İ, “Ceza Hukuku Kurallarının Haksız Fiilden Doğan Tazminat Taleplerine Etkisi (II)” [1980] 6 (3) Yargıtay Dergisi 295-323. google scholar
Artuk M E ve Gökcen A ve Alşahin M E ve Çakır K, Ceza Hukuku Genel Hükümler (15. Bası, Adalet Yayınevi 2021). google scholar
Atamer Y, Haksız Fiillerden Doğan Sorumluluğun Sınırlandırılması, Özellikle Uygun Nedensellik Bağı ve Normun Koruma Amacı Kuramları (Beta Yayınevi 1996). google scholar
Baysal B, Haksız Fiil Hukuku, BK m. 49-76 (Onikilevha Yayınevi 2019). google scholar
Brehm R, Berner Kommentar, Obligationenrecht, Allgemeine Bestimmungen, Die Entstehung durch unerlaubte Handlungen, Art. 41-61 OR (5.Aufl., Stampfli Verlag 2021). google scholar
Bucher A, Personnesphysiques et protection de la personnalite (Editions Helbing u. Lichtenhahn 1985). google scholar
Buzelli S ve Roberta C ve Cassibba F ve Concolino P ve Pressacco L, ‘Diritto a un equo processo’ in Giulio Ubertis ve Francesco Vigano (eds), Corte di Strasburgo e giustizia penale (1. Bası, Giappichelli Editore 2016) 128-135. google scholar
Canestrari S, ‘La Struttura Soggettiva Della Fattiespecie’ in Alberto Cadoppi ve Stefano Canestrati ve Adelmo Manna ve Michele Papa (eds), Trattato di Diritto Penale (Utet Giuridica 2013) 89-207. google scholar
Centel N ve Zafer H ve Çakmut Ö, Türk Ceza Hukukuna Giriş (11. Bası, Beta Yayınevi 2020). google scholar
Çiftcioğlu C T, “Türk Ceza Kanunu’nda Taksir” [2013] 3 Ankara Barosu Dergisi 317-338. google scholar
Demirbaş T, Ceza Hukuku Genel Hükümler (17. Bası, Seçkin Yayıncılık 2022). google scholar
Deschenaux H ve Steinauer P H, Personnes physiques et tutelle (2. ed., Editions Stampfli 1986). google scholar
Deschenaux H ve Tercier P, La responsabilite civile (2. ed., Stampfli Verlag 1982). google scholar
Dönmezer S ve Sahir E, Nazari ve Tatbiki Ceza Hukuku, Cilt-2 (12. Bası, Beta Yayınevi 1999). google scholar
Dural M ve Öğüz T, Türk Özel Hukuku Cilt II Kişiler Hukuku (23. Bası, Filiz Kitabevi 2022). google scholar
Dursun S, Ceza Hukukunda Hareket Kavramı ve Terimi (1. Bası, Seçkin Yayınevi 2021). google scholar
Eren F, Borçlar Hukuku Genel Hükümler (27. Bası, Yetkin Yayınları 2022). google scholar
Erkan V U ve Yücer İ, “Ayırt Etme Gücü” [2011] 60 (3) AÜHFD 485-522. google scholar
Etier G ve Strauli B, “Les grandes notions de la responsabilite çivile et penale” in Christine Chappuis ve Benedict Winiger (ed.s) Responsabilite civile Responsabilite penale, (Schultess Editions Romandes 2015) 11-71. google scholar
Fischer W, Böhme A, Gahwiler F, Kommentar zum Schweizerischen Obligationenrecht, OFK - Orell Füssli Kommentar (4. Aufl., Orell Füssli Verlag 2023). google scholar
Garofoli R, Manuale di diritto penale parte generale (3. Bası, Giuffre Editore 2006). google scholar
Gümüş M A, Borçlar Hukukunun Genel Hükümleri (Yetkin Yayınları 2021). google scholar
Günal Y, “Müterafik Kusur” [1961] 16 (1) Ankara Üniversitesi SBF Dergisi 208-220. google scholar
Hafızoğulları Z ve Özen M, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler (9. Bası, US-A Yayıncılık 2021). google scholar
Honsell H, Isenring B ve Kessler M A, Schweizerische Haftpflichtrecht (5. Aufl., Schulthess Verlag 2013). google scholar
İçel K ve Özgenç İ ve Sözüer A ve Mahmutoğlu F S ve Ünver Y, Suç Teorisi (1. Bası, Beta Yayınevi 1999). google scholar
Kapancı KB, “Ceza Mahkemesi Kararlarının Hukuk Mahkemesi Kararlarına Etkisi (TBK m. 74)” [2016] 7 (1) İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 511-552. google scholar
Kapancı KB, Ahlâka Aykırı Bir Fiille Kasten Verilen Zararın Tazmini (TBK 49 II) (Vedat Kitapçılık 2016). google scholar
Karakehya H ve Usluadam A K, “Turk Ceza Hukuku Ogretisinde Sucun Manevi Unsuru Baglamında Suc Genel Teorisine Iliskin Gorusler”, [2015] 3 (2) Ceza Hukuku ve Kriminolojhi Dergisi 1-24. google scholar
Kaygusuz S, Yargıtay Uygulamaları Kapsamında Taksirle Öldürme, Taksirle Yaralama, Trafik Güvenliğini Tehlikeye Sokma Suçları (3. Bası, Adalet Yayınevi 2022). google scholar
Keller Alfred, Haftpflicht im Privatrecht-Band I (6. Aufl., Stampfli Verlag 2002). google scholar
Kılıçoğlu A M, “Haksız Fiillerden Sorumlulukta Ceza Hukuku İle Medenî hukuk İlişkisi” [1973] 29 (3) AÜHFD 185-225. google scholar
Koca M ve Üzülmez İ, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler (15. Bası, Seçkin Yayıncılık 2022). google scholar
Kocayusufpaşaoğlu N, “L’effet de la chosejugee au penal sur le sort de l’action civile en droit turc”, in Türkisch-schweizerische Juristenwoche 1980 in Zürich und Bern, Die Verantwortlichkeit im Recht, Band 2 (Schulthess Verlag 1981). google scholar
Koçhisarlıoğlu C, Haksız Eylem (Fiil) Kusuru (Seçkin Yayınevi 2022). google scholar
Mantovani F, Diritto Penale Parte Generale (7. Bası, CEDAM 2011). google scholar
Marinucci G ve Dolcini E, Manuale di diritto penale (3. Bası, Giuffre Editöre 2009). google scholar
Meraklı S, Ceza Hukukunda Kusur (2. Bası, Seçkin Yayınevi 2020). google scholar
Merle R ve Vitu A, Traite de droit criminel, T I (3. Bası, Editions Cujas1997). google scholar
Niggli M A ve Muskens L F, “Eine Straftat ist keine unerlaubte Handlug? Die objektive Widerrechtlichkeitstheorie aus strafrechtlicher Perspek-tive” in Belser E. Maria, Pichonnaz Pascal ve Stöckli Hubert (eds) Melanges pour Franz Werro (Stampfli Verlag 2022) 495-512. google scholar
Oftinger K ve Stark E W, Schweizerisches Haftpflichtrecht, Erster Band: Allgemeiner Teil (5. Aufl., Schulthess Verlag 1995). google scholar
Oğuzman M K ve Öz T, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Cilt-2 (15. Bası, Vedat Kitapçılık 2020). google scholar
Oğuzman M K, Seliçi Ö ve Oktay-Özdemir S, Kişiler Hukuku (Gerçek ve Tüzel Kişiler) (14. Bası, Filiz Kitabevi 2014). google scholar
Önder A, Türk Ceza Hukuku Özel Hükümler (1. Bası, Beta Yayınevi 1985). google scholar
Öntan Y, Ceza Hukukunda Davranış ve Netice (1. Bası, Seçkin Yayınevi 2021). google scholar
Özbek V Ö ve Doğan K ve Bacaksız P, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler (13. Bası, Seçkin Yayıncılık 2022). google scholar
Özgenç İ, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler (18. Bası, Seçkin Yayıncılık 2022). google scholar
Queloz N ve Meylan P, “Capacite de discernement et capacite penale: une comparaison” in Rumo Jungo Alexandra, Pichonnaz Pascal, Hürlimann Bettina ve Fountoulakis Christiana (eds) Melanges en l’honneur de Paul-Henri Steinauer (Stampfli Verlag 2013) 131-143. google scholar
Renucci J François, Droit Europeen des Droits de l’Homme (2. Bası, L.G.D.J 2012. google scholar
Roberto V, Schweizerisches Haftpflichtrecht (Schulthess Verlag 2002). google scholar
Sancar T ve Köprülü T, Ceza Hukuku Genel Hükümler Uygulamalı Çalışmalar (3. Bası, Savaş Yayınevi 2016). google scholar
Schwenzer İ, Schweizerisches Obligationenrecht Allgemeiner Teil (5. Aufl., Stampfli Verlag 2009). google scholar
Scyboz G, L’effet de la chose jugee au penal sur le sort de l’action civile (Editions Universitaires Fribourg Suisse 1976). google scholar
Seçer Ö, “Ceza Hukuku Kurallarının Borçlar Kanunu’nda Düzenlenen Haksız Fiil Hükümleri İle İlişkisi” in Ayşe Nuhoğlu, M. Sinan Altunç ve Ceren Zeynep Pirim (eds) Prof. Dr. Feridun Yenisey’e Armağan, Cilt II (Beta Yayınevi 2014) 2647-2676. google scholar
Selçuk S, Suç Genel Kuramı (1. Bası, Seçkin Yayınevi 2021). google scholar
Tandoğan H, Türk Mes’uliyet Hukuku (Akit Dışı ve Akdî Mes’uliyet) (Vedat Kitapçılık 2010). google scholar
Taner F G, ‘Suçsuzluk Karinesi ve Lekelenmeme Hakkının Kapsamı Bağlamında Bir Değerlendirme’ in Suçsuzluk Karinesi ve Lekelenmeme Hakkı Sempozyum Kitabı (1. Bası, Özel Ofset, 2022) 68-80. google scholar
Tekinay S S, Akman S, Burcuoğlu H ve Altop A, Tekinay Borçlar Hukuku Genel Hükümler (7. Bası, Filiz Kitabevi 1993). google scholar
Toroslu N ve Toroslu H, Ceza Hukuku Genel Kısım (25. Bası, Savaş Yayınevi 2019). google scholar
Ubertis G, Principi di procedura penale europea (2. Bası, Cortina Editore 2009). google scholar
Werro F, La responsabilite civile (Stampfli Verlag 2005). google scholar
Zafer H, Ceza Hukuku Genel Hükümler (4. Bası, Beta Yayınevi 2015). google scholar

Atıflar

Biçimlendirilmiş bir atıfı kopyalayıp yapıştırın veya seçtiğiniz biçimde dışa aktarmak için seçeneklerden birini kullanın

DIŞA AKTAR

APA

Kurt, L.M., & Taner, F.G. (2024). Kusur Kavramının Haksız Fiil ve Klasik Suç Öğretisine Göre Suç Bakımından Karşılaştırılması. Ceza Hukuku ve Kriminoloji Dergisi, 0(0), -. https://doi.org/10.26650/JPLC2023-1385515

AMA

Kurt L M, Taner F G. Kusur Kavramının Haksız Fiil ve Klasik Suç Öğretisine Göre Suç Bakımından Karşılaştırılması. Ceza Hukuku ve Kriminoloji Dergisi. 2024;0(0):-. https://doi.org/10.26650/JPLC2023-1385515

ABNT

Kurt, L.M.; Taner, F.G. Kusur Kavramının Haksız Fiil ve Klasik Suç Öğretisine Göre Suç Bakımından Karşılaştırılması. Ceza Hukuku ve Kriminoloji Dergisi, [Publisher Location], v. 0, n. 0, p. -, 2024.

Chicago: Author-Date Style

Kurt, Leyla Müjde, and Fahri Gökçen Taner. 2024. “Kusur Kavramının Haksız Fiil ve Klasik Suç Öğretisine Göre Suç Bakımından Karşılaştırılması.” Ceza Hukuku ve Kriminoloji Dergisi 0, no. 0: -. https://doi.org/10.26650/JPLC2023-1385515

Chicago: Humanities Style

Kurt, Leyla Müjde, and Fahri Gökçen Taner. “Kusur Kavramının Haksız Fiil ve Klasik Suç Öğretisine Göre Suç Bakımından Karşılaştırılması.” Ceza Hukuku ve Kriminoloji Dergisi 0, no. 0 (Dec. 2024): -. https://doi.org/10.26650/JPLC2023-1385515

Harvard: Australian Style

Kurt, LM & Taner, FG 2024, 'Kusur Kavramının Haksız Fiil ve Klasik Suç Öğretisine Göre Suç Bakımından Karşılaştırılması', Ceza Hukuku ve Kriminoloji Dergisi, vol. 0, no. 0, pp. -, viewed 23 Dec. 2024, https://doi.org/10.26650/JPLC2023-1385515

Harvard: Author-Date Style

Kurt, L.M. and Taner, F.G. (2024) ‘Kusur Kavramının Haksız Fiil ve Klasik Suç Öğretisine Göre Suç Bakımından Karşılaştırılması’, Ceza Hukuku ve Kriminoloji Dergisi, 0(0), pp. -. https://doi.org/10.26650/JPLC2023-1385515 (23 Dec. 2024).

MLA

Kurt, Leyla Müjde, and Fahri Gökçen Taner. “Kusur Kavramının Haksız Fiil ve Klasik Suç Öğretisine Göre Suç Bakımından Karşılaştırılması.” Ceza Hukuku ve Kriminoloji Dergisi, vol. 0, no. 0, 2024, pp. -. [Database Container], https://doi.org/10.26650/JPLC2023-1385515

Vancouver

Kurt LM, Taner FG. Kusur Kavramının Haksız Fiil ve Klasik Suç Öğretisine Göre Suç Bakımından Karşılaştırılması. Ceza Hukuku ve Kriminoloji Dergisi [Internet]. 23 Dec. 2024 [cited 23 Dec. 2024];0(0):-. Available from: https://doi.org/10.26650/JPLC2023-1385515 doi: 10.26650/JPLC2023-1385515

ISNAD

Kurt, LeylaMüjde - Taner, FahriGökçen. “Kusur Kavramının Haksız Fiil ve Klasik Suç Öğretisine Göre Suç Bakımından Karşılaştırılması”. Ceza Hukuku ve Kriminoloji Dergisi 0/0 (Dec. 2024): -. https://doi.org/10.26650/JPLC2023-1385515

ZAMAN ÇİZELGESİ

Gönderim	03.11.2023
Kabul	27.08.2024
Çevrimiçi Yayınlanma	04.11.2024

LİSANS

Attribution-NonCommercial (CC BY-NC)

This license lets others remix, tweak, and build upon your work non-commercially, and although their new works must also acknowledge you and be non-commercial, they don’t have to license their derivative works on the same terms.

Ceza Hukuku ve Kriminoloji Dergisi