Araştırma Makalesi


PETERBURG: ZAMANIN SINIRLARI ÖTESINDE MITSEL VE METINSEL BIR VAROLUŞ

Eda Havva Tan Metreş

Her tarihsel varlık, tarih öncesindeki insanlığın büyük bir parçasını kendi bünyesinde taşır. Hakiki gerçeğin dışavurumu olarak nitelendirilen mitler, bilinmeyen bir mekânın ya da zamanın teorik inşasını ifade ederler. Bu anlamda hem Rus modernleşmesinin parlak bir göstergesi hem de modern dünyanın “gerçek dışı kent” arketipi olarak kabul edilen Peterburg (Петербург), zamanın ötesinde bir varoluşa işaret eder. Bu yönüyle sahte, yapay, kozmopolit gibi nitelendirmelerin hedefi olan kent kutsal değil, dünyevi olarak anılır. Rusya için hem marjinal hem de merkezi niteliğe sahip topografik bir paradoksu cisimleştiren Peterburg, zamanla kültürlerarası bir odak, bir kent-metin haline gelir. Kentin kuruluş aşamasında yer alan mitoloji sahası kentin gelecekteki tarihi, çehresi ve yaşam düzeniyle koşullandırılmıştır. Bu yaklaşımla ilişkili olarak oluşturulan kent-metin yüzyıllar boyunca Peterburg temasını hâkim kılan, bir felaketi sezinleyen, apokaliptik bir ruh hali veren kentin yaratılış efsanesinden beslenir. Bu çalışmada Peterburg’un kendi doğasındaki simgeler, mitler ve fikirler üzerinden oluşturulan varoluş, bu süreci ele alan edebi metinler ışığında, disiplinlerarası bir yöntemle ele alınmıştır. 

Anahtar Kelimeler: Peterburgmitkentkent-metinvaroluş.

Petersburg: A Mithic and Textual Existence Beyond The Limits of The Time

Eda Havva Tan Metreş

Every historical existence carries a big part of the humanity of the prehistoric times. Myths known as the expression of the reality, states the theorical construction of an unknown place or time. In this sense Petersburg, which is considered as both a bright indication of Russian modernization and archetype of “unrealistic city” of the modern world, points an existence beyond time. In this way, the city, which is the target of statements such as fake, artificial and cosmopolitan, is remembered as earthly. Petersburg, which embodies a topographical paradox that has both marginal and central property for Russia, becomes an intercultural focus, a city-text in time. The mythological area that took place in the construction of the city was conditioned with the future history, features and life order of the city. City-text which was formed through this approach feeds from the creation legend of the city that dominates the Petersburg theme, feels a catastrophe and gives an apocalyptical mood. In this study the existence formed through the images,myths and ideas that exist in the nature of Petersburg was observed under the light of literary texts with a interdisciplinary method.

Anahtar Kelimeler: Petersburgmyththe citycity-textexistence.

PDF Görünüm

Referanslar

  • Akarsu, B., Felsefe Terimleri Sözlüğü, İstanbul, İnkılap, 2015. google scholar
  • Aktulum, K., Metinlerarası İlişkiler, Öteki yayınları, Ankara, 2000. google scholar
  • Akyürek, E. “I. Constantinus: Konstantinopolis’in Kuruluşu”, Aktüel Arkeoloji 37, Ocak-Şubat 2014, s. 76-87. google scholar
  • Antsiferov, N., Duşa Peterburga, Moskva, Bertelsmann media moskau, 2014. google scholar
  • Assmann, J., Kültürel Bellek, Çev. Ayşe Tekin, İstanbul, Ayrıntı yayınları, 2015. google scholar
  • Belıy, A., Petersburg, Çev. S. Gürses, İstanbul, Everest yayınları, 2009. google scholar
  • Berman, M., Katı Olan Her Şey Buharlaşıyor, Çev. Ü. Altuğ, B. Peker, İstanbul, İletişim yayınları, 2013. google scholar
  • Boçanov, A. G., “Listopad”, Literaturnoe obozrenie, № 3, 1982, s.45-48. google scholar
  • Boym, S., Nostaljinin Geleceği, Çev. Ferit Burak Aydar, İstanbul, Metis yayınları, 2009. google scholar
  • Buckler, J. A., Mapping Saint Petersburg: imperial text and city shape, Princeton, NJ, Princeton University Press, 2005. google scholar
  • Dostoyevski, F. M., Yeraltından Notlar, 13. bs. Çev. Nihal Yalaza Taluy, İstanbul, İş Bankası Kültür yayınları, 2016. google scholar
  • ----------------- Yufka Yürekli, Çev. Hacer Güneyligil, İstanbul, Oda Yayınları, 2002. google scholar
  • Emirova, L. A., “Gorod orla i zmeya, ili k istorii ‘peterburgskogo teksta’”, Literaturnoe obozrenie: istoriya i sovremennost, DGPU., 2012, s. 220-226. google scholar
  • Gardner, J. F., Roma Mitleri, Çev. S. Korkmaz, Ankara, Phoenix kitap, 2012. google scholar
  • Gezgin,İ., Sanatın Mitolojisi, 3. bs., İstanbul, Sel yayınları, 2014. google scholar
  • Gogol, N. V., Bir Delinin Anı Defteri, Palto-Burun-Petersburg Öyküleri ve Fayton, 11. bs. Çev. Mazlum Beyhan, İstanbul, İş Bankası yayınları, 2016. google scholar
  • Gornova, G. V., Filosofiya goroda, Moskva, Forum, 2014. google scholar
  • İnanır, E., “‘Mif jertvoprinoşeniya’ v tekstah russkoy i bolgarskoy literatür”, Karadeniz Dergisi, 2018 (38), s. 26-33. google scholar
  • ----------------- Rus Edebiyatı İncelemeleri, İstanbul, İstanbul Üniversitesi yayınları, 2003. google scholar
  • Kupina N. A., Bitenskaya G. V., Sverhtekst i ego raznovidnosti. Çelovek- Tekst- Kultura. Yekaterinburg, 1994. google scholar
  • Lomonosov, M. V., İzbrannıe proizvedeniya, Leningrad, Sovetskiy pisatel, 1986. google scholar
  • Lotman, Yu., Düşünen Dünyaların İçinde İnsan-Metin-Semiosfer-Tarih, Çev. S. Gürses, Ankara, Bilgesu, 2012. google scholar
  • Lyusıy, A., Moskovskiy tekst, Moskva, VEÇE, 2013. Matich, O., Petersburg/Petersburg: novel and city 1900-1921. google scholar
  • Madison, WI: The University of Wisconsin Press, 2010. google scholar
  • Mints, Z. G., “Peterburgskiy tekst i russkiy simvolizm”, Blok i russkiy simvolizm: izbrannıe trudı, Peterburg, İskusstvo, 2004, s. 101-106. google scholar
  • ----------------- “U istokov simvolistskogo Puşkina”, Puşkinskie çteniya, Tartu, Talin, 1987, s. 72-76. google scholar
  • Mints, Z. G., Bezrodnıy, M. V., Danilevski A. A., “Peterburgskiy tekst i russkiy simvolizm”, Semiyotika goroda i gorodskoy kulturı. Trudı po znakovım sistemam. Vıp. 18, Tartu, 1984, s. 78-89. google scholar
  • Necatigil, B., Küçük Mitologya Sözlüğü, İstanbul, YKY, 2017. google scholar
  • Olcay, T., Rus Edebiyatında Doğalcı Okul, İstanbul, İ.Ü. Edebiyat Fakültesi yayınları, 2003. google scholar
  • Parer, M. Ö., “Peterburg Öyküleriyle Gogol ve Dostoyevski”, IV. Uluslararası Karşılaştırmalı Edebiyat Bilimi Kongresi Kültürler ve Değerler Buluşması, Kırıkkale, Kırıkkale Üniversitesi yayınları, 2013, s. 556-555. google scholar
  • Pavlenko, L. S., “Mifologiya goroda v tvorçestve simvolistov. Peterburgskiy tekst v tvorçestve A. Bloka i A. Belogo”, Vestnik MGOU No.2, 2015, s. 7-15. google scholar
  • Pleşkova, O. İ., “Den Petra” A. N. Tolstogo: Perelomlenie traditsii D. S. Merejkovskogo”, Kultura i tekst № 12, 2011, s. 320-328. google scholar
  • Poleşçuk, L. Z. “Peterburgskiy tekst i Peterburgskiy mif v kontseptsii V. N. Toporova”, Vestnik KFU im. N. A. Nekrasova, No:1, 2008, s. 98-101. google scholar
  • Puşkin, A. S., Bakır Atlı, Çev. Azer Yaran, Dünya Klasikleri Cumhuriyet, 2000. google scholar
  • ----------------- Yüzbaşının Kızı Bütün Öyküler Bütün Romanlar, 8. bs. Çev. Ataol Behramoğlu, İstanbul, İş Bankası yayınları, 2006. google scholar
  • Sobçak, A., İz Leningrada v Peterburg puteşestvie vo vremeni, Sankt-Peterburg, Kontrfors, 1999. google scholar
  • Steiner, G., Tolstoy mu Dostoyevski mi, Çev. Sevda Çalışkan, İstanbul, İş Bankası Kültür yayınları, İstanbul, 2015. google scholar
  • Sumarokov, A. P., İzbrannıe proizvedeniya, Leningrad, Sovetskiy pisatel, 1957. Toporov, V. N., Peterburg i Peterburgskiy tekst russkoy literaturı: izbrannıe trudı, SPB: İskusstvo, 2003. google scholar

Atıflar

Biçimlendirilmiş bir atıfı kopyalayıp yapıştırın veya seçtiğiniz biçimde dışa aktarmak için seçeneklerden birini kullanın


DIŞA AKTAR



APA

Tan Metreş, E.H. (2017). PETERBURG: ZAMANIN SINIRLARI ÖTESINDE MITSEL VE METINSEL BIR VAROLUŞ. Güneydoğu Avrupa Araştırmaları Dergisi, 0(32), 33-48. https://doi.org/null


AMA

Tan Metreş E H. PETERBURG: ZAMANIN SINIRLARI ÖTESINDE MITSEL VE METINSEL BIR VAROLUŞ. Güneydoğu Avrupa Araştırmaları Dergisi. 2017;0(32):33-48. https://doi.org/null


ABNT

Tan Metreş, E.H. PETERBURG: ZAMANIN SINIRLARI ÖTESINDE MITSEL VE METINSEL BIR VAROLUŞ. Güneydoğu Avrupa Araştırmaları Dergisi, [Publisher Location], v. 0, n. 32, p. 33-48, 2017.


Chicago: Author-Date Style

Tan Metreş, Eda Havva,. 2017. “PETERBURG: ZAMANIN SINIRLARI ÖTESINDE MITSEL VE METINSEL BIR VAROLUŞ.” Güneydoğu Avrupa Araştırmaları Dergisi 0, no. 32: 33-48. https://doi.org/null


Chicago: Humanities Style

Tan Metreş, Eda Havva,. PETERBURG: ZAMANIN SINIRLARI ÖTESINDE MITSEL VE METINSEL BIR VAROLUŞ.” Güneydoğu Avrupa Araştırmaları Dergisi 0, no. 32 (May. 2024): 33-48. https://doi.org/null


Harvard: Australian Style

Tan Metreş, EH 2017, 'PETERBURG: ZAMANIN SINIRLARI ÖTESINDE MITSEL VE METINSEL BIR VAROLUŞ', Güneydoğu Avrupa Araştırmaları Dergisi, vol. 0, no. 32, pp. 33-48, viewed 6 May. 2024, https://doi.org/null


Harvard: Author-Date Style

Tan Metreş, E.H. (2017) ‘PETERBURG: ZAMANIN SINIRLARI ÖTESINDE MITSEL VE METINSEL BIR VAROLUŞ’, Güneydoğu Avrupa Araştırmaları Dergisi, 0(32), pp. 33-48. https://doi.org/null (6 May. 2024).


MLA

Tan Metreş, Eda Havva,. PETERBURG: ZAMANIN SINIRLARI ÖTESINDE MITSEL VE METINSEL BIR VAROLUŞ.” Güneydoğu Avrupa Araştırmaları Dergisi, vol. 0, no. 32, 2017, pp. 33-48. [Database Container], https://doi.org/null


Vancouver

Tan Metreş EH. PETERBURG: ZAMANIN SINIRLARI ÖTESINDE MITSEL VE METINSEL BIR VAROLUŞ. Güneydoğu Avrupa Araştırmaları Dergisi [Internet]. 6 May. 2024 [cited 6 May. 2024];0(32):33-48. Available from: https://doi.org/null doi: null


ISNAD

Tan Metreş, EdaHavva. PETERBURG: ZAMANIN SINIRLARI ÖTESINDE MITSEL VE METINSEL BIR VAROLUŞ”. Güneydoğu Avrupa Araştırmaları Dergisi 0/32 (May. 2024): 33-48. https://doi.org/null



ZAMAN ÇİZELGESİ


Çevrimiçi Yayınlanma31.12.2017

LİSANS


Attribution-NonCommercial (CC BY-NC)

This license lets others remix, tweak, and build upon your work non-commercially, and although their new works must also acknowledge you and be non-commercial, they don’t have to license their derivative works on the same terms.


PAYLAŞ




İstanbul Üniversitesi Yayınları, uluslararası yayıncılık standartları ve etiğine uygun olarak, yüksek kalitede bilimsel dergi ve kitapların yayınlanmasıyla giderek artan bilimsel bilginin yayılmasına katkıda bulunmayı amaçlamaktadır. İstanbul Üniversitesi Yayınları açık erişimli, ticari olmayan, bilimsel yayıncılığı takip etmektedir.