İstanbul Üniversitesi Çeviribilim Dergisi

GÖNDERBİLGİ
EnglishTürkçe

Araştırma Makalesi


DOI :10.26650/iujts.2023.1362904   IUP :10.26650/iujts.2023.1362904    Tam Metin (PDF)

Türkçe’de Shrek Yine de Komik Mi? Shrek Animasyon Filmindeki Mizahın Türkçe Dublaj Çevirisinde Kullanılan Stratejilerin Analizi

Ebru Çavuşoğlu

Küreselleşme ve teknoloji sayesinde farklı kültürler arasındaki etkileşim dünya çapında yaygınlaşmış ve çeviri, bir köprü görevi görerek iletişimi sürdürme konusunda oldukça önemli bir rol üstlenmiştir. Çeviribilimin hızla büyüyen alanlarından biri olan görsel-işitsel çeviri, son zamanlarda geniş bir araştırma alanına sahip olmuştur. Ancak Türkçe bağlamında dublaj çevirisine odaklanan çalışmaların sayısı halen sınırlıdır. Bu nedenle bu çalışma, dublaj çevirmeninin mizahi ifadelerin hedef dile (Türkçe) çevrilmesinde kullandığı stratejileri incelemeyi amaçlamaktadır. Kullanılan yöntem Netflix platformundan alınan ‘Shrek’ filminden seçilen verilerle nitel betimsel bir yöntemdir. Veriler, filmden kasıtlı olarak toplanan mizahi örneklerden ve bunların dublaj çevirilerinden oluşmaktadır. Seçilen örnekler Pedersen (2005) tarafından önerilen stratejilerle analiz edilmiştir. Stratejiler belirlendikten sonra sonuçlar, çevirmenin çoğunlukla benimsediği stratejileri gösterecek şekilde sınıflandırılır. Bulgular, dublaj çevirisinde çoğunlukla ikame, başka sözcüklerle yazma ve ekleme stratejilerinin kullanıldığını ortaya koymaktadır. Ayrıca mizah içeren ifadeye bağlı olarak farklı stratejilerin bir arada kullanıldığı da ifade edilebilir. Genel olarak bu çalışma, Türkçe-İngilizce dil çiftinde dublaj alanında gelecekte yapılacak araştırmalara ışık tutmaktadır.

Anahtar Kelimeler: Görsel-işitsel çeviri (AVT), dublaj çevirisi, mizahi ifadeler, çeviri stratejileri
DOI :10.26650/iujts.2023.1362904   IUP :10.26650/iujts.2023.1362904    Tam Metin (PDF)

Is Shrek Still Funny in Turkish? An Analysis of The Strategies Employed During The Turkish Dubbing Translation of Humor in The Animated Film Shrek

Ebru Çavuşoğlu

Thanks to globalization and technology, the interaction among different cultures has disseminated worldwide and translation has taken on a vital role by bridging gaps and maintaining communication. As one of the fast-growing fields of translation studies, audiovisual translation has recently been the subject of a wide range of research. However, the number of studies focusing on dubbing translation in the Turkish context is still limited. Therefore, this study aims to examine the strategies employed by the dubbing translator to contend with the translation of humorous expressions into the target language. The method used is a qualitative descriptive method with the data selected from the film ‘Shrek’ taken from the platform Netflix. The data consists of intentionally collected humorous examples from the film and their dubbed versions. The extracted examples are analyzed with the strategies proposed by Pedersen (2005). Upon identifying the strategies, the results are classified to demonstrate the strategies mostly adopted by the translator. The findings reveal that substitution, paraphrasing, and addition strategies are largely employed throughout the dubbing translation. It can also be stated that a mixture of strategies is used depending on the humorous expression. Overall, this study offers insight for future research in dubbing in the language pair of Turkish-English.

Anahtar Kelimeler: Audiovisual translation (AVT), dubbing translation, humorous expressions, translation strategies

PDF Görünüm

Referanslar

  • Antonini, R., & Chiaro, D. (2009). The perception of dubbing by Italian audiences. In Audiovisual translation: Language transfer on screen, 97-114. London: Palgrave Macmillan UK. google scholar
  • Attardo, S. (2008). A primer for the linguistics of humor. The primer of humor research, 8, 101-156. google scholar
  • Azeez, F. H., & Turki, A. N. (2019). Humor and Translation. University of Basra/College of Arts. google scholar
  • Ben Slamia, F. (2022). Investigating Strategies of Dubbing Culture-Specific Items in English-Arabic Animated Cartoons. Eurasian Journal of English Language and Literature, 4(2), 78-87. google scholar
  • Bucaria, C., "Audiovisual Translation of Humor", in The Routledge Handbook of Language and Humor ed. Salvatore Attardo (Abingdon: Routledge, 28 Feb 2017), accessed 06 Aug 2023, Routledge Handbooks Online. google scholar
  • Bucaria, C. (2017). Audiovisual translation of humor. The Routledge handbook of language and humor, 430-443. google scholar
  • Butler, M., Gymnich, M., Ruhl, K., & Scheunemann, K. (2010). Re-imagined bodies and transgendered space: Sites for negotiating gender in the Shrek movies. Gendered (re) visions: Constructions of gender in audiovisual media, 59-77. google scholar
  • Cavusoglu, E. (2022). Dubbed or Doubted! Culture-specific references and their translation strategies in the English dubbing of the Turkish TV series ‘Ethos’. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (30), 1095-1105. google scholar
  • Chaume, F. (2020). Audiovisual translation: dubbing. Routledge. google scholar
  • Chiaro, D. (2005). Foreword. Verbally Expressed Humor and translation: An overview of a neglected field., 18(2), 135-145. google scholar
  • Chiaro, D. (2009). Issues in audiovisual translation. The Routledge companion to translation studies, 141, 165. google scholar
  • Chiaro, D. (2014). Laugh and the world laughs with you: tickling people’s (transcultural) fancy. Translating humour in audiovisual texts, 15-24. google scholar
  • Chiaro, D. (2017). Humor and translation. In The Routledge handbook of language and humor, 414-429. Routledge. google scholar
  • Collins Dictionary. (n.d.). Retrieved from https://www.collinsdictionary.com/dictionary/english/humor google scholar
  • Collins Dictionary. (n.d.). Retrieved from https://www.collinsdictionary.com/dictionary/english/pun google scholar
  • Davies, C. (2009). Reflections on Translating Dialect in Jokes and Humour. Intralinea, Online Journal of Translation. google scholar
  • De Rosa, G. L., Bianchi, F., De Laurentiis, A., & Perego, E. (Eds.). (2014). Translating humour in audiovisual texts. Bern, Switzerland: Peter Lang. google scholar
  • Delabastita, D. (1993) There’s a Double Tongue An Investigation into the Translation of Shakespeare’s Wordplay, with Special Reference to Hamlet, Amsterdam and Atlanda: Rodopi. google scholar
  • Di Giovanni, E. (2018). Dubbing, perception and reception. Reception studies and audiovisual translation, 159-178. google scholar
  • D^az-Cintas, J. (1999). Dubbing or subtitling: The eternal dilemma. Perspectives: Studies in Translatology, 7(1), 31-40. google scholar
  • Dore, M. (2019). Multilingual humour in audiovisual translation. The European Journal of Humour Research, 7(1), 52-70. google scholar
  • Fong, G. C. F., & Au, K. K. (Eds.). (2009). Dubbing and subtitling in a world context. Chinese University Press. google scholar
  • Herrero Perucha, S. (2015). The Naturalization of Humor in Dubbing: translation of Cultural References and Humor in Modern Family. google scholar
  • Jankowska, A. (2009). Translating humor in dubbing and subtitling. Translation Journal, 13(2), 134-148. google scholar
  • Karunarathna, J. B. (2015). ‘Translating the Untranslatable’: An Analysis on Translating Culture Specific References in Translating a Script for Dubbing Purpose. International Journal of Multidisciplinary Studies, 2(2). google scholar
  • Lörscher, W. (2005). The Translation Process: Methods and Problems of its Investigation. Meta, 50(2), 597-608. google scholar
  • Minutella, V. (2014). Translating verbally expressed humour in dubbing and subtitling: the Italian versions of Shrek. Translating Humour in Audiovisual Texts, Bern/Berlin/Bruxelles/Frankfurt am Main/NewYork/Oxford/Wien: Peter Lang, 67-89. google scholar
  • Molina, L. & Hurtado Albir, A. (2002). Translation Techniques Revisited: A Dynamic and Functionalist Approach. Meta, 47(4), 498-512. google scholar
  • Nida, E. A. (1964). Toward a science of translating: with special reference to principles and procedures involved in Bible translating. Brill Archive. google scholar
  • Okyayuz, A. Ş. (2017). Power, Society and AVT in Turkey: an overview. Audiovisual translation: Research and use, 129. google scholar
  • Pedersen, J. (Ed.). (2005, May). Mutra 2005. Proceedings of Marie Curie Euroconferences on challenges of multidimensional translation, Saarbrücken, Germany: EU-High-Level Scientific Conference Series google scholar
  • Perego, E. (2014). Humour and audiovisual translation: an overview. Translating Humour in Audiovisual Texts. Bern: Peter Lang, 9. google scholar
  • Perego, E., Del Missier, F., & Bottiroli, S. (2015). Dubbing versus subtitling in young and older adults: Cognitive and evaluative aspects. Perspectives, 23(1), 1-21. google scholar
  • Ranzato, I. (2015). Translating culture specific references on television: The case of dubbing. Routledge. google scholar
  • Raphaelson-West, D. S. (1989). On the Feasibility and Strategies of Translating Humour. Meta, 34(1), 128-141. google scholar
  • Raskin, V. (1979, July). Semantic mechanisms of humor. In Annual Meeting of the Berkeley Linguistics Society, (5), 325-335. google scholar
  • Spanakaki, K. (2007). "Translating Humor for Subtitling". Translation Journal. Retrieved from: http://translationjournal.net/journal/40humor.htm google scholar
  • Tveit, J. E. (2009). Dubbing versus subtitling: Old battleground revisited. In Audiovisual translation: Language transfer on screen, 85-96. London: Palgrave Macmillan UK. google scholar
  • Vandaele, J. (2010). Humor in translation. Handbook of Translation Studies, (1), 147-152. google scholar
  • Wissmath, B., Weibel, D., & Groner, R. (2009). Dubbing or subtitling? Effects on spatial presence, transportation, flow, and enjoyment. Journal of Media Psychology, 21(3), 114-125. google scholar
  • WordSense Dictionary. (n.d.). Retrieved from https://www.wordsense.eu/Shrek/ google scholar
  • Zabalbeascoa, P. (2005). Humor and translation—an interdiscipline. Humor, 18(2), 185-207. google scholar

Atıflar

Biçimlendirilmiş bir atıfı kopyalayıp yapıştırın veya seçtiğiniz biçimde dışa aktarmak için seçeneklerden birini kullanın


DIŞA AKTAR



APA

Çavuşoğlu, E. (2023). Türkçe’de Shrek Yine de Komik Mi? Shrek Animasyon Filmindeki Mizahın Türkçe Dublaj Çevirisinde Kullanılan Stratejilerin Analizi. İstanbul Üniversitesi Çeviribilim Dergisi, 0(19), 95-106. https://doi.org/10.26650/iujts.2023.1362904


AMA

Çavuşoğlu E. Türkçe’de Shrek Yine de Komik Mi? Shrek Animasyon Filmindeki Mizahın Türkçe Dublaj Çevirisinde Kullanılan Stratejilerin Analizi. İstanbul Üniversitesi Çeviribilim Dergisi. 2023;0(19):95-106. https://doi.org/10.26650/iujts.2023.1362904


ABNT

Çavuşoğlu, E. Türkçe’de Shrek Yine de Komik Mi? Shrek Animasyon Filmindeki Mizahın Türkçe Dublaj Çevirisinde Kullanılan Stratejilerin Analizi. İstanbul Üniversitesi Çeviribilim Dergisi, [Publisher Location], v. 0, n. 19, p. 95-106, 2023.


Chicago: Author-Date Style

Çavuşoğlu, Ebru,. 2023. “Türkçe’de Shrek Yine de Komik Mi? Shrek Animasyon Filmindeki Mizahın Türkçe Dublaj Çevirisinde Kullanılan Stratejilerin Analizi.” İstanbul Üniversitesi Çeviribilim Dergisi 0, no. 19: 95-106. https://doi.org/10.26650/iujts.2023.1362904


Chicago: Humanities Style

Çavuşoğlu, Ebru,. “Türkçe’de Shrek Yine de Komik Mi? Shrek Animasyon Filmindeki Mizahın Türkçe Dublaj Çevirisinde Kullanılan Stratejilerin Analizi.” İstanbul Üniversitesi Çeviribilim Dergisi 0, no. 19 (Apr. 2024): 95-106. https://doi.org/10.26650/iujts.2023.1362904


Harvard: Australian Style

Çavuşoğlu, E 2023, 'Türkçe’de Shrek Yine de Komik Mi? Shrek Animasyon Filmindeki Mizahın Türkçe Dublaj Çevirisinde Kullanılan Stratejilerin Analizi', İstanbul Üniversitesi Çeviribilim Dergisi, vol. 0, no. 19, pp. 95-106, viewed 27 Apr. 2024, https://doi.org/10.26650/iujts.2023.1362904


Harvard: Author-Date Style

Çavuşoğlu, E. (2023) ‘Türkçe’de Shrek Yine de Komik Mi? Shrek Animasyon Filmindeki Mizahın Türkçe Dublaj Çevirisinde Kullanılan Stratejilerin Analizi’, İstanbul Üniversitesi Çeviribilim Dergisi, 0(19), pp. 95-106. https://doi.org/10.26650/iujts.2023.1362904 (27 Apr. 2024).


MLA

Çavuşoğlu, Ebru,. “Türkçe’de Shrek Yine de Komik Mi? Shrek Animasyon Filmindeki Mizahın Türkçe Dublaj Çevirisinde Kullanılan Stratejilerin Analizi.” İstanbul Üniversitesi Çeviribilim Dergisi, vol. 0, no. 19, 2023, pp. 95-106. [Database Container], https://doi.org/10.26650/iujts.2023.1362904


Vancouver

Çavuşoğlu E. Türkçe’de Shrek Yine de Komik Mi? Shrek Animasyon Filmindeki Mizahın Türkçe Dublaj Çevirisinde Kullanılan Stratejilerin Analizi. İstanbul Üniversitesi Çeviribilim Dergisi [Internet]. 27 Apr. 2024 [cited 27 Apr. 2024];0(19):95-106. Available from: https://doi.org/10.26650/iujts.2023.1362904 doi: 10.26650/iujts.2023.1362904


ISNAD

Çavuşoğlu, Ebru. “Türkçe’de Shrek Yine de Komik Mi? Shrek Animasyon Filmindeki Mizahın Türkçe Dublaj Çevirisinde Kullanılan Stratejilerin Analizi”. İstanbul Üniversitesi Çeviribilim Dergisi 0/19 (Apr. 2024): 95-106. https://doi.org/10.26650/iujts.2023.1362904



ZAMAN ÇİZELGESİ


Gönderim19.09.2023
Kabul21.10.2023
Çevrimiçi Yayınlanma15.12.2023

LİSANS


Attribution-NonCommercial (CC BY-NC)

This license lets others remix, tweak, and build upon your work non-commercially, and although their new works must also acknowledge you and be non-commercial, they don’t have to license their derivative works on the same terms.


PAYLAŞ




İstanbul Üniversitesi Yayınları, uluslararası yayıncılık standartları ve etiğine uygun olarak, yüksek kalitede bilimsel dergi ve kitapların yayınlanmasıyla giderek artan bilimsel bilginin yayılmasına katkıda bulunmayı amaçlamaktadır. İstanbul Üniversitesi Yayınları açık erişimli, ticari olmayan, bilimsel yayıncılığı takip etmektedir.