Litera: Dil, Edebiyat ve Kültür Araştırmaları Dergisi

GÖNDERBİLGİ
EnglishTürkçe

Araştırma Makalesi


Tam Metin (PDF)

ÖĞRETİMSEL AÇIDAN TÜRKİYE TÜRKÇESİNDE TEMEL TONLAMA TÜRLERİ VE İŞLEVLERİ

İlhami Sığırcı

Bu çalışmada amaç Türkiye Türkçesinde temel tonlama biçimlerini saptayarak söylemde anlam oluşumunu nasıl etkilediğini öğretimsel ve dilbilimsel açıdan incelemektir. Bu araştırmayla Türkçenin öğretiminde tonlama dizgesinin öğretimine katkı sağlamak ve temel tonlama tiplerini işlevsel açıdan incelemektir. Bu bağlamda, tonlamanın söylemde üstlenebileceği işlevler incelendikten sonra, Türkçenin tonlama dizgesinin genel çizgileriyle ortaya konulabilmesi için altı değişik tonlama tümcesi (düz, soru, emir, ünlem, içerme, sıralama tümceleri) saptandı. Bu tümcelerde tonlama eğrisinin iniş çıkışlarının nasıl oluştuğu, söylemde dilbilgisel ve sözcesel görevlerinin neler olabileceği, bir başka deyişle sözcenin anlamına yan anlamlar katıp katmadığı, sözceleme eylemi sırasında sözcüklerin yerini değiştirmeksizin, ne gibi anlamsal değişikliklere yol açabileceği, genel olarak tonlama dizgesinin nasıl işlediği araştırıldı

Anahtar Kelimeler: tonlama tipleri, tonlamanın işlevleri, Türkçenin tonlaması, bürünbilim, söylemde tonlama
Tam Metin (PDF)

THE TYPES OF BASIC INTONATION AND THEIR FUNCTIONS IN TURK OF TURKEY FROM THE DIDACTIC POINT OF VIEW

İlhami Sığırcı

The aim of this study is to examine how basic intonation forms in Turkey Turkish affect the formation of meaning in discourse from educational and linguistic point of views. This study also contributes to the teaching of basic intonation in the Turkish language teaching and examines the types of basic intonation from the functional aspects. In this regard, after examining the potential functions of intonation in the discourse, six different intonation clauses (plain, questions, orders, exclamation, and inclusion, ranking sentences) were identified in order to reveal the general lines of the Turkish intonation system. In these clauses, it has been investigated the formation of the fluctuations of the intonation curve, the grammatical and enunciative functions in discourse, in other words, whether the intonation curve add non-literal meaning to the utterance or not, and without changing the word order in the course of enunciation what semantic changes can happen, generally how functions the intonation system. 

Anahtar Kelimeler: : types of intonation, functions of the intonation, intonation in turkish, turkish prosody, intonation in the speech

PDF Görünüm

Referanslar

  • Aydıner, P. (1997) Les Démonsratifs du turc de Turquie dans la langue et dans le discours, Turcica, 29, Leuven, Peeters, 169-196. google scholar
  • Banguoğlu, T. (1990) Türkçenin grameri, Ankara, Türk Tarih Kurumu Basımevi. google scholar
  • Darwin, C. J. (1976) The Perception of speech, Carterette, E. C., Friedman, MP. (yay. haz.), Handbook of perception, vol. VII, Language and Speech, New York, San Francisco, London, Academic Press. google scholar
  • Delattre, P. (1969) L’Intonation par les oppositions, Le Français dans le monde, google scholar
  • 64, 6-13. google scholar
  • Demircan, Ö. (1980-81) Türkçe ezgilemeye giriş, Ankara, TDAY, 66-79. google scholar
  • Ediskun, H. (1992) Türk dilbilgisi, İstanbul, Remzi Kitabevi. google scholar
  • Ergenç, I. (1990) Konuşma dilinde sözdizimiyle bürün olgularının ilişkisi üzerine, Bilkent Üniversitesi, Dilbilim sempozyumu bildirileri, 17-18 mayıs, 157-165. google scholar
  • Ergenç, I. (1989) Türkiye Türkçesinin görevsel sesbilimi. Sesbirimlere genel bir bakış, Ankara. google scholar
  • Faure, G. (1970a) La Description phonologique des systèmes prosodiques, La Haye, Mouton. google scholar
  • Faure, G. (1970b) Contribution à l’étude du statut phonologique des structures prosodématiques, Studia phonetica 3, 94-108. google scholar
  • Galisson, R., Coste, D. (1976) Dictionnaire de didactique des langues, Paris, Hachette. google scholar
  • Göknel, Y. (1974) Modern Türkçe dilbilgisi, İzmir. google scholar
  • Guiraud, P. (1965) Le Français populaire, Paris, Puf. google scholar
  • Hagège, C. (1978) Intonation, fonctions syntaxiques, chaîne-système et universaux des langues, Bulletin de la société linguistique de Paris, 73/1, 1-48. google scholar
  • Koç, N. (1990) Yeni dilgilgisi, İstanbul, İnkılâp Kitabevi. google scholar
  • Léon, P. (1992) Phonétisme et prononciation du français, Paris, Nathan, google scholar
  • Léon, P., Léon, M. (1964) Introduction à la phonétique corrective, Paris, Hachette. google scholar
  • Nash, R. (1973) Turkish intonation an instrumental study, The Hague. google scholar
  • Nacar Logie, N. (1996) Etude comparative de la structure intonative et énonciative en turc et en français, M. Annick Morel yönetiminde basılmamış doktora tezi, Université de Paris III. google scholar
  • Pike, K. (1945) The Intonation of american english, Ann Arbor, University of Michigan. google scholar
  • Sarıca, M. (1997) Etude intonative de l’interrogation en turc de Turquie, Turcica, 29. Peeters, Leuven, 316-335. google scholar
  • Sarıca N. (1995) L’Acquisition du langage et l’intonation chez l’enfant, M.-A. Morel ve L. Danon Boileau yönetiminde basılmamış mastır tezi. google scholar
  • Schneider, A. (1981) Intonation, accentuation et rythme : nature fonction et incidences sur l’apprentissage d’une langue étrangère, Hamburg, Helmut Buske Verlag. google scholar
  • Selen, N. (1973) Entonasyon analizleri, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Yayınları, 231, Ankara. google scholar
  • Sığırcı İ. (2009) Fransızcada Söyleyiş Yöntemleri, 2. Baskı, Seckin Yayınevi, Ankara. google scholar
  • Sığırcı İ. (2010) « Türkçenin Söyleyişinin Yabancılara Öğretimi” III. Uluslararası Türkçenin Eğitimi-Öğretimi Kurultayı 1-3 Temmuz, Dokuz Eylül Üniversitesi, Dil Eğitimi Araştırma Uygulama Merkezi, İzmir. google scholar
  • Sığırcı İ. (2002-2003) « Fransızca ve Türkçedeki Ünlülerin İşlevsel Açıdan Karşılaştırılması », Dilbilim ve Uygulamaları, 50.yıl özel sayısı, Ankara Hacettepe Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi İngiliz Dilbilimi Bölümü Dergisi, (138-150). google scholar
  • Uras, A. (1997) Les Marques morphologiques du nom et du verbe en turc contemporain, Turcica 29, Peeters, Leuven, 357-375. google scholar
  • Vardar, B. (1998) Açıklamalı Dilbilim Terimleri Sözlüğü, Abc Kitabevi, İstanbul google scholar

Atıflar

Biçimlendirilmiş bir atıfı kopyalayıp yapıştırın veya seçtiğiniz biçimde dışa aktarmak için seçeneklerden birini kullanın


DIŞA AKTAR



APA

Sığırcı, İ. (2013). ÖĞRETİMSEL AÇIDAN TÜRKİYE TÜRKÇESİNDE TEMEL TONLAMA TÜRLERİ VE İŞLEVLERİ. Litera: Dil, Edebiyat ve Kültür Araştırmaları Dergisi, 26(2), 17-30. https://doi.org/null


AMA

Sığırcı İ. ÖĞRETİMSEL AÇIDAN TÜRKİYE TÜRKÇESİNDE TEMEL TONLAMA TÜRLERİ VE İŞLEVLERİ. Litera: Dil, Edebiyat ve Kültür Araştırmaları Dergisi. 2013;26(2):17-30. https://doi.org/null


ABNT

Sığırcı, İ. ÖĞRETİMSEL AÇIDAN TÜRKİYE TÜRKÇESİNDE TEMEL TONLAMA TÜRLERİ VE İŞLEVLERİ. Litera: Dil, Edebiyat ve Kültür Araştırmaları Dergisi, [Publisher Location], v. 26, n. 2, p. 17-30, 2013.


Chicago: Author-Date Style

Sığırcı, İlhami,. 2013. “ÖĞRETİMSEL AÇIDAN TÜRKİYE TÜRKÇESİNDE TEMEL TONLAMA TÜRLERİ VE İŞLEVLERİ.” Litera: Dil, Edebiyat ve Kültür Araştırmaları Dergisi 26, no. 2: 17-30. https://doi.org/null


Chicago: Humanities Style

Sığırcı, İlhami,. “ÖĞRETİMSEL AÇIDAN TÜRKİYE TÜRKÇESİNDE TEMEL TONLAMA TÜRLERİ VE İŞLEVLERİ.” Litera: Dil, Edebiyat ve Kültür Araştırmaları Dergisi 26, no. 2 (Nov. 2024): 17-30. https://doi.org/null


Harvard: Australian Style

Sığırcı, İ 2013, 'ÖĞRETİMSEL AÇIDAN TÜRKİYE TÜRKÇESİNDE TEMEL TONLAMA TÜRLERİ VE İŞLEVLERİ', Litera: Dil, Edebiyat ve Kültür Araştırmaları Dergisi, vol. 26, no. 2, pp. 17-30, viewed 23 Nov. 2024, https://doi.org/null


Harvard: Author-Date Style

Sığırcı, İ. (2013) ‘ÖĞRETİMSEL AÇIDAN TÜRKİYE TÜRKÇESİNDE TEMEL TONLAMA TÜRLERİ VE İŞLEVLERİ’, Litera: Dil, Edebiyat ve Kültür Araştırmaları Dergisi, 26(2), pp. 17-30. https://doi.org/null (23 Nov. 2024).


MLA

Sığırcı, İlhami,. “ÖĞRETİMSEL AÇIDAN TÜRKİYE TÜRKÇESİNDE TEMEL TONLAMA TÜRLERİ VE İŞLEVLERİ.” Litera: Dil, Edebiyat ve Kültür Araştırmaları Dergisi, vol. 26, no. 2, 2013, pp. 17-30. [Database Container], https://doi.org/null


Vancouver

Sığırcı İ. ÖĞRETİMSEL AÇIDAN TÜRKİYE TÜRKÇESİNDE TEMEL TONLAMA TÜRLERİ VE İŞLEVLERİ. Litera: Dil, Edebiyat ve Kültür Araştırmaları Dergisi [Internet]. 23 Nov. 2024 [cited 23 Nov. 2024];26(2):17-30. Available from: https://doi.org/null doi: null


ISNAD

Sığırcı, İlhami. “ÖĞRETİMSEL AÇIDAN TÜRKİYE TÜRKÇESİNDE TEMEL TONLAMA TÜRLERİ VE İŞLEVLERİ”. Litera: Dil, Edebiyat ve Kültür Araştırmaları Dergisi 26/2 (Nov. 2024): 17-30. https://doi.org/null



ZAMAN ÇİZELGESİ


Çevrimiçi Yayınlanma01.12.2013

LİSANS


Attribution-NonCommercial (CC BY-NC)

This license lets others remix, tweak, and build upon your work non-commercially, and although their new works must also acknowledge you and be non-commercial, they don’t have to license their derivative works on the same terms.


PAYLAŞ




İstanbul Üniversitesi Yayınları, uluslararası yayıncılık standartları ve etiğine uygun olarak, yüksek kalitede bilimsel dergi ve kitapların yayınlanmasıyla giderek artan bilimsel bilginin yayılmasına katkıda bulunmayı amaçlamaktadır. İstanbul Üniversitesi Yayınları açık erişimli, ticari olmayan, bilimsel yayıncılığı takip etmektedir.