Türkiye’de Kültür Varlıkları Konservasyonunun Öncü Kurum ve Kişileri: Kimyahane ve İki Uzmanı Nurettin Akbulut ve Hadi Tamer
Vildan YarlıgaşTürkiye’de arkeolojik kazılardan elde edilen ve müzelerde bulunan kültür varlıklarının restorasyon ve konservasyonunun tarihi araştırıldığında, ilk onarım faaliyetlerinin Osman Hamdi Bey’in müdür olduğu dönemde (1881-1910) Müze-i Hümayun’da yapıldığı görülür. Bu dönemde, heykeltıraşlar tarafından yapılan onarımlara Cumhuriyet’in ilk dönemlerinde kimyagerler de katılmıştır. Müze-i Hümayun’daki onarım geleneğini konservasyon uygulamaları ile zenginleştiren ve İstanbul Arkeoloji Müzeleri bünyesinde hizmet veren Kimyahane’de modern konservasyon biliminin uygulanması yolunda ilk adımlar atılmıştır. Bu makalede, ilk kez kullanılan arşiv belgeleri ışığında Kimyahane’nin kuruluşu ve çalışma sistemi irdelenmekte, Kimyahane’de görev yapan iki önemli uzman (Nurettin Akbulut ve Hadi Tamer) tanıtılarak Türkiye’de koruma alanına yaptıkları katkılar değerlendirilmektedir.
A Pioneering Institution and Two Experts in the Conservation of Cultural Assets of Turkey: Kimyahane, Nurettin Akbulut, and Hadi Tamer
Vildan YarlıgaşResearch into the history of Turkish archeological artifacts, as well as objects in Turkish museum collections, reveals that the first restoration and conservation initiatives were undertaken in the late 19th century under the auspices of Osman Hamdi Bey, the Director of Istanbul’s Müze-i Humayun (Imperial Museum). In the 19th century, sculptors did most restoration work, with chemists beginning to participate in the early years of the Turkish Republic. The Kimyahane (Chemical Laboratory) of the İstanbul Arkeoloji Müzeleri (Istanbul Archeological Museums) combined the restoration traditions of the Müze-i Humayun with conservation practices and was a pioneer in the implementation of modern conservation science in Turkey. In light of various archival documents, this article will first examine the establishment and the working system of the Kimyahane and then introduce the laboratory’s two main experts, Nurettin Akbulut and Hadi Tamer, before evaluating their contributions to conservation science.