Osmanlı Bilimi Araştırmaları

GÖNDERBİLGİ
EnglishTürkçe

Araştırma Makalesi


DOI :10.30522/iuoba.377163   IUP :10.30522/iuoba.377163    Tam Metin (PDF)

Yirminci Yüzyıl Başında Osmanlı Donanması İçin Makineci ve Gemici Çıraklarının Yetiştirilmesi

Derya Geçili

Osmanlı Devleti, donanmasındaki yetersizlikleri, on sekizinci yüzyılda fark etmeye başlamıştır. Denizlerde Batı ile rekabet edebilmek için Avrupa’daki gelişmeleri takip etmek gerekiyordu. Bu hedef doğrultusunda, hem tersanenin modernleştirilmesi için uzmanlar getirildi hem de Batı ülkelerinden gemiler satın alındı. Osmanlı donanmasının gelişebilmesi için gösterilen bütün bu gayretler güçlükleri de beraberinde getirmişti. En önemli sorun, modern gemilerin yapım ve kullanımında görevlendirilecek bilgili personel ve teknik eleman yetersizliğiydi. Bu eksikliğin giderilmesi için tersanelerde ve gemilerde görev alacak makineci ve gemici çıraklarının yetiştirilmesine karar verildi. Çırakların görevlerini doğru bir şekilde yapabilmesi ve gemilerde yapılan hatalara engel olabilmek amacıyla önce Makineci Çırak Okulu, bir yıl sonra da Gemici Çırak Okulu açıldı. Bu meslek okulları için hazırlanan nizamnamelere ve talimatnamelere göre öğrencilerin hem sınıfta hem de gemilerde eğitim almaları öngörüldü. Bu makalede, Makineci ve Gemici Çırak Okullarına öğrencilerin kabulü ve aldıkları eğitim incelenmiştir. 

Anahtar Kelimeler: Makineci, gemici, çırak eğitimi, Osmanlı donanması
DOI :10.30522/iuoba.377163   IUP :10.30522/iuoba.377163    Tam Metin (PDF)

Training of Mechanics and Seamen Apprentices in the Ottoman Navy in Early 20th Century

Derya Geçili

Ottoman authorities became aware about the deficiencies of the Ottoman navy in the18th century. From then on, work was undertaken to modernize the navy in order to enable the Ottoman State to compete with Western powers in the seas. Experts were recruited to modernize the shipyards; new ships were constructed and purchased from Western countries. Efforts to modernize the Ottoman navy were not devoid of difficulties. The most important problem was the lack of personnel endowed with technical knowledge to build and use the modern ships. It was decided that mechanics and sailors should be trained in schools before being employed in the ships and shipyards. Thus, the School for Mechanics Apprentices (Makineci Çırak Okulu) and the School for Seamen Apprentices (Gemici Çırak Okulu) opened in 1914 and 1915 respectively. According to the regulations and ordinances of these naval vocational schools, the students would be trained both in the classroom and on board of ships. The present article aims to study the training of the mechanics apprentices and the seamen apprentices in the early 20th century Turkey.

Anahtar Kelimeler: Mechanics, seamen, apprentice training, Ottoman navy.

PDF Görünüm

Referanslar

  • İrade Dosya Usulü (İ.DUİT). 87/9-1, 87/9-2, 87/9-3, 87/9-4, 13 Rebiyülahir 1339 (25 Aralık 1920). google scholar
  • İrade Dosya Usulü (İ.DUİT). 20/17-1-2, 20/18-1-2, 20/18-1-3, 20/19-1-1, 20/20-1-1, 20/20-1-2, 20/20-1-3, 20/20-1-4, 5 Cemaziyelahir 1336 (18 Mart 1918). google scholar
  • Maliye Vekâleti (MV) 248/29-1, 248/29-2, 248/29-3, 3 Şevval 1336 (12 Temmuz 1918). google scholar
  • Maarif Nezareti Fonu Mektubi (MF.MKT) 93/1222, 28 Rebiyülahir 1334 (4 Mart 1916). google scholar
  • Şura-yı Devlet (ŞD.HU). 20/11-1, 20/11-2, 20/12-3, 20/11-4, 20/11-5, 20/11-6, 20/11-7, 20/11-8, 16 Ağustos 1914 (24 Ramazan 1332). google scholar
  • Şura-yı Devlet (ŞD.HU). 22/26-1, 22/26-2, 22/26-3, 22/26-4, 22/26-5, 22/26-6, 8 Zilhicce 1335 (25 Eylül 1917). google scholar
  • Şura-yı Devlet (ŞD). 23/2-6, 22 Şevval 1338 (9 Temmuz 1920). google scholar
  • Şura-yı Devlet (ŞD.TNZ). 2/24, 26 Mart 1335 (26 Mart 1919). google scholar
  • Şura-yı Devlet (ŞD. HU). 24/37, 1 Cemaziyelahir 1340 (30 Ocak 1922). google scholar
  • Yıldız Mütenevvi Maruzat Kalemi (Y.MTV). 305/155-8. google scholar
  • Bahriye Nezareti (BN). 85/171-135, 85/171-111, 14 Receb 1332 (8 Haziran 1918). google scholar
  • Mülga Bahriye (MB). 625/319. google scholar
  • Umuru Bahriye Müdüriyeti II (U.BM II). 5/80-1, 5/80-2, 5/80-3, 5/80-4, 5/80-7, 5/80-8, 11 Zilhicce 1342 (14 Temmuz 1924). google scholar
  • Umuru Bahriye Müdüriyeti II (U.BM II). 17/312-6, 17/312-7, 1340 (1924). google scholar
  • Mülga Bahriye (MB). 55/1065, 4 Ramazan 1339 (12 Mayıs 1921). google scholar
  • I. Daire 5/10, 23 Cemaziyelevvel 1332 (19 Nisan 1914). google scholar
  • Büyüktuğrul, Afif. Osmanlı Deniz Harp Tarihi, Cilt 3. İstanbul: Deniz Basımevi, 1973. google scholar
  • Çoker, Fahri. Deniz Harp Okulumuz 1773. İstanbul: Deniz Basımevi, 1977. google scholar
  • “Gemici Çırakları Nizamnamesi, 9 Teşrin-i evvel 1334 / 2 Muharrem 1337 [8 Ekim 1918],” Düstur, Tertib-i sani 10 (1928): 168-171. google scholar
  • Gemici Çırakları Nizamnamesi. İstanbul: Matbaa-i Bahriye, 1332 [1916]. google scholar
  • Gemici Çıraklarının Ders Programı. İstanbul: Matbaa-i Bahriye, 1332 [1916]. google scholar
  • Gemicilik Dersleri - Efrâdı Cedideye Mahsusdur. İstanbul: Bahriye Nezareti İkinci Daire Üçüncü Tedrisat Şubesi, 1333 (1917). google scholar
  • Gencer, Ali ihsan. Bahriyede Yapılan Islahat Hareketleri ve Bahriye Nezaretinin Kuruluşu (1789-1867). Ankara: Türk Tarih Kurumu, 2001. google scholar
  • Gülen, Nejat. Şanlı Bahriye, Türk Bahriyesinin İki Yüzyıllık Tarihçesi 1773-1973. İstanbul: Kastaş 2001. google scholar
  • “Makineci Çırakları Nizamnamesi, 9 Teşrin-i evvel 1334 / 2 Muharrem 1337 [8 Ekim 1918].” Düstur, Tertib-i sani 10 (1928): 171-173. google scholar
  • Makineci Çırakları Nizamnamesi. İstanbul: Bahriye Matbaası, 1332 [1916]. google scholar
  • Makineci Çırakların Suret-i Kabul ve Talim ve Terbiyeleri Hakkında Talimatname. [İstanbul]: Bahriye Matbaası, 1334 (1918). google scholar
  • Noyan, Bahri. “Eski Okul Gemilerimize Dair.” Tarih Mecmuası 6 (1977): 15. google scholar
  • Süleyman Nutki. Istılahat-ı Bahriye. İstanbul: Matbaa-i Bahriye, 1321 (1906). google scholar
  • Tezel, Hayati. Anadolu Türklerinin Deniz Tarihi, Cilt I. İstanbul: Deniz Basımevi, 1973. google scholar
  • Makineci Çıraklarının Suret-i Kabul ve Talim ve Terbiyeleri Hakkında Talimatname. İstanbul: Bahriye Matbaası, 1334 (1918). google scholar
  • Bahriyede Vezaif-i Umumiyeye aid Talimatname. İstanbul: Bahriye Matbaası, 1341 (1925). google scholar

Atıflar

Biçimlendirilmiş bir atıfı kopyalayıp yapıştırın veya seçtiğiniz biçimde dışa aktarmak için seçeneklerden birini kullanın


DIŞA AKTAR



APA

Geçili, D. (2018). Yirminci Yüzyıl Başında Osmanlı Donanması İçin Makineci ve Gemici Çıraklarının Yetiştirilmesi. Osmanlı Bilimi Araştırmaları, 19(2), 219-239. https://doi.org/10.30522/iuoba.377163


AMA

Geçili D. Yirminci Yüzyıl Başında Osmanlı Donanması İçin Makineci ve Gemici Çıraklarının Yetiştirilmesi. Osmanlı Bilimi Araştırmaları. 2018;19(2):219-239. https://doi.org/10.30522/iuoba.377163


ABNT

Geçili, D. Yirminci Yüzyıl Başında Osmanlı Donanması İçin Makineci ve Gemici Çıraklarının Yetiştirilmesi. Osmanlı Bilimi Araştırmaları, [Publisher Location], v. 19, n. 2, p. 219-239, 2018.


Chicago: Author-Date Style

Geçili, Derya,. 2018. “Yirminci Yüzyıl Başında Osmanlı Donanması İçin Makineci ve Gemici Çıraklarının Yetiştirilmesi.” Osmanlı Bilimi Araştırmaları 19, no. 2: 219-239. https://doi.org/10.30522/iuoba.377163


Chicago: Humanities Style

Geçili, Derya,. “Yirminci Yüzyıl Başında Osmanlı Donanması İçin Makineci ve Gemici Çıraklarının Yetiştirilmesi.” Osmanlı Bilimi Araştırmaları 19, no. 2 (Jun. 2025): 219-239. https://doi.org/10.30522/iuoba.377163


Harvard: Australian Style

Geçili, D 2018, 'Yirminci Yüzyıl Başında Osmanlı Donanması İçin Makineci ve Gemici Çıraklarının Yetiştirilmesi', Osmanlı Bilimi Araştırmaları, vol. 19, no. 2, pp. 219-239, viewed 26 Jun. 2025, https://doi.org/10.30522/iuoba.377163


Harvard: Author-Date Style

Geçili, D. (2018) ‘Yirminci Yüzyıl Başında Osmanlı Donanması İçin Makineci ve Gemici Çıraklarının Yetiştirilmesi’, Osmanlı Bilimi Araştırmaları, 19(2), pp. 219-239. https://doi.org/10.30522/iuoba.377163 (26 Jun. 2025).


MLA

Geçili, Derya,. “Yirminci Yüzyıl Başında Osmanlı Donanması İçin Makineci ve Gemici Çıraklarının Yetiştirilmesi.” Osmanlı Bilimi Araştırmaları, vol. 19, no. 2, 2018, pp. 219-239. [Database Container], https://doi.org/10.30522/iuoba.377163


Vancouver

Geçili D. Yirminci Yüzyıl Başında Osmanlı Donanması İçin Makineci ve Gemici Çıraklarının Yetiştirilmesi. Osmanlı Bilimi Araştırmaları [Internet]. 26 Jun. 2025 [cited 26 Jun. 2025];19(2):219-239. Available from: https://doi.org/10.30522/iuoba.377163 doi: 10.30522/iuoba.377163


ISNAD

Geçili, Derya. “Yirminci Yüzyıl Başında Osmanlı Donanması İçin Makineci ve Gemici Çıraklarının Yetiştirilmesi”. Osmanlı Bilimi Araştırmaları 19/2 (Jun. 2025): 219-239. https://doi.org/10.30522/iuoba.377163



ZAMAN ÇİZELGESİ


Gönderim10.01.2018
Kabul16.05.2018
Çevrimiçi Yayınlanma01.06.2018

LİSANS


Attribution-NonCommercial (CC BY-NC)

This license lets others remix, tweak, and build upon your work non-commercially, and although their new works must also acknowledge you and be non-commercial, they don’t have to license their derivative works on the same terms.


PAYLAŞ



İstanbul Üniversitesi Yayınları, uluslararası yayıncılık standartları ve etiğine uygun olarak, yüksek kalitede bilimsel dergi ve kitapların yayınlanmasıyla giderek artan bilimsel bilginin yayılmasına katkıda bulunmayı amaçlamaktadır. İstanbul Üniversitesi Yayınları açık erişimli, ticari olmayan, bilimsel yayıncılığı takip etmektedir.