Osmanlı Bilimi Araştırmaları

GÖNDERBİLGİ
EnglishTürkçe

Araştırma Makalesi


DOI :10.30522/iuoba.469295   IUP :10.30522/iuoba.469295    Tam Metin (PDF)

ZEHİRLİ YILLARIN TOKSİKOLOJİSİ: SÜMUM VE TESEMMÜMAT, ŞAM / BEYRUT 1918

Şeref Etker

Dr. Süleyman Rifat, Mekteb-i Tıbbiye-i Mülkiye’yi 1906 yılında bitirdikten sonra, Maarif Nezareti tarafından eğitim için, 1909’da Almanya’ya gönderildi. Berlin’de farmakodinami, toksikoloji ve bağışıklık bilimi üzerinde çalıştı. İstanbul’a 1913 yılında döndükten sonra Kudüs’e tayin edildi. Aynı yıl içinde, Şam Mekteb-i Tıbbiye-i Mülkiyesi’ne Müfredat-ı Tıb ve Fenn-i Tedavi Muallimi oldu. Süleyman Rifat, Birinci Dünya Savaşının başlangıcında Mükellef Yüzbaşı olarak IV. Orduda görevlendirildi. Sina’da kakule eğiticisi oldu. Birinci Süveyş harekatına katıldı. Beyrut Osmanlı Tıbbiyesi’nin açılması üzerine terhis olunarak Farmakodinami ve Tedavi muallimliğine atandı. Sümum ve Tesemmümat adını verdiği, tablolardan oluşan bir toksikoloji elkitabını 1918’de yayımladı. 1917’de İkinci ve Üçüncü Gazze muharebelerinde İngilizler tarafından kimyasal mermiler kullanılmasının toksikoloji eğitim programına yansıdığı düşünülebilir. Savaştan sonra Beyrut’a yerleşerek serbest hekimlik yapan Süleyman Rifat Bahailiği benimsedi.

Anahtar Kelimeler: Süleyman Rifat, zehir, zehirlenme, Sümum ve Tesemmümat, Şam Mekteb-i Tıbbiye-i Mülkiyesi, Beyrut Osmanlı Tıbbiyesi, Kakule Nizamnamesi, kimyasal savaş, Bahailik.
DOI :10.30522/iuoba.469295   IUP :10.30522/iuoba.469295    Tam Metin (PDF)

TOXICOLOGY IN POISONOUS YEARS: SÜMUM VE TESEMMÜMAT, DAMASCUS / BEIRUT 1918

Şeref Etker

Dr. Süleyman Rifat (Suleiman Rifaat) graduated from the Civilian Medical School in Istanbul in 1906. In 1909 he was elected by the Ministry of Education to study in Germany. Süleyman Rifat attended the Institute of Pharmacology in Berlin and specialised in pharmacodynamics, toxicology and immunology. After his return in 1913 he was appointed to Palestine as health authority in Jerusalem. In the same year he joined the staff of the Ottoman Medical School in Damascus as professor of materia medica and therapeutics. With the beginning of the First World War Süleyman Rifat was conscripted to serve in the IVth Army in the Sinai. He was the instructor for the cacolet transport services, and participated in the First Battle of the Suez Canal 1915. When the Ottoman Medical School was relocated in Beirut Dr. Süleyman Rifat was discharged to join its staff as professor of pharmacodynamics and therapy. Here he edited a compendium on poisons and intoxication consisting of tables, entitled Sümum ve Tesemmümat (Poisons et Empoisonnements). Certain elements of this text relates to the chemical warfare engaged by the British forces in the Second and Third Gaza Battles in 1917. Dr. Süleyman Rifat lived in Beirut after the Great War and converted to the Baha’i Faith. 

Anahtar Kelimeler: Süleyman Rifat, Suleiman Rifaat, poisons, intoxication, Sümum ve Tesemmümat, Ottoman Civilian Medical School in Damascus, Ottoman Medical Faculty in Beirut, chemical warfare, Baha‘i Faith.

PDF Görünüm

Referanslar

  • Archival sources / Arşiv kaynakları google scholar
  • BOA (Başbakanlık Osmanlı Arşivi) DH.SAİDd.157/103.1302 Zilhicce 29 [9 Ekim 1885]. google scholar
  • IRCICA FAV.00.00.03 (Dr. Ali Vehbi Türküstün koleksiyonu) google scholar
  • İBB Atatürk Kitaplığı Bel_Mtf_001694.pdf. google scholar
  • Private Archive: Title in Beirut c. 1925. google scholar
  • Printed sources / Basılı kaynaklar google scholar
  • Ahmed Djemal Pascha and Theodor Wiegand. Suriye ve Filistin ve Garbi Arabistan Abidat-ı Atikesi / Alte Denkmäler aus Syrien, Palästina und Westarabien. Berlin: Verlag Georg Reimer, 1918. google scholar
  • Alkan, Necati. “The Young Turks and the Baha‘is in Palestine.” In Late Ottoman Palestine: The Period of Young Turk Rule, edited by Yuval Ben-Bassat and Eyal Ginio, 259-278. London: I.B. Tauris, 2011. google scholar
  • Alkan, Necati. Dissent and Heterodoxy in the late Ottoman Empire: Reformers, Babis and Baha‘is. Istanbul, The Isis Press, 2008. google scholar
  • Arslan, Esat. “Bir ABD İstihbarat Ajanının Gözünden Suriye’deki IV. Ordu ve Gazze Muharebeleri.” İçinde 1914’ten 2014’e 100’üncü Yılında Birinci Dünya Savaşını Anlamak, Uluslararası Sempozyum, İstanbul, 20-21 Kasım 2014, edited by Zekeriya Türkmen, 435-461. İstanbul, Harp Akademileri Komutanlığı Stratejik Araştırmalar Enstitüsü, 2015. google scholar
  • Atasoy, Ali Rıza. Şam Türk Tıbbiye Mektebi Tarihi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Tıp Tarihi Enstitüsü, 1945. google scholar
  • Birinci Dünya Harbinde Türk Harbi, IV. Cilt I. Kısım, Sina - Filistin Cephesi, Harbin Başlangıcından İkinci Gazze Muharebeleri Sonuna Kadar. Ankara: T.C. Genelkurmay Başkanlığı ATASE yay., Ankara, Genelkurmay Basımevi, 1979. google scholar
  • Dolev, Eran. Allenby’s Military Medicine: Life and Death in World War I Palestine. London: I.B. Tauris, 2007. google scholar
  • Dölen, Emre. Eczacı Kimyager Anorganik ve Analitik Kimya Müderrisi Ligor Bey (1877-1956). Istanbul: Türkiye Kimya Derneği, 2017. google scholar
  • Dölen, Emre. Umumi Kimya Müderrisi Mustafa Hakkı Nalçacı (1881-1953). İstanbul: Türkiye Kimya Derneği, 2016. google scholar
  • Gaz Muharebesi ve Gazlardan Korunma Hakkında Talimat, Neferata Mahsusdur. İstanbul: Matbaa-i Askeriye, 1332 [1916]. google scholar
  • Gaz Muharebesi ve Gazlardan Korunma Hakkında Talimatname, Neferata mahsusdur, Harbiye Nezareti Sahra Sıhhiye Müfettiş-i Umumiliği. İstanbul: Matbaa-i Askeriye, 1333 [1917]. google scholar
  • Gruby, David. “Appareils et instruments de l’art médical (Études sur l’Exposition de 1867).” Annales et archives de l’industrie au XIXe siècle no. 36-37 (25 Janvier 1869): 277-296. google scholar
  • Hill, Jr., Benjamin A. “History of Medical Management of Chemical Casualties.” In Medical Aspects of Chemical Warfare, edited by Shirley D. Tuorinsky, 77-114. Washington DC: Borden Institute, 2008. google scholar
  • Hurşid, Sait. Son Vapuru Kaçıranlar, yay. haz. M. Bülent Varlık. İstanbul: İletişim, 1999. google scholar
  • İhsanoğlu, Ekmeleddin. Al-Muassasat al-Sihhiyah al-Uthmaniyah al-Hadithah fi Suriyah: al-Mustashfayat wa-Kulliyat Tibb al-Sham. Amman: Lajnat Tarikh Bilad alSham, 2002. google scholar
  • Kakule Talimatnamesi, edited by Süleyman Rifat. Beersheba ?, 1332[1916] ?. google scholar
  • Latimer, George O. The Light of the World. Boston: Self-published, 1920. google scholar
  • “Letter from Abbas Adib to Dr. Zia M. Bagdadi (Jan. 4, 1922).” Star of the West 12, no. 19 (March 2, 1922): 302. google scholar
  • Main, Steven J. “Gas on the Eastern Front during the First World War (1915-1917).” Journal of Slavic Military Studies 28, 1 (Jan.-March 2015): 99-132. google scholar
  • Sheffy, Yigal. “Asphyxiating Gas and the Gallipoli War: The Introduction of Chemical Warfare to the Middle East / Zehirli Gaz ve Çanakkale Savaşları: Kimyasal Savaş Yöntemlerinin Ortadoğu’da Kullanımın Başlangıcı.” In Gallipoli in Retrospect 90 Years On / 90. Yıldönümünde Çanakkale Savaşlarını Düşünürken, edited by A. Mete Tuncoku, 225-240. Çanakkale: Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Atatürk ve Çanakkale Savaşları Araştırma Merkezi, 2005. google scholar
  • Sheffy, Yigal. “The Chemical Dimension of the Gallipoli Campaign: Introducing Chemical Warfare to the Middle East.” War in History 12, 3 (July 2005): 278-317. google scholar
  • Sheffy, Yigal. “Chemical Warfare and the Palestine Campaign, 1916-1918.” The Journal of Military History 73, 3 (July 2009): 803-844. google scholar
  • Stein, Oliver. “Archeology and Monument Protection in War: The Collaboration between the German Army and Researchers in the Ottoman Empire, 1914-1918.” In Militarized Cultural Encounters in the Long Nineteenth Century: Making War, Mapping Europe, 2018, edited by Joseph Clarke and John Hornes, 297-318. Cham: Palgrave Macmillan, 2018. google scholar
  • Stein, Oliver. Nachrichtendienstoffizier im Osmanischen Reich: Ernst Adolf Muellers Kriegseinsatz und Gefangenschaft im Vorderen Orient, 1915-1919, mit einer kritischen Edition seiner Erinnerungen, Istanbuler Texte und Studien, 41. Baden-Baden: Ergon Verlag, 2018. google scholar
  • Süleyman Rifat, Müfredat-ı Tıbdan En Mühim ve Kesir’ül-Vuku Sümum ve Tesemmümat Levhat-ı Tıbbiyesi: Zehirler ve Zehirlenmeler (Tableaux des Poisons et Empoisonnements). Beyrut: Tabbara Matbaası, 1334-1918. google scholar
  • Suleiman Rifàtwachdani. “Das Schiksal des Cocains und Ekgonins im Organismus.” Biochemische Zeitschrift 54, 1/2 (1913): 83-91. google scholar
  • Wiegand, Theodor. Halbmond in Letzen Viertel. Briefe und Reiseberichte aus der alten Türkei von Theodor und Marie Wiegand 1895 bis 1918, edited by Gerhard Wiegand. München: Bruckmann, 1970. google scholar
  • Wiegand, Theodor. “Denkmalschutz und kunstwissenschaftliche Arbeit während des Weltkrieges in Syrien, Palästina und Westarabien.” Zeitschrift für bildende Kunst (Leipzig) 54 (1918/19): 278-293. google scholar
  • Wissenschaftliche Veroffentlichungen des deutsch-türkischen DenkmalschutzKommandos, Heft I, edited by Theodor Wiegand. Berlin: W. de Gruyter, 1920. google scholar
  • Yıldırım, Nuran. “Osmanlı Ordusunda Kakule Sıhhiye Bölükleri.” İçinde V. Türk Tıp Tarihi Kongresi Bildirileri (Ankara, 16-18 Mart 1998), editörler Esin Kahya, Sevgi Şar, Adnan Ataç, N. Yasemin Oğuz, Berna Arda, 163-187. Ankara: Ankara Üniversitesi, Gülhane Askeri Tıp Akademisi, Türk Tıp Tarihi Kurumu, 1999. google scholar
  • Zabitana Mahsus Gaz Muharebesi ve Gazlardan Korunma Hakkında Talimat. İstanbul: Matbaa-i Askeriye, 1332 [1916]. google scholar
  • Electronic texts / Elektronik metinler google scholar
  • Tekiner, Halil, İ. İpek Boşgelmez, Gülin Güvendik, Ayşe Eken, Burcu Ünlü Endirlik, Emre Dölen, “Türkiye’de 1920’den günümüze kadar basılmış olan toksikoloji ders kitaplarının içerik ve terminoloji bakımından incelenmesi.” XI. Türk Eczacılık Tarihi Toplantısı, Kayseri, 25-28 Mayıs 2014, Bildiriler / XI. National Conference on the History of Turkish Pharmacy, Kayseri, 25-28 May 2014, Proceedings içinde, editörler Afife Mat ve Halil Tekiner, 164-171. Kayseri: Erciyes Üniversitesi Eczacılık Fakültesi, 2016 [e-book]. google scholar
  • Star of the West 12, 1 (1921). https://s3.amazonaws.com/starofthewest/SW_Volume12.pdf google scholar

Atıflar

Biçimlendirilmiş bir atıfı kopyalayıp yapıştırın veya seçtiğiniz biçimde dışa aktarmak için seçeneklerden birini kullanın


DIŞA AKTAR



APA

Etker, Ş. (2018). ZEHİRLİ YILLARIN TOKSİKOLOJİSİ: SÜMUM VE TESEMMÜMAT, ŞAM / BEYRUT 1918. Osmanlı Bilimi Araştırmaları, 19(3), 1-20. https://doi.org/10.30522/iuoba.469295


AMA

Etker Ş. ZEHİRLİ YILLARIN TOKSİKOLOJİSİ: SÜMUM VE TESEMMÜMAT, ŞAM / BEYRUT 1918. Osmanlı Bilimi Araştırmaları. 2018;19(3):1-20. https://doi.org/10.30522/iuoba.469295


ABNT

Etker, Ş. ZEHİRLİ YILLARIN TOKSİKOLOJİSİ: SÜMUM VE TESEMMÜMAT, ŞAM / BEYRUT 1918. Osmanlı Bilimi Araştırmaları, [Publisher Location], v. 19, n. 3, p. 1-20, 2018.


Chicago: Author-Date Style

Etker, Şeref,. 2018. “ZEHİRLİ YILLARIN TOKSİKOLOJİSİ: SÜMUM VE TESEMMÜMAT, ŞAM / BEYRUT 1918.” Osmanlı Bilimi Araştırmaları 19, no. 3: 1-20. https://doi.org/10.30522/iuoba.469295


Chicago: Humanities Style

Etker, Şeref,. “ZEHİRLİ YILLARIN TOKSİKOLOJİSİ: SÜMUM VE TESEMMÜMAT, ŞAM / BEYRUT 1918.” Osmanlı Bilimi Araştırmaları 19, no. 3 (Nov. 2024): 1-20. https://doi.org/10.30522/iuoba.469295


Harvard: Australian Style

Etker, Ş 2018, 'ZEHİRLİ YILLARIN TOKSİKOLOJİSİ: SÜMUM VE TESEMMÜMAT, ŞAM / BEYRUT 1918', Osmanlı Bilimi Araştırmaları, vol. 19, no. 3, pp. 1-20, viewed 14 Nov. 2024, https://doi.org/10.30522/iuoba.469295


Harvard: Author-Date Style

Etker, Ş. (2018) ‘ZEHİRLİ YILLARIN TOKSİKOLOJİSİ: SÜMUM VE TESEMMÜMAT, ŞAM / BEYRUT 1918’, Osmanlı Bilimi Araştırmaları, 19(3), pp. 1-20. https://doi.org/10.30522/iuoba.469295 (14 Nov. 2024).


MLA

Etker, Şeref,. “ZEHİRLİ YILLARIN TOKSİKOLOJİSİ: SÜMUM VE TESEMMÜMAT, ŞAM / BEYRUT 1918.” Osmanlı Bilimi Araştırmaları, vol. 19, no. 3, 2018, pp. 1-20. [Database Container], https://doi.org/10.30522/iuoba.469295


Vancouver

Etker Ş. ZEHİRLİ YILLARIN TOKSİKOLOJİSİ: SÜMUM VE TESEMMÜMAT, ŞAM / BEYRUT 1918. Osmanlı Bilimi Araştırmaları [Internet]. 14 Nov. 2024 [cited 14 Nov. 2024];19(3):1-20. Available from: https://doi.org/10.30522/iuoba.469295 doi: 10.30522/iuoba.469295


ISNAD

Etker, Şeref. “ZEHİRLİ YILLARIN TOKSİKOLOJİSİ: SÜMUM VE TESEMMÜMAT, ŞAM / BEYRUT 1918”. Osmanlı Bilimi Araştırmaları 19/3 (Nov. 2024): 1-20. https://doi.org/10.30522/iuoba.469295



ZAMAN ÇİZELGESİ


Gönderim10.10.2018
Kabul13.11.2018
Çevrimiçi Yayınlanma05.12.2018

LİSANS


Attribution-NonCommercial (CC BY-NC)

This license lets others remix, tweak, and build upon your work non-commercially, and although their new works must also acknowledge you and be non-commercial, they don’t have to license their derivative works on the same terms.


PAYLAŞ




İstanbul Üniversitesi Yayınları, uluslararası yayıncılık standartları ve etiğine uygun olarak, yüksek kalitede bilimsel dergi ve kitapların yayınlanmasıyla giderek artan bilimsel bilginin yayılmasına katkıda bulunmayı amaçlamaktadır. İstanbul Üniversitesi Yayınları açık erişimli, ticari olmayan, bilimsel yayıncılığı takip etmektedir.