Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları

YTA

GÖNDERBİLGİ
EnglishTürkçe

Araştırma Makalesi


DOI :10.26650/YTA2020-008   IUP :10.26650/YTA2020-008    Tam Metin (PDF)

Çarlık ve Osmanlılar Arasında: M. E. Resulzade’nın I. Dünya Savaşı Yazılarında Rusya/Kafkasya Müslümanları

Vügar İmanbeyli

Bu yazı, meşhur Azerbaycanlı gazeteci/aydın ve politikacı Mehmet Emin Resulzade’nin (1884-1955) savaş zamanındaki yazılarını incelemektedir. Daha önce 1905 Rus Devrimi ile 1906 İran Meşrutiyeti’nin yanı sıra Genç Türkler Hareketi’ne de katılan Resulzade, tecrübeli bir gazeteci olarak özellikle Büyük Harp zamanı Bakü basın hayatında etkili olmuş ve daha sonra da Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti’nin (1918-1920) başlıca kurucularından biri haline gelmiştir. Bu bağlamda, Resulzade’nin yazılarını incelemek, I. Dünya Savaşı esnasında Kafkasya’daki Müslüman aydınların endişelerini/duygularını ve tartıştıkları konuları anlamak açısından önemlidir. Sözgelimi, Elviye-i Selase’deki (Kars, Ardahan ve Batum) çaresiz İslam ahalisine yapılan insani yardımlar, yerli Müslüman hayır cemiyetleri tarafından Osmanlı savaş esirlerine yönelik yardım kampanyaları, Çarlık otoritelerinin Müslüman azınlıklara karşı kuşkulu yaklaşımları, cephelerde ve muharip ülkelerdeki gelişmeler, savaş sonrası Rusya’nın geleceği veya Boğazlar’ın statüsüyle ilgili tartışmalar, Resulzade’nin yazılarındaki konulardan bazılarıdır. Bu makale, onun bu yazılarından yola çıkarak Müslüman azınlıkların Çarlık ve Osmanlılar arasında örtük bir tereddüde düştüklerini ve Osmanlılar lehine zımni bir sempati beslediklerini ileri sürmektedir.

Anahtar Kelimeler: I. Dünya Savaşı, Rusya Müslümanları, Azerbaycanlılar, M. E. Resulzade, Osmanlılar
DOI :10.26650/YTA2020-008   IUP :10.26650/YTA2020-008    Tam Metin (PDF)

Between Tsarism and Ottomans: Russian/ Caucasian Muslims in the Writings of M. E. Resulzade During the First World War

Vügar İmanbeyli

This article explores the war-time writings of Mehmet Emin Resulzade (1884- 1955), a famous Azerbaijani journalist/intellectual and politician. Participating before in the Russian (1905) and Iranian (1906) revolutions as well as the Young Turk Movement and being a highly experienced journalist, Resulzade was especially influential in the media during the Great War in Baku, and later he became one of the principal founders of Azerbaijani Democratic Republic (1918- 1920). In this sense, it is important to analyse Resulzade’s writings to understand the concerns and feelings of Muslim intellectuals in the Caucasus and the issues that they discussed during WWI. Humanitarian aid to the desperate Muslim people in Elviye-i Selase (Kars, Ardahan and Batum), fund-raising campaigns organised by the local Muslim charity organisations for the Ottoman war prisoners, Tsarist authorities’ suspicious approaches towards the Muslim minorities, discussions about the future of Russia or the status of the Straits were some of issues that Resulzade discussed in his writings. This article argues that Resulzade’s writings reveal the latent oscillation among Muslim minorities between Tsarism and the Ottomans and their implied orientation/sympathy towards the latter.

Anahtar Kelimeler: The WWI, Russian Muslims, Azerbaijanis, M. E. Resulzade, Ottomans

PDF Görünüm

Referanslar

  • Açık Söz google scholar
  • İkbal google scholar
  • Yeni İkbal google scholar
  • Şelale google scholar
  • Aliyev, Mövsüm: “Azerbaycan Ruhu: Mehmet Emin Resulzade’nin Ömür Yolu”, Azerbaycan, No: 269 (July-August-September), Ankara, 1989, pp. 5-18. google scholar
  • Ağayev, Müsteqil: Mehemmed Emin Resulzade, Bakü, Nurlan, 2006. google scholar
  • Aşırlı, Akif: Azerbaycan Matbuatı Tarihi (1975-1920), Baku, Elm ve Tehsil, 2009. google scholar
  • Bal, Halil: Azerbaycan Cumhuriyeti’nin Kuruluş Mücadelesi ve Kafkas İslam Ordusu, İstanbul, İdil Yayıncılık, 2010. google scholar
  • Balaev, Aydin: Mamed Emin Rasulzade (1884-1955), Moscow, Flinta, 2009. google scholar
  • Balaev, Aydin: Mamed Emin Rasulzade: Politicheskii Portret [M. E. Resulzade: A Political Portrate], Baku, TEAS, 2018. google scholar
  • Iskhakov, S.M.: “Pervaia Mirovaia Voina Glazami Rossiiskikh Musul’man” [WWI in the eyes of Russian Muslims], Rossiia i Pervaia Mirovaia Voina [Russia and the WWI], Petersburg: Dmitrii Bulanin, 1999, pp. 419-431. google scholar
  • Iskhakov, S. M.: “Tiurki-Musul’mane v Rossiiskom Armii (1914-1917)” [TurksMuslims in Russian Army, 1914-1917], Tiurkologicheskii Sbornik 2002: Rossiia i Tiurkskii Mir, Petersburg, Vostochnaia Literatura, 2003. google scholar
  • Iskhakov, S. M.: “Otnoshenie Rossiiskikh Musul’man k Pervoi Mirovoi Voine” [Attitude of Russian Muslims towards the World War I], Rossiiskaia Istoriia, No: 5, 2014, pp. 109-121. google scholar
  • Iskhakov, S. M.: “Turkic Muslims in the Russian Army: From the Beginning of the First World War to the Revolutions of 1917”, Combatants of Muslim Origin in European Armies in the Twentieth Century, eds. Xavier Bougarel, Raphaëlle Branche, Cloé Drieu, London, Bloomsbury, 2017. google scholar
  • Poznakhirev, V. V.: Turetskie Voennoplennye i Grazhdanskie Plennye v Rossii v 19141924 [Civil and War Prisoners in Russia 1914-1924], Petersburg, Nestor-Istoriia, 2014. google scholar
  • Resulzade, Mehemmed Emin: Eserleri 1903-1909, Vol: 1, ed. Şirmemmed Hüseynov, Baku, Azerneşr, 1992. google scholar
  • Resulzade, Mehemmed Emin: Eserleri 1909-1914, Vol: 2, ed. Şirmemmed Hüseynov, Baku, Şirvanneşr, 2001. google scholar
  • Resulzade, Mehemmed Emin: Eserleri 1915-1916, Vol: 3, ed. Şirmemmed Hüseynov, Baku, Elm, 2012. google scholar
  • Resulzade, Mehemmed Emin: Eserleri 1917-Aprel 1918, Vol: 4, ed. Şirmemmed Hüseynov, Baku, Qanun, 2013. google scholar
  • Şimşir, Sabahattin: Mehmet Emin Resulzade: Hayatı ve Şahsiyeti, İstanbul, Doğu Kütüphanesi, 2012. google scholar
  • Yaqublu, Nesiman: M. E. Resulzade Ensiklopediyası, Baku, Kitab Klubu, 2013. google scholar
  • Yüksel, İbrahim: Azerbaycan’da Fikir Hayatı ve Basın, İstanbul, Acar Yayınları, 1989. google scholar

Atıflar

Biçimlendirilmiş bir atıfı kopyalayıp yapıştırın veya seçtiğiniz biçimde dışa aktarmak için seçeneklerden birini kullanın


DIŞA AKTAR



APA

İmanbeyli, V. (2020). Çarlık ve Osmanlılar Arasında: M. E. Resulzade’nın I. Dünya Savaşı Yazılarında Rusya/Kafkasya Müslümanları. Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları, 0(37), 205-224. https://doi.org/10.26650/YTA2020-008


AMA

İmanbeyli V. Çarlık ve Osmanlılar Arasında: M. E. Resulzade’nın I. Dünya Savaşı Yazılarında Rusya/Kafkasya Müslümanları. Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları. 2020;0(37):205-224. https://doi.org/10.26650/YTA2020-008


ABNT

İmanbeyli, V. Çarlık ve Osmanlılar Arasında: M. E. Resulzade’nın I. Dünya Savaşı Yazılarında Rusya/Kafkasya Müslümanları. Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları, [Publisher Location], v. 0, n. 37, p. 205-224, 2020.


Chicago: Author-Date Style

İmanbeyli, Vügar,. 2020. “Çarlık ve Osmanlılar Arasında: M. E. Resulzade’nın I. Dünya Savaşı Yazılarında Rusya/Kafkasya Müslümanları.” Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları 0, no. 37: 205-224. https://doi.org/10.26650/YTA2020-008


Chicago: Humanities Style

İmanbeyli, Vügar,. “Çarlık ve Osmanlılar Arasında: M. E. Resulzade’nın I. Dünya Savaşı Yazılarında Rusya/Kafkasya Müslümanları.” Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları 0, no. 37 (Dec. 2024): 205-224. https://doi.org/10.26650/YTA2020-008


Harvard: Australian Style

İmanbeyli, V 2020, 'Çarlık ve Osmanlılar Arasında: M. E. Resulzade’nın I. Dünya Savaşı Yazılarında Rusya/Kafkasya Müslümanları', Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları, vol. 0, no. 37, pp. 205-224, viewed 5 Dec. 2024, https://doi.org/10.26650/YTA2020-008


Harvard: Author-Date Style

İmanbeyli, V. (2020) ‘Çarlık ve Osmanlılar Arasında: M. E. Resulzade’nın I. Dünya Savaşı Yazılarında Rusya/Kafkasya Müslümanları’, Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları, 0(37), pp. 205-224. https://doi.org/10.26650/YTA2020-008 (5 Dec. 2024).


MLA

İmanbeyli, Vügar,. “Çarlık ve Osmanlılar Arasında: M. E. Resulzade’nın I. Dünya Savaşı Yazılarında Rusya/Kafkasya Müslümanları.” Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları, vol. 0, no. 37, 2020, pp. 205-224. [Database Container], https://doi.org/10.26650/YTA2020-008


Vancouver

İmanbeyli V. Çarlık ve Osmanlılar Arasında: M. E. Resulzade’nın I. Dünya Savaşı Yazılarında Rusya/Kafkasya Müslümanları. Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları [Internet]. 5 Dec. 2024 [cited 5 Dec. 2024];0(37):205-224. Available from: https://doi.org/10.26650/YTA2020-008 doi: 10.26650/YTA2020-008


ISNAD

İmanbeyli, Vügar. “Çarlık ve Osmanlılar Arasında: M. E. Resulzade’nın I. Dünya Savaşı Yazılarında Rusya/Kafkasya Müslümanları”. Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları 0/37 (Dec. 2024): 205-224. https://doi.org/10.26650/YTA2020-008



ZAMAN ÇİZELGESİ


Gönderim04.02.2020
Kabul14.05.2020
Çevrimiçi Yayınlanma25.06.2020

LİSANS


Attribution-NonCommercial (CC BY-NC)

This license lets others remix, tweak, and build upon your work non-commercially, and although their new works must also acknowledge you and be non-commercial, they don’t have to license their derivative works on the same terms.


PAYLAŞ




İstanbul Üniversitesi Yayınları, uluslararası yayıncılık standartları ve etiğine uygun olarak, yüksek kalitede bilimsel dergi ve kitapların yayınlanmasıyla giderek artan bilimsel bilginin yayılmasına katkıda bulunmayı amaçlamaktadır. İstanbul Üniversitesi Yayınları açık erişimli, ticari olmayan, bilimsel yayıncılığı takip etmektedir.