Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları

YTA

GÖNDERBİLGİ
EnglishTürkçe

Araştırma Makalesi


DOI :10.26650/YTA2021-817361   IUP :10.26650/YTA2021-817361    Tam Metin (PDF)

Maarif Vekili Mustafa Necati Bey’in Yeni Türk Alfabesinin Öğretilmesi İçin Yürüttüğü Faaliyetler

Fahri Kılıç

Mustafa Necati Bey (1892-1929), Millî Mücadele döneminde çeşitli dergi ve gazetelerde yazdığı yazılarla Batı Anadolu Kuvâ-yı Milliye hareketinin örgütlenmesinde aktif olarak yer almıştır. TBMM’de Saruhan ve İzmir milletvekilliklerinin yanı sıra İstiklâl Mahkemeleri Başkanlığı ardından Mübadele İmar ve İskân Vekilliği, Adliye Vekilliği ve Maarif Vekilliği yapmıştır. Özellikle Maarif Vekilliği döneminde millî eğitimin teşkilatlanması, yeni Türk alfabesinin hazırlanması, Millet Mektepleri’nin kurulması için yaptığı kapsamlı çalışmaları ile tanınmıştır.Bu araştırma, Maarif Vekili Mustafa Necati Bey tarafından yeni Türk alfabesinin halka öğretilmesi için yürütülen faaliyetleri içermektedir. Araştırma, döneme ilişkin arşiv kaynakları, süreli yayınlar, tetkik eserler, makaleler, tezler ve anılara dayanmaktadır.

Anahtar Kelimeler: Mustafa Necati Bey, Millî Mücadele, Eğitim, Millet Mektepleri, Yeni Türk Alfabesi
DOI :10.26650/YTA2021-817361   IUP :10.26650/YTA2021-817361    Tam Metin (PDF)

Activities Carried Out By The Minister of National Education Mustafa Necati Bey to Teach The New Turkish Alphabet

Fahri Kılıç

Mustafa Necati Bey (1892–1929), played an active role in the organization of West Anatolia National Forces through his writings in various journals and newspapers during the National Struggle Period. Being a member of the Grand National Assembly of Turkey (GNAT) for Saruhan (Manisa) and İzmir after its formation, Mustafa Necati Bey also subsequently served as the head of the Independence Courts, minister of population exchange, development and housing, minister of justice, and minister of education. Especially during his ministry of education, he was well known for his comprehensive works for organizing national education, preparing the new Turkish alphabet, and founding the public schools. This research addresses the activities carried out by the Minister of Education, Mustafa Necati Bey, to teach the new Turkish alphabet to the public, and it is based on archival sources of the period as well as periodicals, surveys, articles, theses, and memoirs. 

Anahtar Kelimeler: Mustafa Necati Bey, National Struggle, Education, Public Schools, New Turkish Alphabet

GENİŞLETİLMİŞ ÖZET


Mustafa Necati Bey was born in İzmir in 1892. Having been educated at İzmir High School and then at İstanbul Law School, he later returned to İzmir, where—besides being a lawyer—he worked as a history teacher at the Female Teachers Training College, as the principal of Private Şark High School, and as legal counselor for the Smyrna Cassaba Railway. The founder of Altay Sports Club and a notable member of the Turkish Hearts, Mustafa Necati Bey played an active role in the organization of West Anatolia National Forces through his writings on various journals and newspapers during the National Struggle Period.

Being a member of the Parliament (GNAT) for Saruhan (Manisa) after its formation, Mustafa Necati Bey served as chief judge for the Independence Courts, minister of exchange and settlement, minister of justice, and minister of education. Moreover, as the head of the Turkey Teachers’ Union, Mustafa Necati Bey carried out the most significant educational reforms in Republican history during his three-year mandate as minister of education. The Law on the Organization of Education no. 789, adopted by the GNAT on March 22, 1926 formed the legal base for these reforms. With this legislation, the organization of the ministry was re-handled, a Language Committee was formed for the first time, the structure of the Board of Education was enriched, and a centralized education was aimed by setting up “Maarif Eminlikleri” he Alphabet Reform—one of the most crucial cultural revolutions of the Republican era—was implemented in this period. 

The law requiring the Alphabet Reform was adopted by the GNAT on November 1, 1928, coming into force on November 3, upon being published in the Official Gazette. For the Law on Introduction and Application of Turkish Alphabet with the number of 1353 to be applied, the leadership of the ministry of education launched a literacy campaign, and the country was nearly turned into a school. 

With the belief that the ministry of education had the greatest responsibility in the literacy campaign, Mustafa Necati Bey decided that teachers introducing the new Turkish alphabet had to undergo a short-term literacy course. With this aim, 15,000 teachers introducing the new alphabet were educated, enabling them to teach the new alphabet through in-service trainings launched in August and September in İstanbul, Ankara, and various districts of Anatolia. Moreover, the publication and distribution of coursebooks for all primary schools, as well as the publication of secondary school coursebooks and Turkish books, were completed, and high school books, dictionaries, and spelling and grammar books were ready to be published. 

To teach the new Turkish alphabet to those over the school age, it was decided to open public schools where an all-inclusive common public education program was to be applied; people would be literate and not delay their careers; the education period would be scheduled as two, four, and six months, and itinerant schools would be formed in noschool environments. If necessary, all officers would be assigned to schools, and a few thousand people would be literate with this method. All these radical steps were taken a short while after the introduction of the Alphabet Reform: all preparations to open public schools were completed, and a regulation was implemented. 

Upon completion, public schools were opened with official ceremonies on January 1, 1929, even though the Minister for Education, Mustafa Necati Bey, had lost his life. With the help of common public education offered in these schools, many people could learn how to read and write. Though interest in these schools decreased in time, as a result of the educational activities carried out between 1928 and 1951, 83,008 classes were opened in total—66,197 as (A) classes and 16,811 as (B) classes. A total of 70,047 teachers were assigned to them, 57,227 of which were men, and 12,820 were women. A total of 355,034 people graduated from the public schools—1,065,581 men and 369,890 women from (A) classes, and 274,692 men and 80,342 women from (B) classes. Within 33 years 1,790,734 people had learned how to read and write, obtaining a diploma. 

This study includes the activities carried out by Minister for Education Mustafa Necati Bey in teaching the new Turkish alphabet to the people, and it employs a qualitative research method as document analysis technique. The research is based on archival sources of the period as well as newspaper and journals, surveys, articles, theses, and memoirs.


PDF Görünüm

Referanslar

  • 1. Arşiv Kaynakları google scholar
  • 1.1. Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivi Başkanlığı Osmanlı Arşivi (BOA) google scholar
  • Zabtiye (ZB) google scholar
  • 1.2. Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivi Başkanlığı Cumhuriyet Arşivi (BCA) google scholar
  • 1.3. Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Arşivi google scholar
  • 2. Resmî Yayınlar59 google scholar
  • BİUM, Kültür İstatistiği google scholar
  • Elifba Raporu google scholar
  • Maarif Vekâleti Mecmuası google scholar
  • Millet Mektepleri Teşkilatı Talimatnamesi google scholar
  • Resmî Gazete google scholar
  • Talim Terbiye Kurulu’nun 54 No’lu Kararı google scholar
  • TBMM Kanunlar Dergisi google scholar
  • Türkiye Büyük Millet Meclisi Zabıt Cerideleri (TBMMZC) google scholar
  • 3. Süreli Yayınlar google scholar
  • Cumhuriyet google scholar
  • Hâkimiyet-i Milliye google scholar
  • 4. Araştırma Eserler google scholar
  • Alp, Hayrünisa: Meşrutiyet’ten Cumhuriyet’e Türkiye’de İlköğretim ve Müfredat Programları (1913-1936), Ankara, Nobel Bilimsel Eserler Yayınları, 2017. google scholar
  • Akyüz, Yahya: Türk Eğitim Tarihi, Ankara, Pegem Yayınları, 2019. google scholar
  • Alıcı, Devrim: “Bir Eğitim Devrimcisi: Mustafa Necati”, Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, C.4, S.1, Haziran 2008, s. 65-79. google scholar
  • Âlim Baran, Tülay: Mustafa Necati’nin Söyledikleri, Ankara, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, 2008. google scholar
  • Arıkan, Zeki: “Mütarekede Mustafa Necati’nin İzmir’deki Çalışmaları”, Mustafa Necati Sempozyumu, Ankara, Kastamonu Eğitim Yüksek Okulu Yayınları, 1991, s.29- 32. google scholar
  • Atatürk’ün Söylev ve Demeçleri (I-III), Ankara, Atatürk Dil ve Tarih Yüksek Kurumu, Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, 1997. google scholar
  • Atay, Falih Rıfkı: Çankaya, İstanbul, Pozitif Yayıncılık, 2009. google scholar
  • Bağdemir, Abdullah: Alfabe Raporu, Ankara, Nobel Yayınları, 2020. google scholar
  • Binbaşıoğlu, Cavit: Türk Eğitim Düşüncesi Tarihi, Ankara, Anı Yayıncılık, 2005. google scholar
  • Çapa, Mesut: “Cumhuriyetin İlk Mübadele, İmar ve İskân Vekili Mustafa Necati Bey”, Ankara, Mustafa Necati Sempozyumu, Kastamonu Eğitim Yüksek Okulu Yayınları, 1991, s. 58-70. google scholar
  • Türk Parlamento Tarihi, Millî Mücadele ve T.B.M.M. I. Dönem 1919-1923, C.III (I. Dönem Milletvekillerinin Özgeçmişleri), yay. haz. Fahri Çoker, , Ankara, Türkiye Büyük Millet Meclisi Vakfı Yayınları, 1994. google scholar
  • Dönmez, Cengiz: Tarihi Gerekçeleriyle Harf İnkılâbı ve Kazanımları, Ankara, Gazi Kitabevi, 2008. google scholar
  • Emre, Ahmed Cevat: İki Neslin Tarihi, İstanbul, Hilmi Kitabevi, 1960. google scholar
  • Ergün, Mustafa: Atatürk Devri Türk Eğitimi, Ankara, DTCF Yayınları, 1982. google scholar
  • Ertem, Rekin: Elifbe’den Alfabeye, Türkiye’de Harf ve Yazı Meselesi, İstanbul, Dergâh Yayınları, 1991. google scholar
  • Eski, Mustafa: Cumhuriyet Döneminde Bir Devlet Adamı: Mustafa Necati, Ankara, Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, 1999. google scholar
  • Unat, Faik Reşit: “Latin Alfabesinden Türk Alfabesine”, Türk Dili, S.23, Ankara, 1 Ağustos 1953, s. 721-735. google scholar
  • İnan, M. Rauf: “Mustafa Necati (Mustafa Kemal’in Maarif Vekili)”, Mustafa Necati Sempozyumu, Ankara, Kastamonu Eğitim Yüksek Okulu Yayınları, 1991, s.189-207. google scholar
  • İnan, M. Rauf: Mustafa Necati: Kişiliği, Ulusal Eğitime Bakışı, Konuşma ve Anıları, Ankara, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 1980. google scholar
  • Karagözoğlu, Galip: “Atatürk’ün Eğitim Savaşı”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, C.II, S.4, 1985, s. 193-214. google scholar
  • Kılıç, Fahri: Yeni Türk Alfabesinin Kabulü ve Öğretiminde Kullanılan Yöntemler-Araçlar, Ankara, Ankara Üniversitesi, Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi, 2011. google scholar
  • Kılıç, Fahri: “Yeni Türk Alfabesinin Yaygın Eğitim Yoluyla Öğretilmesi”, Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, S.61, Ankara, 2017, s. 207-248. google scholar
  • Özer, Fuat: “Millî Mücadele’de Balıkesir ve Mustafa Necati”, Mustafa Necati Sempozyumu, Ankara, Kastamonu Eğitim Yüksek Okulu Yayınları, 1991, s. 208-217. google scholar
  • Öztürk, Cemil: “Maarif Vekili Mustafa Necati Bey ve Harf İnkılâbı” 80. Yılında Türk Harf İnkılâbı Uluslararası Sempozyumu, Yeditepe Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Enstitüsü, 2008, s. 158-170. google scholar
  • Öztürk, Cemil-Nurdoğan, Arzu M.: “Millet Mekteplerinde Yurttaşlık Eğitimi: Öğretim Programı ve Ders Kitapları”, Türk Kültürü İncelemeleri Dergisi, S.5, 2001, s. 175-202. google scholar
  • Palazoğlu, Ahmet Bekir: Atatürk İnkılâpları (Milletin Çağdaşlaşması), Ankara, Türk Hava Kurumu Yayınları, 1999. google scholar
  • Safran, Mustafa: “Mustafa Necati Beyin Meclis Konuşmalarından Seçmeler”, Mustafa Necati Sempozyumu, Ankara, Kastamonu Eğitim Yüksek Okulu Yayınları, 1991, s. 80-84. google scholar
  • Şentürk, Ayşegül: “Mustafa Necati Bey’in Bir Eğitim Projesi: Maarif Eminliği”, Belgi, S.6, 2013/II, s. 743-754. google scholar
  • Şimşir, Bilal Nuri: Türk Yazı Devrimi, Ankara, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Türk Tarih Kurumu Yayınları, 1992. google scholar
  • Tunçay, Mete: Türkiye Cumhuriyeti’nde Tek Parti Yönetiminin Kurulması (1923-1931), İstanbul, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 1999. google scholar
  • Uğural, Hüseyin Ragıp: “Mustafa Necati’nin Ecdadı ve Kimliği”, Mustafa Necati Sempozyumu, Ankara, Kastamonu Eğitim Yüksek Okulu Yayınları, 1991, s. 184-188. google scholar
  • Ülkütaşır, M. Şakir: Atatürk ve Harf Devrimi, Ankara, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Türk Dil Kurumu Yayınları, 2000. google scholar
  • Yılmaz, Mehmet Serhat: Harf İnkılâbı ve Millet Mektepleri 1928-1935 (Kastamonu Örneği), Ankara, Berikan Yayınevi, 2009. google scholar
  • 5. Elektronik Kaynaklar google scholar
  • Ortak, Şaban: “Mustafa Necati Bey’in Avrupa Gezisi (1927)”, (Çevrimiçi), http://sbe. balikesir.edu.tr/dergi/edergi/nf2010/makale/c12s22m6.pdf, 25.10.2020. google scholar

Atıflar

Biçimlendirilmiş bir atıfı kopyalayıp yapıştırın veya seçtiğiniz biçimde dışa aktarmak için seçeneklerden birini kullanın


DIŞA AKTAR



APA

Kılıç, F. (2021). Maarif Vekili Mustafa Necati Bey’in Yeni Türk Alfabesinin Öğretilmesi İçin Yürüttüğü Faaliyetler. Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları, 0(39), 135-155. https://doi.org/10.26650/YTA2021-817361


AMA

Kılıç F. Maarif Vekili Mustafa Necati Bey’in Yeni Türk Alfabesinin Öğretilmesi İçin Yürüttüğü Faaliyetler. Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları. 2021;0(39):135-155. https://doi.org/10.26650/YTA2021-817361


ABNT

Kılıç, F. Maarif Vekili Mustafa Necati Bey’in Yeni Türk Alfabesinin Öğretilmesi İçin Yürüttüğü Faaliyetler. Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları, [Publisher Location], v. 0, n. 39, p. 135-155, 2021.


Chicago: Author-Date Style

Kılıç, Fahri,. 2021. “Maarif Vekili Mustafa Necati Bey’in Yeni Türk Alfabesinin Öğretilmesi İçin Yürüttüğü Faaliyetler.” Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları 0, no. 39: 135-155. https://doi.org/10.26650/YTA2021-817361


Chicago: Humanities Style

Kılıç, Fahri,. “Maarif Vekili Mustafa Necati Bey’in Yeni Türk Alfabesinin Öğretilmesi İçin Yürüttüğü Faaliyetler.” Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları 0, no. 39 (Jun. 2025): 135-155. https://doi.org/10.26650/YTA2021-817361


Harvard: Australian Style

Kılıç, F 2021, 'Maarif Vekili Mustafa Necati Bey’in Yeni Türk Alfabesinin Öğretilmesi İçin Yürüttüğü Faaliyetler', Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları, vol. 0, no. 39, pp. 135-155, viewed 5 Jun. 2025, https://doi.org/10.26650/YTA2021-817361


Harvard: Author-Date Style

Kılıç, F. (2021) ‘Maarif Vekili Mustafa Necati Bey’in Yeni Türk Alfabesinin Öğretilmesi İçin Yürüttüğü Faaliyetler’, Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları, 0(39), pp. 135-155. https://doi.org/10.26650/YTA2021-817361 (5 Jun. 2025).


MLA

Kılıç, Fahri,. “Maarif Vekili Mustafa Necati Bey’in Yeni Türk Alfabesinin Öğretilmesi İçin Yürüttüğü Faaliyetler.” Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları, vol. 0, no. 39, 2021, pp. 135-155. [Database Container], https://doi.org/10.26650/YTA2021-817361


Vancouver

Kılıç F. Maarif Vekili Mustafa Necati Bey’in Yeni Türk Alfabesinin Öğretilmesi İçin Yürüttüğü Faaliyetler. Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları [Internet]. 5 Jun. 2025 [cited 5 Jun. 2025];0(39):135-155. Available from: https://doi.org/10.26650/YTA2021-817361 doi: 10.26650/YTA2021-817361


ISNAD

Kılıç, Fahri. “Maarif Vekili Mustafa Necati Bey’in Yeni Türk Alfabesinin Öğretilmesi İçin Yürüttüğü Faaliyetler”. Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları 0/39 (Jun. 2025): 135-155. https://doi.org/10.26650/YTA2021-817361



ZAMAN ÇİZELGESİ


Gönderim27.10.2020
Kabul04.01.2021
Çevrimiçi Yayınlanma29.06.2021

LİSANS


Attribution-NonCommercial (CC BY-NC)

This license lets others remix, tweak, and build upon your work non-commercially, and although their new works must also acknowledge you and be non-commercial, they don’t have to license their derivative works on the same terms.


PAYLAŞ



İstanbul Üniversitesi Yayınları, uluslararası yayıncılık standartları ve etiğine uygun olarak, yüksek kalitede bilimsel dergi ve kitapların yayınlanmasıyla giderek artan bilimsel bilginin yayılmasına katkıda bulunmayı amaçlamaktadır. İstanbul Üniversitesi Yayınları açık erişimli, ticari olmayan, bilimsel yayıncılığı takip etmektedir.