Araştırma Makalesi


DOI :10.26650/YTA2021-842417   IUP :10.26650/YTA2021-842417    Tam Metin (PDF)

Mülki ve Askerî Görevlilerin Raporlarına Göre Yunan İşgali Altında Balıkesir (1920-1922)

Serap Sunay

İtilaf Devletlerinin müsaadesi ve desteğiyle Batı Anadolu’ya giren Yunanlar, 30 Haziran 1920’de Balıkesir’i işgal ettiler ve iki seneyi aşkın bir süre burada kaldılar. İşgalle birlikte Anadolu’nun içlerine doğru ilerleyen Yunanlar, yerli sivil halka karşı gittikçe şiddetini arttıran zalimce tavırlar sergilemeye başladılar. Söz konusu büyük mezalim dışında Yunanlar, işgal ettikleri bölgelerin haberleşme, malî ve idarî faaliyetlerine de hâkim olup kendilerine ait bir yönetim kurarak kente, dolayısıyla ülkeye yerleşme arzusuna kapıldılar. İşgal esnasında bölgede görevli mülki ve askerî amirlerin İstanbul Hükûmeti’ne hitaben kaleme aldıkları raporları içeren arşiv belgelerinin temel alındığı bu çalışmayla işgal esnasında bölgede yaşanan gelişmeler hakkında tafsilatlı malumat elde etme imkânı bulundu.

DOI :10.26650/YTA2021-842417   IUP :10.26650/YTA2021-842417    Tam Metin (PDF)

Balıkesir under Greek Occupation According to the Reports of Civil and Military Officials (1920-1922)

Serap Sunay

The Greeks, who entered Western Anatolia with the permission and support of the Entente Powers, occupied Balıkesir on June 30, 1920, and stayed there for more than two years. With the occupation, the Greeks advancing towards the interior of Anatolia began to adopt increasingly violent manners towards the indigenous civilians. Apart from the great atrocities in question, the Greeks also dominated the communication, financial and administrative activities of the regions they occupied, and by establishing an administration of their own, they desired to settle in the city and therefore in the country. This study, based on archive documents containing reports addressed to the Istanbul Government by the civilian and military chiefs in the region during the occupation, reveals detailed information about the developments in the region at that time.


GENİŞLETİLMİŞ ÖZET


The Greek invasion in Balıkesir, which started on June 30, 1920 and lasted for more than two years, had financial, administrative and socio-cultural consequences as well as military ones. This article discusses both the activities carried out by Greeks during the occupation in order to settle in Balıkesir permanently as well as the atrocities they committed and the problems caused thereby . The methodology chosen for the study is that of a detailed examination of the newspapers of the period and the literature at the core of reports written by some officials who were in the region at that time based on archive documents. According to these examined documents, as in other regions of occupation, the Greeks did not hesitate to implement certain practices that ignored the sovereign rights of the state in order to establish a Greek administration with steps to regulate the economic, administrative and socio-cultural structure towards the people in Balıkesir. That is to say, as can be understood from the statements of the Karesi Governor Cevdet Bey, after occupying the area, the Greeks started to work by removing the law enforcement officers from Balıkesir. They applied actions that led to the confiscation and restriction of communication tools that are vital in many ways in war or peace. They also saw to the dissolution of local personnel, and even to the establishment of a post office on their own behalf. Then, step by step, they liquidated and neutralized the managers of key government departments such as finance, courthouse and education. Finally, they prepared the ground for the realization of their goal of fully dominating the administrative mechanism in the region by sending the Karesi Governor Cevdet Bey, who was the greatest civilian authority of the port at the time , from Balıkesir to Istanbul. Their reason for doing this was that he defended the law of his state and did not submit to what they wanted him to do. In his stead they appointed someone as the deputy governor who could enforce their own wishes and they took over the administration, albeit indirectly, by implementing a bureaucratic occupation in addition to a military occupation in Balıkesir. In so doing the Greeks made a big mistake. They could have prevented the formation of a resistance movement in Balıkesir, which became an epic in the War of Independence, and they could have made the people accustomed to living under Greek rule. Instead, the Greeks forcibly seized extremely limited resources such as foodstuff, weapons and animals from the people in Balıkesir and its surroundings, who were fighting for independence, and left them in poverty. In addition to this, during the occupation, as in other parts of the country, the Greek forces continued committing all kinds of atrocities against the Muslim people in Balıkesir in an increasingly violent and unlimited manner and with slanders and false accusations. 

In addition to this picture of a city’s bureaucracy becoming inoperable, of severed communication channels, and especially of a Greek occupation which was intensifying day by day, there was a severe financial crisis in and around Balıkesir. The Greeks seized many of the financial resources of the region, and the state could not pay the salaries of officials, retired widows and orphans. This situation not only caused famine and poverty in and around Balıkesir, which has fertile lands, but also brought about other problems which the Greeks used to expand the occupation. Without doubt, it was not easy for the Ottoman Empire to find a solution to the economic crisis in Balıkesir , which had become particularly worn out by wars since the late 19th and early 20th centuries and had suffered from administrative weakness and economic collapse. Although the local administrators repeatedly informed the center about the situation and put forward various suggestions to solve the issue as explained in the text, it can be understood from the archive documents that these could not be implemented. Civil servants in Balıkesir could not get rid of financial difficulties for a long time and could not receive their salaries regularly even after the war was over. This time, the Balıkesir MPs brought the matter to parliament. Despite all the negativities and obstacles outlined above, a struggle against the enemy in Balıkesir took place which became an example to the nation, and a significant contribution was made to the liberation of the country from enemy occupation.


PDF Görünüm

Referanslar

  • 1. Arşiv Kaynakları138 google scholar
  • 1.1. Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivi Başkanlığı Osmanlı Arşivi (BOA) google scholar
  • Bâbıâlî Evrak Odası (BEO) google scholar
  • Dahiliye Nezareti Asayiş Kalemi (DH.EUM.AYŞ) google scholar
  • Dahiliye Nezareti Hapishaneler Müdüriyeti Müteferrik (DH.MB.HPS.M) google scholar
  • Dahiliye Nezareti İdare-i Umumiye (DH.İ.UM) google scholar
  • Dahiliye Nezareti İdare-i Umumiye Ekleri (DH.İ.UM.EK) google scholar
  • Dahiliye Nezareti Kalem-i Mahsus (DH.KMS) google scholar
  • Dahiliye Nezareti Levazım Kalemi (DH.EUM.LVZ) google scholar
  • Dahiliye Nezareti Muhasebe Kalemi (DH.EUM.MH) google scholar
  • Dahiliye Nezareti Seyrüsefer Kalemi (DH.EUM.SSM) google scholar
  • Dahiliye Nezareti Umur-ı Mahalliyye ve Vilayat Müdürlüğü (DH.UMVM) google scholar
  • Hariciye Nezareti İstişare Odası (HR.HMŞ.İŞO) google scholar
  • Hariciye Nezareti Siyasi (HR.SYS) google scholar
  • İrade Dosya Usulü (İ.DUİT) google scholar
  • Meclis-i Vükela Mazbataları (MV) google scholar
  • 1.2. Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivi Başkanlığı Cumhuriyet Arşivi (BCA) google scholar
  • 2. Resmî Yayınlar139 google scholar
  • Türkiye Büyük Millet Meclisi Zabıt Cerideleri (TBMMZC) google scholar
  • 3. Süreli Yayınlar140 google scholar
  • İleri google scholar
  • Sebîlürreşâd google scholar
  • Vakit google scholar
  • 4. Araştırma Eserler google scholar
  • Akşin, Sina: İstanbul Hükûmetleri ve Milli Mücadele: Mutlakiyete Dönüş (1918-1919), C.I, İstanbul, Cem Yayınevi, 1992. google scholar
  • Apak, Rahmi: İstiklâl Savaşında Garp Cephesi Nasıl Kuruldu, Ankara, Türk Tarih Kurumu Yayınları, 1990. google scholar
  • Arşiv Belgelerine Göre Balkanlar’da ve Anadolu’da Yunan Mezâlimi: Anadolu’da Yunan Mezâlimi, C.II, yay. haz. Uğurhan Demirbaş vd., Ankara, T.C. Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü, 1996. google scholar
  • Ayhan, Aydın: Kendi Yurdunda Esir Olmak: İşgal Yıllarında Balıkesir, Balıkesir, Balıkesir Büyükşehir Belediyesi Kent Arşivi Yayınları, 2020. google scholar
  • Ayhan, Aydın: “İşgal Yıllarında Balıkesir Çevresi ve Gönen”, Kurtuluş Savaşı’nda Gönen ve Çevresi (Sempozyum: 05.09.1993, Gönen), Ankara, Gönen Belediyesi, 1998, s. 9-36. google scholar
  • Ayışığı, Metin: “Milli Mücadele’de Edremit Üzerine Bazı Belgeler”, Uluslararası Kazdağları ve Edremit Sempozyumu Bildiriler, Özetler, İzmir, Edremit Belediyesi Kültür Yayınları, 2011, s. 300-308. google scholar
  • Ayışığı, Metin: “Ayvalık’ın İşgali ve İlk Kurşun”, Balıkesir Sempozyumu: 17-20 Kasım 2005, Balıkesir, t.y., s. 196-204. google scholar
  • Ayışığı, Metin: “Unutulan Soykırım: Batı Anadolu’da Yunan Mezalimi”, Türkler, C.15, Ankara, Yeni Türkiye Yayınları, 2002, s. 776-789. google scholar
  • Bayraktar, Bayram: Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Ayvalık Tarihi, Ankara, Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, 2014. google scholar
  • Budak, Mustafa: “Osmanlı Devleti’nin Paris Barış Konferansı’na Davet Edilmesi ve Muhtıralar Sunması ile İlgili Tartışmalar”, Tarih Dergisi, S.71, 2020/1, s. 445-472. google scholar
  • Çakmak, Zafer: İzmir Çevresinde Yunan İşgali ve Rum Mezalimi (1919-1922), İstanbul, Yeditepe Yayınevi, 2007. google scholar
  • Çapa, Mesut: “Anadolu’da Yunan İşgalinin Sebep Olduğu İç Göçler”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, C.X, S.29, 1994, s. 379-390. google scholar
  • Çelebi, Mevlüt: İtalyan Arşiv Belgelerinde Anadolu’da Yunan Mezalimi (1919-1922), Ankara, Atatürk Araştırma Merkezi, 2010. google scholar
  • Çelebi, Mevlüt: “Bir İtalyan Gazetecinin Kaleminden İzmir’in İşgali”, Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, Özel Sayı: İzmir’in İşgali, C.XIX, 2019, s. 131-154. google scholar
  • Çevik, Zeki: “Çanakkale Savaşı’nın Yakın Bir Kentin Sosyal, Kültürel ve Ekonomik Hayatına Etkileri: Balıkesir Örneği (1914-1918)”, Yeni Türkiye Dergisi, Çanakkale Özel Sayısı, Y.21, S.65, Ocak-Şubat 2015, s. 1033-1060. google scholar
  • Demirhan, Hasan: “Paris Barış Konferansı’nda (1919) Yunanistan’ın Toprak Talepleri ve Batı Anadolu’nun İşgal Kararının Alınması”, Asia Minor Studies, C.7, S.2, 2019, s. 201-219. google scholar
  • Ediz, İsmail: Diplomasi ve Savaş Batı Anadolu’da Yunan İşgali 1919-1922, İstanbul, Ötüken Neşriyât, 2019. google scholar
  • Erdem, Nilüfer: Yunan Tarihçiliğinin Gözüyle Anadolu Harekatı (1919-1923), 3. bs., İstanbul, Derlem Yayınları, 2017. google scholar
  • Ergeneli, A. Hilmi: “1919’da Ayvalık Savunması İle İlgili Anılar”, Belleten, C.XLVIII, S.189-190, Ocak-Nisan 1984, s. 167-240. google scholar
  • Gökçen, Salim: “Milli Mücadele’de Yunan İşgallerinin Genel Karakteri”, Cumhuriyet Tarihi Araştırmaları Dergisi (CTAD), Y.12, S.23, Bahar 2016, s. 89-111. google scholar
  • Gülmez, Nurettin: “Balıkesir’de Milli Mücadele ile İlgili Yapılan Çalışmalar Üzerine Bir Tasnif”, Milli Mücadele’nin 100. Yılında Kuva-yı Milliye Şehri Balıkesir Uluslararası Sempozyumu Bildiri Kitabı (19-22 Eylül 2019), C.I, Balıkesir, Balıkesir Büyükşehir Belediyesi Kent Arşivi Yayınları, 2020, s. 143-163. google scholar
  • Hülagü, Orhan: Milli Mücadelede Bursa, İstanbul, Emre Yayınları, 2001. google scholar
  • İlgürel, Mücteba: Millî Mücadele’de Balıkesir Kongreleri, İstanbul, Atatürk Araştırma Merkezi, 1999. google scholar
  • İlgürel, Mücteba: “Balıkesir Kongreleri”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi (DİA), C.V, İstanbul, Diyanet Vakfı Yayınları, 1992, s. 15-17. google scholar
  • İlgürel, Mücteba: “İşgal Altındaki Balıkesir’de Yunan Zulmü”, Balıkesir Sempozyumu:17-20 Kasım 2005, Balıkesir, t.y., s. 205-210. google scholar
  • İstiklal Harbimizde PTT, Ankara, PTT Genel Müdürlüğü, 2009. google scholar
  • Kıranlar, Safiye: Savaş Yıllarında Türkiye’de Sosyal Yardım Faaliyetleri (1914-1923), Ankara, Türk Tarih Kurumu Yayınları, 2013. google scholar
  • Korkmaz, Ender: “Mondros Mütarekesi Döneminde Sansür”, Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları, S.19-20, 2011, s. 29-55. google scholar
  • Köse, İsmail: “Paris Barış Konferansı Tutanakları ve Başkan Woodrow Wilson’un Türk Algısı”, History Studies (Prof. Dr. Şerafettin Turan Armağanı), C.6, S.3, April 2014, s. 217-238. google scholar
  • Köstüklü, Nuri: “Batı Anadolu’da Yunan İşgal Metodu Üzerine Analitik Bir Yaklaşım”, Kurtuluş ve Kuruluşun Sembol Kenti İzmir Sempozyumu Bildirileri 26-28 Eylül 2012, yay. haz. Murat Alper Parlak, Ankara, Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, 2015, s. 141-148. google scholar
  • Mert, Özcan: “Anzavur’un İlk Ayaklanmasına Ait Belgeler”, Belleten, C.LVI, S.217, Aralık 1992, s. 847-962. google scholar
  • Müderrisoğlu, Alptekin: Kurtuluş Savaşı’nın Malî Kaynakları, Ankara, Atatürk Araştırma Merkezi, 1990. google scholar
  • Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Hilal-i Ahmer İcraat Raporları 1914-1928, yay. haz. Murat Uluğtekin, M. Gül Uluğtekin, Ankara, Türk Kızılayı, 2013. google scholar
  • Özkan, Kenan: “Resmî İstatistiklere Göre Yunan İşgalinin Balıkesir ve Çevresinde Neden Olduğu Tahribat”, Belgi Dergisi, C.2, S.20, Yaz 2020/II, s. 2293-2321. google scholar
  • Sarısaman, Sadık: “İyonya Muhtar İdaresi’nin Türk Basınına Yansımaları”, Kurtuluş ve Kuruluşun Sembol Kenti İzmir Sempozyumu Bildirileri 26-28 Eylül 2012, yay. haz. Murat Alper Parlak, Ankara, Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, 2015, s. 79-95. google scholar
  • Selvi, Haluk: İşgal ve Protesto: İzmir’in İşgali İle İlgili Protesto Telgrafları (15 Mayıs 1919-30 Temmuz 1919), İstanbul, Değişim Yayınları, 2007. google scholar
  • Selvi, Haluk: “Ayvalık’ın İşgali ve Belediye Çeşmesi Protokolü”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, C.XVII, S.51, 2001, s. 843-863. google scholar
  • Smith, Michael Llewellyn: Yunanistan’ın Anadolu Hayali 1919-1922, çev. Nilgün Engin, İstanbul, Tarihçi Kitabevi, 2017. google scholar
  • Sofuoğlu, Adnan: “Osmanlı Arşiv Belgeleri Işığında İşgal Döneminde Bursa”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, C.XIX, S.55, 2003, s. 51-82. google scholar
  • Sonyel, R. Salâhi: Türk Kurtuluş Savaşı ve Dış Politika, C.I, Ankara, Türk Tarih Kurumu Yayınları, 1973. google scholar
  • Sunay, Serap: “Birinci Dünya Savaşı’nda Orduya Zeytinyağı Temininde Balıkesir’in Yeri ve Önemi”, C.I, Milli Mücadele’nin 100. Yılında Kuva-yı Milliye Şehri Balıkesir Uluslararası Sempozyumu Bildiri Kitabı (19-22 Eylül 2019), Balıkesir, Balıkesir Büyükşehir Belediyesi Kent Arşivi Yayınları, 2020, s. 353-360. google scholar
  • Tekir, Süleyman-Ural, Selçuk: “Batı Anadolu’da Yunan İşgali ve Aydın Muhacirleri (1919-1920)”, Cumhuriyet Tarihi Araştırmaları Dergisi (CTAD), Y.13, S.26, 2017, s. 125-148. google scholar
  • Tayla, Mustafa: Batı Anadolu’da Yunan Mezalimi: Bursa Vilayetinde Yaşanan Acıların Dokümanter İncelemesi, Ankara, Stratejik Araştırma ve Etüdler Milli Komitesi (SAEMK), 2001. google scholar
  • Tolon, Ahmet Hurşit: Birinci Dünya Savaşı Sırasında Taksim Anlaşmaları ve Sevr’e Giden Yol, Ankara, Atatürk Araştırma Merkezi, 2004. google scholar
  • Turan, Mustafa: Yunan Mezalimi, İzmir, Aydın, Manisa, Denizli 1919-1923, Ankara, Atatürk Araştırma Merkezi, 1999. google scholar
  • Türkgeldi, Ali Fuad: Görüp İşittiklerim, Ankara, Türk Tarih Kurumu Yayınları, 1987. google scholar
  • Türkmen, Zekeriya: Belgelerle Yunan Mezalimi, Ankara, Ocak Yayınları, 2000. google scholar
  • Yıldırım, Hatice: “Mütareke Yıllarında Osmanlı Topraklarında Göçleri Önlemeye Yönelik Çabalar”, Gazi Akademik Bakış, I. Dünya Savaşı Özel Sayısı, C.7, S.14, 2014, s. 71-96. google scholar

Atıflar

Biçimlendirilmiş bir atıfı kopyalayıp yapıştırın veya seçtiğiniz biçimde dışa aktarmak için seçeneklerden birini kullanın


DIŞA AKTAR



APA

Sunay, S. (2021). Mülki ve Askerî Görevlilerin Raporlarına Göre Yunan İşgali Altında Balıkesir (1920-1922). Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları, 0(39), 1-37. https://doi.org/10.26650/YTA2021-842417


AMA

Sunay S. Mülki ve Askerî Görevlilerin Raporlarına Göre Yunan İşgali Altında Balıkesir (1920-1922). Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları. 2021;0(39):1-37. https://doi.org/10.26650/YTA2021-842417


ABNT

Sunay, S. Mülki ve Askerî Görevlilerin Raporlarına Göre Yunan İşgali Altında Balıkesir (1920-1922). Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları, [Publisher Location], v. 0, n. 39, p. 1-37, 2021.


Chicago: Author-Date Style

Sunay, Serap,. 2021. “Mülki ve Askerî Görevlilerin Raporlarına Göre Yunan İşgali Altında Balıkesir (1920-1922).” Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları 0, no. 39: 1-37. https://doi.org/10.26650/YTA2021-842417


Chicago: Humanities Style

Sunay, Serap,. Mülki ve Askerî Görevlilerin Raporlarına Göre Yunan İşgali Altında Balıkesir (1920-1922).” Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları 0, no. 39 (Aug. 2025): 1-37. https://doi.org/10.26650/YTA2021-842417


Harvard: Australian Style

Sunay, S 2021, 'Mülki ve Askerî Görevlilerin Raporlarına Göre Yunan İşgali Altında Balıkesir (1920-1922)', Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları, vol. 0, no. 39, pp. 1-37, viewed 14 Aug. 2025, https://doi.org/10.26650/YTA2021-842417


Harvard: Author-Date Style

Sunay, S. (2021) ‘Mülki ve Askerî Görevlilerin Raporlarına Göre Yunan İşgali Altında Balıkesir (1920-1922)’, Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları, 0(39), pp. 1-37. https://doi.org/10.26650/YTA2021-842417 (14 Aug. 2025).


MLA

Sunay, Serap,. Mülki ve Askerî Görevlilerin Raporlarına Göre Yunan İşgali Altında Balıkesir (1920-1922).” Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları, vol. 0, no. 39, 2021, pp. 1-37. [Database Container], https://doi.org/10.26650/YTA2021-842417


Vancouver

Sunay S. Mülki ve Askerî Görevlilerin Raporlarına Göre Yunan İşgali Altında Balıkesir (1920-1922). Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları [Internet]. 14 Aug. 2025 [cited 14 Aug. 2025];0(39):1-37. Available from: https://doi.org/10.26650/YTA2021-842417 doi: 10.26650/YTA2021-842417


ISNAD

Sunay, Serap. Mülki ve Askerî Görevlilerin Raporlarına Göre Yunan İşgali Altında Balıkesir (1920-1922)”. Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları 0/39 (Aug. 2025): 1-37. https://doi.org/10.26650/YTA2021-842417



ZAMAN ÇİZELGESİ


Gönderim17.12.2020
Kabul26.03.2021
Çevrimiçi Yayınlanma29.06.2021

LİSANS


Attribution-NonCommercial (CC BY-NC)

This license lets others remix, tweak, and build upon your work non-commercially, and although their new works must also acknowledge you and be non-commercial, they don’t have to license their derivative works on the same terms.


PAYLAŞ



İstanbul Üniversitesi Yayınları, uluslararası yayıncılık standartları ve etiğine uygun olarak, yüksek kalitede bilimsel dergi ve kitapların yayınlanmasıyla giderek artan bilimsel bilginin yayılmasına katkıda bulunmayı amaçlamaktadır. İstanbul Üniversitesi Yayınları açık erişimli, ticari olmayan, bilimsel yayıncılığı takip etmektedir.