Araştırma Makalesi


DOI :10.26650/iutd.20241274860   IUP :10.26650/iutd.20241274860    Tam Metin (PDF)

Osmanlı-İngiliz Diplomatik ve Ticari İlişkileri Tarihine Bir Katkı: 1612 Ahidnâmesi

Ahmet Tekin

Bu çalışmada, literatürde daha önce müstakil olarak ele alınmamış olan 1612 tarihli İngiltere ahidnâmesi değerlendirilerek mevcut bilgiler tartışılmaktadır. İngiltere’ye verilen ahidnâmeler, İngiltere bayrağı altında bulunan gemilerin Osmanlı sularında seyrüseferi ve İngiliz tüccarının Osmanlı Devleti sınırları dahilinde dolaşması, ikamet etmesi ve ticari faaliyetler yürütmesi ile ilgili hak ve yükümlülüklerin çerçevesini belirliyordu. Sultan III. Murad döneminde (1574-1595), 1580 yılında İngiltere’ye bahşedilen ilk ahidnâmeden sonra zaman içinde yapılan eklemelerle İngiliz ahidnâmelerinin kapsamı genişletilmiştir. Bu makalede, İngiltere’ye verilen ahidnâmelere dair genel bir giriş sunulduktan sonra 1612 yılına giden sürece değinilecektir. 1612 ahidnâmesi, ihtiva ettiği maddeler açısından kendi başına çığır açan bir metin olmasa da evvelki maddelerin tecdid ve revize edilmesinin yanı sıra yeni hükümlerin ihdas edildiği bir düzenleme olması bakımından oldukça kıymetlidir. Zira 1612 tarihli ahidnâme, 1580’den 1612’ye kadar olan İngiliz ahidnâmelerini kümülatif olarak görerek söz konusu imtiyazların gelişim sürecini takip etmeyi mümkün kılar. 

DOI :10.26650/iutd.20241274860   IUP :10.26650/iutd.20241274860    Tam Metin (PDF)

A Contribution to the History of Ottoman-English Diplomatic and Commercial Relations: The Ahdname of 1612

Ahmet Tekin

This study analyzes existing literature by examining the ahdname of 1612, which has yet to have been explored in the literature. The ahdnames granted to England established the framework for the rights and obligations associated with the navigation of ships flying the English flag in Ottoman waters, as well as the movement, residence, and commercial activities of English merchants within Ottoman domains. After the first ahdname was granted to England in 1580 during the reign of Sultan Murad III (1574-1595), the scope of future ahdnames was expanded with later additions. This study will first briefly introduce the ahdnames granted to England and then elaborate on the process leading up to the Ahdname of 1612. Despite not being particularly groundbreaking in terms of its articles, the ahdname of 1612 is quite valuable due to the additions and revisions to previous ahdnames. Moreover, this ahdname provides a crucial opportunity upon examination with reference to earlier works in the literature to track the development of English privileges from 1580-1612.


PDF Görünüm

Referanslar

  • A.DVNS.DVE.d, 35/1. google scholar
  • ADVNSMHM.d, 43. google scholar
  • The Ahdname of 1612 http://urn.kb.se/resolve?urn=urn:nbn:se:alvin:portal:record-55603 google scholar
  • Münşe’ât Mecmûası, Süleymaniye Kütüphanesi, Esad Efendi Koleksiyonu, 3345. google scholar
  • Bent, James Theodore, ed. Early Voyages and Travels in the Levant: I.- The Diary of Master Thomas Dallam, 1599-1600. II.- Extracts from the Diaries of Dr John Covel, 1670-1679. With Some Account of the Levant Company of Turkey merchants, Ashgate Ebook, Surrey 2010. google scholar
  • Calendar of State Papers Relating to English Affairs in the Archives of Venice, X, 1603-1607, ed. Horatio F Brown, Her Majesty’s Stationery Office, London 1900. British History Online, Access 24.12.2022, https://www.british-history.ac.uk/cal-state-papers/venice/vol10. google scholar
  • Calendar of State Papers Relating To English Affairs in the Archives of Venice, XI, 1607-1610, ed. Horatio F Brown, His Majesty’s Stationery Office, London 1904. British History Online, Access 16.12.2022, http:// www.british-history.ac.uk/cal-state-papers/venice/vol11. google scholar
  • Calendar of State Papers Relating To English Affairs in the Archives of Venice, XII, 1610-1613, ed. Horatio F Brown, His Majesty’s Stationery Office, London 1905. British History Online, Access 24.01.2022, http:// www.british-history.ac.uk/cal-state-papers/venice/vol12. google scholar
  • Feridun Bey, Mecmûa-i Münşeâtü’s-Selâtin, II, İstanbul 1285. google scholar
  • Hakluyt, Richard, Voyages in Eight Volumes, III, Dent Dutton, London 1962. google scholar
  • Sanderson, John, The Travels of John Sanderson in the Levant, 1584-1602, ed. William Foster, The Hakluyt Society, London 1931. google scholar
  • Acıpınar, Mikail, “Ahidnâmeler Çerçevesinde Karadeniz’de Ticaret ve Yabancı Tüccarların Durumu (XV-XVII. Yüzyıllar)”, Ordu University Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 5/12 (2015), p. 319-336. google scholar
  • Aktaş, Büşra Kütükçü, Osmanlı Diplomatiğinde Ahidname Formunun Doğuşu ve Gelişimi (XIV-XVI. Yüzyıllar), İstanbul University, PhD Thesis, İstanbul 2022. google scholar
  • Arı, Bülent, “Early Ottoman-Dutch Relations”, The Great Ottoman-Turkish Civilisation, ed. Kemal Çiçek-Ercümen Kuran-Nejat Göyünç-İlber Ortaylı, Yeni Türkiye, Ankara 2000, I, 317-324. google scholar
  • ________, The First Dutch Ambassador in Istanbul: Cornelis Haga and the Dutch Capitulations of 1612, Bilkent University, PhD Thesis, Ankara 2003. google scholar
  • Berridge, Geoffrey R., British Diplomacy in Turkey, 1583 to the present: A study in the evolution of the resident embassy, Brill, Leiden, Boston, Nijhoff 2009. google scholar
  • Beydilli, Kemal, “Karadeniz’in Kapalılığı Karşısında Avrupa Küçük Devletleri ve ‘Mîrî Ticâret’ Teşebbüsü”, Belleten, LV/214 (1991), 687-756. google scholar
  • Bostan, İdris, “Rusya’nın Karadeniz’de Ticarete Başlaması ve Osmanlı İmparatorluğu (1700-1787)”, Belleten, LIX/225 (1995), 353-394. google scholar
  • Bulut, Mehmet, Ottoman-Dutch economic relations in the early modern period 1571-1699, Verloren, Hilversum 2001. google scholar
  • Cevrioğlu, Mahmut Halef, XVII. Yüzyılın İlk Yarısında Osmanlı-Habsburg Diplomatik İlişkileri ve Osmanlı Diplomasisi, İzmir Kâtip Çelebi University, PhD Thesis, İzmir 2021. google scholar
  • Demir, Rabia, Osmanlı-İngiliz Diplomatik Münasebetleri (1580-1699), İzmir Kâtip Çelebi University, Master’s Thesis, İzmir 2021. google scholar
  • Dereli, Hamit, Kıraliçe Elizabeth Devrinde Türkler ve İngilizler, Anıl Matbaası, İstanbul 1951. google scholar
  • Duran, Gülnur, “Osmanlı Tezhip Sanatında Natüralist Üslûpta Çiçekler”, Süleyman Demirel University Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 31 (2018), 177-199. google scholar
  • Eldem, Edhem, “Capitulations and Western trade”, The Cambridge History of Turkey: Volume 3: The Later Ottoman Empire, 1603-1839, ed. Suraiya N. Faroqhi, Cambridge University Press, Cambridge 2006, III, 281-335. google scholar
  • Epstein, Mortimer, The Early History of the Levant Company, G. Routledge & Sons, London, New York 1908. google scholar
  • Faroqhi, Suraiya, Pilgrims and Sultans: The Hajj Under the Ottomans 1517-1683, I.B. Tauris, London, New York 2014. google scholar
  • Fisher, David, Development and Organization of English Trade to Asia: 1553-1606, University of London, PhD Thesis, 1970. google scholar
  • Groot, Alexander H. De, The Netherlands and Turkey: Four Hundred Years of Political, Economical, Social and Cultural Relations, Gorgias Press, 2010. google scholar
  • Horniker, Arthur Leon, “Anglo-French Rivalry in the Levant from 1583 to 1612”, The Journal of Modern History, 18/4 (1946), 289-305. google scholar
  • Howat, Gerald Malcolm David, Stuart and Cromwellian Foreign Policy, St. Martin’s Press, New York 1974. google scholar
  • Işıksel, Güneş, “Ottoman Diplomacy”, The Encyclopedia of Diplomacy, ed. Gordon Martel, Wiley-Blackwell, West Sussex 2018, II, 1-13. google scholar
  • İnalcık, Halil, “Imtiyâzât”, Encyclopaedia of İslam, New Edition, III, 1179-1189. google scholar
  • ________, “İmtiyâzât”, DİA, XXII, 245-252. google scholar
  • ________-Bülent Arı, “Türk-İslam-Osmanlı Şehirciliği ve Halil İnalcık’ın Çalışmaları”, Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, 6 (2005), 27-56. google scholar
  • İpşirli, Mehmet, “Eman”, DİA, XI, 77-79. google scholar
  • Jensen, De Lamar, “The Ottoman Turks in Sixteenth Century French Diplomacy”, The Sixteenth Century Journal, 16/4 (1985), 451-470. google scholar
  • Koçu, Reşad Ekrem, Osmanlı Muahedeleri ve Kapitülâsiyonlar: 1300- 1920 ve Lozan Muahedesi 24 Temmuz 1923, Türkiye Matbaası, İstanbul 1934. google scholar
  • Kolodziejczyk, Dariusz, Ottoman-Polish Diplomatic Relations (15th-18th Century): An Annotated Edition of ’Ahdnames and Other Documents, Brill, Leiden, Boston, Köln 2000. google scholar
  • Komaroff, Linda, ed., Gifts of the Sultan: The Arts of Giving at the Islamic Courts, Los Angeles County Museum of Art, Los Angeles 2011. google scholar
  • ________, “The Art of the Art of Giving at the Islamic Courts”, Gifts of the Sultan: The Arts of Giving at the Islamic Courts, ed. Linda Komaroff, Los Angeles County Museum of Art, Los Angeles 2011, 17-32. google scholar
  • Kurat, Akdes Nimet, Türk-İngiliz Münasebetlerinin Başlangıcı ve Gelişmesi (1553-1610), Türk Tarih Kurumu, Ankara 1953. google scholar
  • Kütükoğlu, Mübahat S., “Ahidnâme”, DİA, I, 536-540. google scholar
  • ________, Balta Limanı’na Giden Yol: Osmanlı-İngiliz İktisadî Münâsebetleri (1580-1850), TTK, Ankara 2013. google scholar
  • ________, Osmanlı Belgelerinin Dili (Diplomatik), İstanbul 1994. google scholar
  • Mantran, Robert, “XVI ve XVII. Yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu ve Asya Ticareti”, trans. Zeki Arıkan, Belleten, LI/201 (1987), 1433-1444. google scholar
  • Oral, Özgür, “1763 Tarihli İzmir Rüsûm-ı Reftiye Tarifesine Dair Yeni Bulgular”, Türklük Bilgisi Araştırmaları, 53 (2020), 303-317. google scholar
  • ________, Osmanlı-Venedik Ticari İlişkileri (1763-1794), İstanbul University, PhD Thesis, İstanbul 2017. google scholar
  • Ökke, Aylin Dengiz, Mühimme Defterlerinde Kayıtlı Avrupalı Hükümdarlara Gönderilmiş Nâme-i Hümâyûnlar (1545-1696), Marmara University, Master’s Thesis, İstanbul 2020. google scholar
  • Özel, Ahmet, “Harbî”, DİA, XVI, 112-114. google scholar
  • Öztürk, Kübra, Osmanlı Devleti’nin İngiltere’ye Verdiği 1675 (H.1086) Tarihli İmtiyâznâmenin İslam Hukuku Açısından İncelenmesi, Marmara University, Master’s Thesis, İstanbul 2019. google scholar
  • Refik, Ahmet, Türkler ve Kraliçe Elizabet (1200-1255), İstanbul Matbaacılık ve Neşriyat, İstanbul 1932. google scholar
  • Ruby, Julian, “The Serenissima and the Sublime Porte: Art in the Art of Diplomacy, 1453-1600”, Venice and the Islamic World, 828-1797, ed. Stefano Carboni and Metropolitan Museum of Art, The Metropolitan Museum of Art; New Haven, Conn.; London: Yale University Press, New York 2007, 90-119. google scholar
  • Skilliter, Susan A., The Turkish Documents Relating to Edward Barton’s Embassy to the Porte (1588-1598), University of Manchester, PhD Thesis, 1965. google scholar
  • ________, William Harborne and the Trade with Turkey, 1578-1582: A Documentary Study of the First Anglo-Ottoman Relations, Oxford University Press, Oxford 1977. google scholar
  • Talbot, Michael, “A Treaty of Narratives: Friendship, Gifts, and Diplomatic History in the British Capitulations of 1641”, Osmanlı Araştırmaları, 48 (2016), 357-398. google scholar
  • ________, British-Ottoman Relations, 1661-1807: Commerce and Diplomatic Practice in Eighteenth-Century Istanbul, The Boydell Press, Woodbridge 2017. google scholar
  • Tekin, Ahmet, “Osmanlı Devleti’nin İngiltere’ye Verdiği Ahidnâmelere Dair Bazı Yeni Tespitler (15801675)”, Dokuz Eylül University Edebiyat Fakültesi Dergisi, 10/2 (2023), 574-586. google scholar
  • Theunissen, Hans, “Ottoman-Venetian Diplomatics: The ’Ahd-names The Historical Background and the Development of a Category of Political-Commercial Instruments together with an Annotated Edition of a Corpus of Relevant Documents”, Electronic Journal of Oriental Studies, I (1998), 1-698. google scholar
  • Türkhan, M. Sait, 18. Yüzyılda Doğu Akdeniz’de Ticaret ve Haleb, İstanbul University, PhD Thesis, İstanbul 2014. google scholar
  • ________, “Doğu Akdeniz’de İngiliz Ticareti: İskenderun-Londra Hattında İngiliz Ticaret Filosu (17041706)”, Avrasya İncelemeleri Dergisi, 4/1 (2016), 27-60. google scholar
  • Uzunçarşılı, İsmail Hakkı, “On Dokuzuncu Asrın Başlarına Kadar Türk-İngiliz Münasebâtına Dair Vesikalar”, Belleten, XIII/51 (1949), 573-648. google scholar
  • ________, Osmanlı Tarihi, III/2, TTK, 3th Ed., Ankara 1982. google scholar
  • Vanneste, Tijl, Intra-European Litigation in Eighteenth-Century Izmir: The Role of the Merchants’ Style, Brill, 2021. google scholar
  • Wood, Alfred C., A History of the Levant Company, Frank Cass And Co. Ltd., London, Liverpool 1964. google scholar
  • Zarinebaf, Fariba, Mediterranean Encounters: Trade and Pluralism in Early Modern Galata, University of California Press, Oakland, California 2018. google scholar
  • https://sok.riksarkivet.se/sbl/mobil/Artikel/20002. google scholar

Atıflar

Biçimlendirilmiş bir atıfı kopyalayıp yapıştırın veya seçtiğiniz biçimde dışa aktarmak için seçeneklerden birini kullanın


DIŞA AKTAR



APA

Tekin, A. (2024). Osmanlı-İngiliz Diplomatik ve Ticari İlişkileri Tarihine Bir Katkı: 1612 Ahidnâmesi. Tarih Dergisi, 0(82), 133-167. https://doi.org/10.26650/iutd.20241274860


AMA

Tekin A. Osmanlı-İngiliz Diplomatik ve Ticari İlişkileri Tarihine Bir Katkı: 1612 Ahidnâmesi. Tarih Dergisi. 2024;0(82):133-167. https://doi.org/10.26650/iutd.20241274860


ABNT

Tekin, A. Osmanlı-İngiliz Diplomatik ve Ticari İlişkileri Tarihine Bir Katkı: 1612 Ahidnâmesi. Tarih Dergisi, [Publisher Location], v. 0, n. 82, p. 133-167, 2024.


Chicago: Author-Date Style

Tekin, Ahmet,. 2024. “Osmanlı-İngiliz Diplomatik ve Ticari İlişkileri Tarihine Bir Katkı: 1612 Ahidnâmesi.” Tarih Dergisi 0, no. 82: 133-167. https://doi.org/10.26650/iutd.20241274860


Chicago: Humanities Style

Tekin, Ahmet,. Osmanlı-İngiliz Diplomatik ve Ticari İlişkileri Tarihine Bir Katkı: 1612 Ahidnâmesi.” Tarih Dergisi 0, no. 82 (Nov. 2024): 133-167. https://doi.org/10.26650/iutd.20241274860


Harvard: Australian Style

Tekin, A 2024, 'Osmanlı-İngiliz Diplomatik ve Ticari İlişkileri Tarihine Bir Katkı: 1612 Ahidnâmesi', Tarih Dergisi, vol. 0, no. 82, pp. 133-167, viewed 23 Nov. 2024, https://doi.org/10.26650/iutd.20241274860


Harvard: Author-Date Style

Tekin, A. (2024) ‘Osmanlı-İngiliz Diplomatik ve Ticari İlişkileri Tarihine Bir Katkı: 1612 Ahidnâmesi’, Tarih Dergisi, 0(82), pp. 133-167. https://doi.org/10.26650/iutd.20241274860 (23 Nov. 2024).


MLA

Tekin, Ahmet,. Osmanlı-İngiliz Diplomatik ve Ticari İlişkileri Tarihine Bir Katkı: 1612 Ahidnâmesi.” Tarih Dergisi, vol. 0, no. 82, 2024, pp. 133-167. [Database Container], https://doi.org/10.26650/iutd.20241274860


Vancouver

Tekin A. Osmanlı-İngiliz Diplomatik ve Ticari İlişkileri Tarihine Bir Katkı: 1612 Ahidnâmesi. Tarih Dergisi [Internet]. 23 Nov. 2024 [cited 23 Nov. 2024];0(82):133-167. Available from: https://doi.org/10.26650/iutd.20241274860 doi: 10.26650/iutd.20241274860


ISNAD

Tekin, Ahmet. Osmanlı-İngiliz Diplomatik ve Ticari İlişkileri Tarihine Bir Katkı: 1612 Ahidnâmesi”. Tarih Dergisi 0/82 (Nov. 2024): 133-167. https://doi.org/10.26650/iutd.20241274860



ZAMAN ÇİZELGESİ


Gönderim31.03.2023
Kabul05.02.2024
Çevrimiçi Yayınlanma15.03.2024

LİSANS


Attribution-NonCommercial (CC BY-NC)

This license lets others remix, tweak, and build upon your work non-commercially, and although their new works must also acknowledge you and be non-commercial, they don’t have to license their derivative works on the same terms.


PAYLAŞ




İstanbul Üniversitesi Yayınları, uluslararası yayıncılık standartları ve etiğine uygun olarak, yüksek kalitede bilimsel dergi ve kitapların yayınlanmasıyla giderek artan bilimsel bilginin yayılmasına katkıda bulunmayı amaçlamaktadır. İstanbul Üniversitesi Yayınları açık erişimli, ticari olmayan, bilimsel yayıncılığı takip etmektedir.