Art-Sanat

SUBMITINFORMATION
EnglishTürkçe

Research Article


DOI :10.26650/artsanat.2019.11.00018   IUP :10.26650/artsanat.2019.11.00018    Full Text (PDF)

The crown Attributed to Bilge Kaghan and The Approach of (Eastern) Gök Türks to Buddhism

Anıl Yılmaz

Buddhism has always been questioned, how effective it was in the life of the ancient Turks. There is a perception among the academicians about administrators of Turks are always interested in this sophisticated religion. Similar to other topics related to nomads, archaeological reports are not considered as important as the Chinese chronicles. They are even ignored in some cases. However, if the Kagan had such an approach, the excavation materials could give direct answers to this question. One of the pieces of data that will help us in this regard was unearthed in the excavation held in 2001 in the Bilge Kaghan cultic site. A crown found in this excavation and named after the owner of the cultic site - the “Bilge Kaghan Treasure” - may offer a clue about the viewpoints of the ancient Turks (and Uighurs) to Buddhism. This study proposes a different perspective on the approach of the ancient Turks to this religion.

Keywords: Ancient Turks, Buddhism, Bilge Kaghan Excavations, Diadem in Eurasia, Orkhon Uighurs, Manicheism
DOI :10.26650/artsanat.2019.11.00018   IUP :10.26650/artsanat.2019.11.00018    Full Text (PDF)

Bilge Kağan’a Atfedilen Taç ve (Doğu) Gök Türklerin Budizm’e Yaklaşımı

Anıl Yılmaz

Modern araştırmacılar eski Türklerin yaşantısında Budizm’i her zaman sorgulayagelmişlerdir. Akademisyenler arasında, özellikle Gök Türk idarecilerinin bu sofistike dine karşı ilgileri olduğu yönünde bir algı bulunmaktadır. Bu konu çalışılırken, arkeolojik verilere, Çin kroniklerine dikkat edildiği kadar önem verilmediğini söyleyebiliriz. Hatta bazı konularda göz ardı bile edildikleri düşünülebilir. Hâlbuki eğer Kağanların böyle bir yaklaşımı varsa, kazılar bu soruya doğrudan cevaplar verebilirdi diye düşünmekteyiz. Bize bu konuda yardımcı olacak verilerden biri, 2001 yılında Bilge Kağan kült alanında yapılan kazıda ortaya çıkmıştır. “Bilge Kağan Hazinesi” olarak adlandırılan bu buluntu topluluğunun içindeki “Taç’ın” (diadem), bize Türklerin (ve Uygurların) Budizm’e bakış açıları hakkında bir fikir verebileceğini düşünmekteyiz. Çalışma, eski Türklerin bu inanç sistemlerine yaklaşımı ile ilgili farklı bir bakış açısı sunmaktadır.

Keywords: Gök Türk, Budizm, Bilge Kağan kazıları, Avrasya’da taç, Orhun Uygurları, Maniheizm

PDF View

References

  • ABRAMZON, S.M., Kirgizı i ih Etnogenetiçeskiye i İstoriko-Kul’turnıye Svyazi, Leningrad 1971. google scholar
  • ASLANAPA, Oktay, “Türklerde Arma Sanatı”, Türk Kültürü, S. 16, 1964, s. 40-47. google scholar
  • BAHAR, Hasan, “TİKA Projesi; 2001 Yılı Bilge Kağan Külliyesi Kazıları”, XIV. Türk Tarih Kongresi, 09-13 Eylül 2002 – Ankara, III, Ankara 2005, s. 501-512. google scholar
  • BAHAR, Hasan, “Avrasya’da Ölüm ve Türklerde Ölüm Kültü”, Prof. Dr. Nejat Göyünç’e Armağan, Ed. H. Bahar, M. Toker, M.A. Hacıgökmen, H.G. Küçükbezci, Konya 2013, s. 267- 304. google scholar
  • BAYAR, D., “Novıye Arheologiçiskiye Raskopki na Pamyatnike Bilge-Kagana”, Arheologiya, Etnografiya i Antropologiya Evrazii, 2004/4, No: 20, s. 73-84. google scholar
  • BAYAR, Dovdoyn, “Bilge Kaganga Arnalgan Eskertkiş Keşeninde Jurgızılgen Arheologiyalık Zertterler [1]”, Shygys, S. 1, 2005, s. 173-179. google scholar
  • BİLİCİ, Kenan, “Orhun Anıtları’nda 1997 Yılında Yapılan Çalışmalar: İlk Rapor”, Uluslararası Dördüncü Türk Kültürü Kongresi 4-7 Kasım 1997 – Ankara, Ankara 1999, s. 115-124. google scholar
  • ÇAĞATAY, Saadet; TEZCAN, Semih, “Köktürk Tarihinin Çok Önemli Bir Belgesi: Sogutça Bugut Yazıtı”, Türk Dili Araştırmaları Yıllığı – Belleten, S. 217, 1975, s. 245-252. google scholar
  • ÇORUHLU, Yaşar, Eski Türklerin Kutsal Mezarları Kurganlar –Orta ve İç Asya’nın Erken Devir Türk Mimarisi Üzerine Bir Deneme–, İstanbul 2016. google scholar
  • CHAVANNES, Edouard, Çin Kaynaklarına Göre Batı Türkleri, Çev. Mustafa Koç, Selenge Yayınları, 2. Baskı, İstanbul 2013. google scholar
  • DEBRECZENY, K., “Wutai Shan: Pilgrimage to Five-Peak Mountain”, Journal of the International Association of Tibetan Studies, S. 6, 2011, s. 1-133. google scholar
  • DEVLET, E. G.; DEVLET, M.A., Mifı v Kamnye: Mir Nasnalkogo İskusstva Rossii, Moskva 2005. google scholar
  • DİYARBEKİRLİ, Nejat, “Bilge Kaan Hazineleri ve TİKA’nın İnanılmaz Şovu”, Sanat Çevresi, S. 280, 2002, s. 16-24. google scholar
  • EBERHARD, Wolfram, Çin Tarihi, Ankara 1995. google scholar
  • ELLWOOD, Robert, Japanese Religion, Journal of Buddhist Ethics Online Books, 2007. google scholar
  • ENOKİ, K.; A. Koshelenko; Z. Haidary, “The Yüeh-Chih and Their Migrations”, History of Civilizations of Central Asia – The Development of Sedentary and Nomadic Civilizations: 700 B. C. to A. D. 250, Vol. II, Ed. Janos Harmatta, Unesco Publishing, Paris 1994, s. 165-184. google scholar
  • ERDELİ, Istvan, “Razgadana il Tayna Zalatogo Klada”, Shygys, 1, 2005, s. 180-184. google scholar
  • ESİN, Emel, İslamiyetten Önceki Türk Kültür Târîhi ve İslâma Giriş, İstanbul 1978. google scholar
  • HO, Wai-kam, “Notes on Chinese Sculpture from Northern Ch’i to Sui Part I: Two Seated Stone Buddhas in the Cleveland Museum”, Archives of Asian Art, S. 22, 1968-1969, s. 6-55. google scholar
  • JISL, Lumir, “Kül Tigin Anıtında 1958’de Yapılan Arkeoloji Araştırmalarının Sonuçları”, Belleten, S. XXVII/107, 1963, s. 387-410. google scholar
  • KAFESOĞLU, İbrahim, Türk Milli Kültürü, İstanbul 1998. google scholar
  • KLIMKEIT, H-J., “Buddhism in Turkish Central Asia”, Numen, S. 37/1, 1990, s. 53-69. google scholar
  • KLYAŞTORNIY, Sergei G., Kadim Avrasya’nın Bozkır İmparatorlukları, İstanbul 2018. google scholar
  • LİGETİ, Lajos, Bilinmeyen İç Asya, Çev. Sadrettin Karatay, Ankara 1998. google scholar
  • ŌSAWA, Takashi, “Birinci Eski Türk Kağanlığı’nda Umna Kağan’ın Güzergâhı ve O’nun Oynadığı Siyasi ve Kültürel Rol Üzerine 2007-2008 Yılındaki Moğol ve Japon Ortak Yüzey Araştırmalarına Göre”, Türk Dili Araştırmaları Yıllığı - Belleten, Cilt 60, S. 1, 2012, s. 59-76. google scholar
  • ÖGEL, Bahaeddin, Türk Mitolojisi, C. I, İstanbul 1971. google scholar
  • ÖGEL, Bahaeddin, İslâmiyetten Önce Türk Kültür Tarihi, Ankara 1991. google scholar
  • ÖLMEZ, Mehmet, Orhon-Uygur Hanlığı Dönemi Moğolistan’daki Eski Türk Yazıtları, Ankara 2012. google scholar
  • PURİ, B.N., “The Kushans”, History of Civilizations of Central Asia – The Development of Sedentary and Nomadic Civilizations: 700 B. C. to A. D. 250, Vol. II, Ed. Janos Harmatta, Unesco Publishing, Paris 1994, s. 239-255. google scholar
  • SAMAŞEV, Z.; DAMDİNSURENGİYİN, T.; ONGAR, A.; ÇOTBAYEV, A., Eski Türklere Ait Şiveet Ulaan Mezar-Kült Kompleksi, Astana 2016. google scholar
  • SÜMER, Faruk, Eski Türklerde Şehircilik, Ankara 1994. google scholar
  • TAŞAĞIL, Ahmet, Gök-Türkler, C. I, Ankara 1995. google scholar
  • TAŞAĞIL, Ahmet, Gök-Türkler, C. III, Ankara 2004. google scholar
  • TEKİN, Şinasi, “Mani Dininin Uygurlar Tarafından Devlet Dini Olarak Kabul Edilişinin 1200. Yıldönümü Dolayısı ile Birkaç Not (762-1962)”, Türk Dili Araştırmaları Yıllığı - Belleten, S. 10, 1962, s. 1-11. google scholar
  • TİKA, Moğolistan’daki Türk Anıtları Projesi 2000 Yılı Çalışmaları, TİKA (Türk İşbirliği ve Kalkınma İdaresi Başkanlığı), Ankara 2002. google scholar
  • TİKA, Moğolistan’daki Türk Anıtları Projesi 2001 Yılı Çalışmaları, TİKA (Türk İşbirliği ve Kalkınma İdaresi Başkanlığı), Ankara 2003. google scholar
  • TİKA, Moğolistan’daki Türk Anıtları Projesi 2003 Yılı Çalışmaları, TİKA (Türk İşbirliği ve Kalkınma İdaresi Başkanlığı), Ankara 2005. google scholar
  • TSAI, Liu Mau, Çin Kaynaklarına Göre Doğu Türkleri, Çev. E. Kayaoğlu, D. Banoğlu, 2. Baskı, İstanbul 2011. google scholar
  • TSENDSUREN, T., Mongolın Muzeyn Şildeg Uzmergıyn Deejis, Ulaanbaatar 2014. T’ung Tien 1071/b, Gök Türkler, Çev. Ahmet Taşağıl, C. II, Ankara 1999, s. 87-90. google scholar
  • VAISSIÈRE, Étienne de la, Sogdian Traders, Trans. James Ward, Leiden-Boston 2005. YILDIRIM, Kürşad, “Taspar Kagan ve ‘İlk Tercüme Faaliyetleri’ Üzerine Bazı Notlar”, Dil Araştırmaları, S. 19, 2016, s. 37-52. google scholar
  • YILMAZ, Anıl, Türk Dünyasında Balbalların Dağılımı, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tarih Anabilim Dalı, Doktora Tezi, 3 Cilt, İstanbul, 2003. google scholar
  • YILMAZ, Anıl, “Baba mı, Balbal mı Yoksa Bediz mi?”, Modern Türklük Araştırmaları Dergisi, S. II/4, 2005, s. 206-214. google scholar
  • YILMAZ, Anıl, “Göktürk Heykelciliğinde Umay Ana figürleri”, XI. Ortaçağ-Türk Dönemi Kazı Sonuçları ve Sanat Tarihi Araştırmaları Sempozyumu – Bildiriler (17-19 Ekim 2007), İzmir 2009, s. 457-468. google scholar
  • YUAN CHWANG, On Yuan Chwang’s Travel in India 629-645 A.D., Ed. Thomas Watters M.R.A.S., Royal Asiatic Society, London 1904. google scholar

Citations

Copy and paste a formatted citation or use one of the options to export in your chosen format


EXPORT



APA

Yılmaz, A. (2019). The crown Attributed to Bilge Kaghan and The Approach of (Eastern) Gök Türks to Buddhism. Art-Sanat, 0(11), 393-414. https://doi.org/10.26650/artsanat.2019.11.00018


AMA

Yılmaz A. The crown Attributed to Bilge Kaghan and The Approach of (Eastern) Gök Türks to Buddhism. Art-Sanat. 2019;0(11):393-414. https://doi.org/10.26650/artsanat.2019.11.00018


ABNT

Yılmaz, A. The crown Attributed to Bilge Kaghan and The Approach of (Eastern) Gök Türks to Buddhism. Art-Sanat, [Publisher Location], v. 0, n. 11, p. 393-414, 2019.


Chicago: Author-Date Style

Yılmaz, Anıl,. 2019. “The crown Attributed to Bilge Kaghan and The Approach of (Eastern) Gök Türks to Buddhism.” Art-Sanat 0, no. 11: 393-414. https://doi.org/10.26650/artsanat.2019.11.00018


Chicago: Humanities Style

Yılmaz, Anıl,. “The crown Attributed to Bilge Kaghan and The Approach of (Eastern) Gök Türks to Buddhism.” Art-Sanat 0, no. 11 (May. 2024): 393-414. https://doi.org/10.26650/artsanat.2019.11.00018


Harvard: Australian Style

Yılmaz, A 2019, 'The crown Attributed to Bilge Kaghan and The Approach of (Eastern) Gök Türks to Buddhism', Art-Sanat, vol. 0, no. 11, pp. 393-414, viewed 7 May. 2024, https://doi.org/10.26650/artsanat.2019.11.00018


Harvard: Author-Date Style

Yılmaz, A. (2019) ‘The crown Attributed to Bilge Kaghan and The Approach of (Eastern) Gök Türks to Buddhism’, Art-Sanat, 0(11), pp. 393-414. https://doi.org/10.26650/artsanat.2019.11.00018 (7 May. 2024).


MLA

Yılmaz, Anıl,. “The crown Attributed to Bilge Kaghan and The Approach of (Eastern) Gök Türks to Buddhism.” Art-Sanat, vol. 0, no. 11, 2019, pp. 393-414. [Database Container], https://doi.org/10.26650/artsanat.2019.11.00018


Vancouver

Yılmaz A. The crown Attributed to Bilge Kaghan and The Approach of (Eastern) Gök Türks to Buddhism. Art-Sanat [Internet]. 7 May. 2024 [cited 7 May. 2024];0(11):393-414. Available from: https://doi.org/10.26650/artsanat.2019.11.00018 doi: 10.26650/artsanat.2019.11.00018


ISNAD

Yılmaz, Anıl. “The crown Attributed to Bilge Kaghan and The Approach of (Eastern) Gök Türks to Buddhism”. Art-Sanat 0/11 (May. 2024): 393-414. https://doi.org/10.26650/artsanat.2019.11.00018



TIMELINE


Submitted23.10.2018
Accepted28.12.2018

LICENCE


Attribution-NonCommercial (CC BY-NC)

This license lets others remix, tweak, and build upon your work non-commercially, and although their new works must also acknowledge you and be non-commercial, they don’t have to license their derivative works on the same terms.


SHARE




Istanbul University Press aims to contribute to the dissemination of ever growing scientific knowledge through publication of high quality scientific journals and books in accordance with the international publishing standards and ethics. Istanbul University Press follows an open access, non-commercial, scholarly publishing.