Bir Alman Yerbilimcinin İstanbul’daki Ayak İzleri (1915-1918): Prof. Dr. Walther Penck
Mehmet Namık Yalçın, Gerhard Walther Penck1915 yılında İstanbul Darülfünunu’na İlm-i Arz ve Maâdin (Jeoloji ve Mineraloji) müderrisi olarak atanan Leipzig Üniversitesi doçentlerinden Dr. Walther Penck, asistan olarak görevlendirilen Hamit Nafiz (Pamir) Bey ile birlikte İlm-i Arz Darü’l-Mesaisi’ni (Jeoloji Enstitüsünü) kurarak, Türkiye’de ilk sistematik jeoloji eğitimini ve araştırmalarını başlatmıştır. Dönemin zor arazi şartlarında yapılan çalışmaların sonucunda Penck yakalandığı sıtma hastalığının tedavisi için 1918 yazı başında Almanya’ya gitmek zorunda kalmıştır. Türkiye’ye dönme çabaları, önce harp yıllarının sonundaki karmaşıklıklar, sonra da İtilaf Devletleri’nin savaştan mağlup çıkan Osmanlı İmparatorluğu bünyesindeki tüm Alman unsurlarının faaliyetlerine son vermesi nedeniyle sonuçsuz kalmıştır. Bu makalede Walther Penck’in İstanbul’da geçirdiği üç yıllık dönemin az bilinen veya hiç bilinmeyen yönlerine ve jeolojinin ülkemizdeki tarihçesine, Penck Ailesinin kişisel arşivinde günümüze kadar korunmuş belgelerin yardımıyla, ışık tutulmaya çalışılmıştır.
Auf den Fussspuren eines deutschen Geowissenschaftlers in Istanbul (1915-1918): Prof. Dr. Walther Penck
Mehmet Namık Yalçın, Gerhard Walther PenckUniversitätsdozent Dr. Walther Penck aus Leipzig wurde im Oktober 1915 an die Universität Istanbul als ordentlicher Professor der Mineralogie und Geologie berufen. Zusammen mit Hamit Nafiz Bey (Pamir), der ihm als Assistent beiseite gestellt wurde, hat er das Geologisch Mineralogische Institut der Universität Istanbul gegründet. Penck und Hamit Nafiz Bey fingen sofort an, einen neuen und modernen Lehrplan auszuarbeiten und zugleich die ersten geologischen Forschungsarbeiten auszuführen. Nach drei Jahren ging Prof. Penck zusammen mit seiner Familie nach Deutschland, um sich wegen seiner Malariaerkrankung weiterbehandeln zu lassen. Er konnte aber nicht wieder zurückkehren, da erst die chaotischen Umstände der Nachkriegszeit und dann die Regelungen der Alliierten es nicht zugelassen haben. Dieser Artikel wurde verfasst, um diese Periode der Geschichte der Geologie in der Türkei zu beleuchten und mit Hilfe von Dokumenten aus dem Familienarchiv Penck gewisse Einschnitte aus dem Leben eines deutschen Gelehrten und seiner Familie in Istanbul darzustellen.
In the Footsteps of a German Geoscientist in Istanbul (1915-1918): Prof. Dr. Walther Penck
Mehmet Namık Yalçın, Gerhard Walther PenckPrivat Dozent Dr. Walther Penck was among the German scholars invited to Istanbul in 1915 within the framework of reforms aiming to improve education at Istanbul Darülfünunu (Istanbul University). He was appointed as Professor of Geology and Mineralogy and, together with his assistant Hamit Nafiz (Pamir), he founded the Institute of Geology and Mineralogy which marks the beginning of systematic education and research in geology in Turkey. Penck returned to Germany in the summer of 1918 to have treatment for malaria. His attempts to return to Turkey failed, however, due both to the chaotic conditions of the war and the capitulation regulations of the allied powers who had prohibited all German activities within the Ottoman Empire. Based on documents kept in the Penck Family Archives, this paper will try to shed light upon unknown and/or little known aspects of the three years (1915-1918) he spent in Istanbul.
