Araştırma Makalesi


DOI :10.26650/oba.908725   IUP :10.26650/oba.908725    Tam Metin (PDF)

On Dokuzuncu Yüzyılda Çanakkale Boğazı’nda Yeni Bir Savunma Noktası: Bigalı Kalesi

Özkan Keskin

On dokuzuncu yüzyıl başında Osmanlı-Rus gerginliğinin giderek tırmanmasıyla Çanakkale Boğazı’nda tabya ve batarya yapımını devletin öncelikli işleri arasına girmişti. Osmanlı Devleti, Rusya ile yapmış olduğu 1799 ittifakına rağmen barışın kalıcı olmayacağını görüyor ve Fransa’ya yakınlaşmayı tercih ediyordu. Gelişmeler Osmanlı yönetiminin öngörülerinde yanılmadığını gösterdi ve Rusya ile gerginleşen ilişkiler 1806’da savaşa dönüştü. Bu noktada İngiltere, müttefiki Rusya’nın tüm askeri kuvvetlerini Avrupa’da devam eden IV. Koalisyon Savaşında kullanmasını istiyordu. Osmanlı Devleti’nin sulh müzakerelerine oturtulması, ancak İstanbul’un zorlanması ile mümkün olabilirdi. Bu amaçla Çanakkale Boğazı açıklarında bekleyen İngiliz donanması 19 Şubat 1807’de Boğaz’dan kolayca geçerek ertesi gün İstanbul Boğazı’na demirledi. İstanbul’daki İngiliz baskısı devam ederken, Çanakkale Boğazı’nın Avrupa yakasında Bigalı adıyla bir tabya yapımına başlandı. Ancak Sultan III. Selim’in de tespit ettiği gibi, Çanakkale Boğazı’ndaki görevliler tabyanın yapımına gereken önemi vermemişlerdi. Bu çalışmada başta Osmanlı arşiv belgelerinden yararlanılarak, mimarı ve yapım tarihi literatürde tam olarak bilinmeyen Bigalı Kalesi’nin yapımı ele alınacaktır. 

DOI :10.26650/oba.908725   IUP :10.26650/oba.908725    Tam Metin (PDF)

Fort Bigali: A Nineteenth-Century Defensive Position in the Dardanelles

Özkan Keskin

In the early nineteenth century, the escalation of Ottoman–Russian tensions forced the Ottoman empire to construct forts and batteries along the Dardanelles Strait. Despite the 1799 alliance with Russia, the Ottoman Empire sought diplomatic proximity with France. At the time, Great Britain wanted Russia as an ally and aimed to use its military forces at the Fourth Coalition War that occurred in Europe against France. To include the Ottoman State into peace negotiations, the British Fleet crossed the Strait on February 19, 1807 and anchored at the Bosphorus on the next day. Despite the continued pressure exerted by the British on Istanbul, the construction of a fort named Bigali on the European side of the Dardanelles had begun. Thus, the study examines the construction of Fort Bigali, unveils its little-known architect and construction date, by referring primarily to Ottoman archival documents.


PDF Görünüm

Referanslar

  • Arşiv Kaynakları / Archival Sources google scholar
  • Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihi Alan Başkanlığı Arşivi google scholar
  • İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesi II. Abdülhamid Fotoğraf Arşivi google scholar
  • T.C. Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi google scholar
  • Cevdet Askeriye (C. AS.) 15/646, 141/6259, 142/6294, 167/7322, 185/8028, 202/8681, 227/9641, 300/12447, 477/19887, 561/23567, 745/31345, 783/33154, 813/34560, 1042/45749 google scholar
  • Cevdet Hariciye (C. HR.) 124/6183 google scholar
  • Divan-ı Hümâyûn Baş Muhasebe Bina Eminliği Defterleri (D. BŞM. BNE.d.) 16393, 16462 google scholar
  • Divan-ı Hümayûn Baş Muhasebe Tophane Defterleri (D. BŞM. TPH. d.) 18874 google scholar
  • Hatt-ı Humâyûn (HAT.) 36/1847, 40/2007, 40/2016, 107/4206, 159/6636, 175/7598, 175/7598/H, 175/7614, 268/15663, 316/18562, 595/29210, 1344/52550, 1533/40 google scholar
  • Hariciye Nezareti Mektubi Kalemi (HR. MKT.) 277/42 google scholar
  • İrâde Dahiliye (İ. DH.) 516-35138 google scholar
  • İrâde Mesâil-i Mühimme (İ. MSM.) 67-1932 google scholar
  • İrâde Tophane (İ. TPH.) 3/2, 15/21 google scholar
  • T.C. Cumhurbaşkanlığı Milli Saraylar İdaresi Başkanlığı Topkapı Sarayı Yazma ve Matbu Eserler Koleksiyonu Arşivi H.1871 google scholar
  • Topkapı Sarayı Müzesi Arşivi Evrakı (TSMA.) 654-21 google scholar
  • Basılı Kaynaklar / Printed Sources google scholar
  • Acıoğlu, Yusuf. “Çanakkale’deki Osmanlı Dönemi Savunma Yapıları.” Doktora Tezi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, 2013. google scholar
  • Ahmed Cevdet. Tarih-i Cevdet. 12 Cilt. Dersaadet: 1309. google scholar
  • Aydın, Mahir. “Kaleler,” Osmanlı Askeri Tarihi. Editör Gültekin Yıldız, 15-45. İstanbul: Timaş, 2017. google scholar
  • Baretti, Guiseppe Marco Antonio. A Dictionary Spanish and English, and English and Spanish. London: Wingrave, 1794. google scholar
  • Cabi Ömer Efendi. Cabi Tarihi I. Hazırlayan Mehmet Ali Beyhan. Ankara: Türk Tarih Kurumu, 2003. google scholar
  • Driault, Edouard. Napoleon’un Şark Siyaseti Selîm-i Sâlis, Napoleon, Sebastiani ve Gardane. Mütercim: Köprülüzâde Mehmed Fuad, Çeviriyazı: Selma Günaydın. Ankara: Türk Tarih Kurumu, 2013. google scholar
  • Emecen, Feridun M. Osmanlı İmparatorluğu’nun Kuruluş ve Yükseliş Tarihi (1300-1600). İstanbul: İş Bankası, 2015. google scholar
  • Eyice, Semavi. “Kale” Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 24: 234-242. İstanbul: Diyanet Vakfı, 2001. google scholar
  • Fedakâr, Cengiz. Kafkasya’da İmparatorluklar Savaşı Kırım’a Giden Yolda Anapa Kalesi (1781-1801). İstanbul: İş Bankası, 2014. google scholar
  • Gezer, Ömer. Kale ve Nefer Habsburg Serhaddinde Osmanlı Askeri Gücü (1699-1715). İstanbul: Kitap Yayınevi, 2020. google scholar
  • Hatip, Salih Murad. “Çanakkale Boğazı (Bahr-i Sefid Boğazı) Savunma Sistemi (1770-1918).” Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi, 2013. google scholar
  • İnalcık, Halil. Devlet-i Alyyee. 4 cilt. İstanbul: İş Bankası, 2012. google scholar
  • Karaca, Ali. “Savunma Sisteminin Ana Unsuru İstihkamlar Bakımından Çanakkale Boğazı Tahkimi (16551915).” Yedinci Askeri Tarih Semineri Bildirileri, I: 307-334. Ankara: Genelkurmay Askerî Tarih ve Stratejik Etüt Başkanlığı, 2000. google scholar
  • Keskin, Özkan. “Telgrafın Osmanlı İmparatorluğu’nda Yayılması: Çanakkale Telgraf Hattı Örneği.” Osmanlı Tarihi Araştırma Merkezi Dergisi 25 (2011): 67-81. google scholar
  • Mütercim Âsım Efendi. Âsım Efendi Tarihi. Hazırlayan Ziya Yılmazer, 2 cilt. İstanbul: Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı, 2015. google scholar
  • Puryear, Vernon J. Napoleon and the Dardanelles. Berkeley and Los Angeles: University of California Press, 1951. google scholar
  • Saint-Denys, Juchereau de, Revolutions de Constantinople en 1807 et 1808. Tome Second. Paris: Libraire de Brissot-Thivars, 1819. google scholar
  • Stein, Mark L. Osmanlı Kaleleri Avrupa’da Hudut Boyları. Çeviren Gül Çağalı Güven. İstanbul: İş Bankası, 2007. google scholar
  • Şenocak, Lucienne Thys. Osmanlı İmparatorluğu’nda Kadın Baniler Hadice Turhan Sultan. Çeviren Ayla Ortaç. İstanbul: Kitap, 2009. google scholar
  • Tott, Baron de. Türkler ve Tatarlara Dair Hatıralar. İstanbul: Tercüman 1001 Temel Eser, ty. google scholar
  • Uzunçarşılı, İsmail Hakkı. Osmanlı Tarihi. Ankara: Türk Tarih Kurumu, 1995. google scholar
  • Yeşil, Fatih. “İstanbul Önlerinde Bir İngiliz Filosu: Uluslararası Bir Krizin Siyasi ve Askeri Anatomisi.” Nizâm-ı Kadîm’den Nizâm-ı Cedîd’e III. Selim ve Dönemi. Editör Seyfi Kenan içinde 391-493. İstanbul: İSAM, 2010. google scholar
  • Yeşil, Fatih. Trajik Zafer Büyük Güçlerin Doğu Akdeniz’deki Siyasi ve Askeri Mücadelesi (1806-1807). İstanbul: İş Bankası 2017. google scholar
  • Yeşil, Fatih ve Ömer Gezr. “Osmanlı İmparatorluğu’nda “Sürat” Topçuluğu II (1773-1807): Taktik, Talim, Muharebe Performansı ve Nizâm-ı Cedid.” Osmanlı Araştırmaları 53 (2019): 231-285. google scholar
  • Yıldız, Aysel. “Vaka-yı Selimiyye or the Selimiyye Incident: A Study of the May 1807 Rebellion.” Doktora Tezi, Sabancı Üniversitesi, 2008. google scholar
  • Zinkeisen, Johann Wilhelm. Osmanlı İmparatorluğu Tarihi. Çeviren Nilüfer Epçeli, çeviri kontrol Kemal Beydilli, editör Erhan Afyoncu, 7 cilt. İstanbul: Yeditepe, 2011. google scholar

Atıflar

Biçimlendirilmiş bir atıfı kopyalayıp yapıştırın veya seçtiğiniz biçimde dışa aktarmak için seçeneklerden birini kullanın


DIŞA AKTAR



APA

Keskin, Ö. (2021). On Dokuzuncu Yüzyılda Çanakkale Boğazı’nda Yeni Bir Savunma Noktası: Bigalı Kalesi. Osmanlı Bilimi Araştırmaları, 22(2), 255-275. https://doi.org/10.26650/oba.908725


AMA

Keskin Ö. On Dokuzuncu Yüzyılda Çanakkale Boğazı’nda Yeni Bir Savunma Noktası: Bigalı Kalesi. Osmanlı Bilimi Araştırmaları. 2021;22(2):255-275. https://doi.org/10.26650/oba.908725


ABNT

Keskin, Ö. On Dokuzuncu Yüzyılda Çanakkale Boğazı’nda Yeni Bir Savunma Noktası: Bigalı Kalesi. Osmanlı Bilimi Araştırmaları, [Publisher Location], v. 22, n. 2, p. 255-275, 2021.


Chicago: Author-Date Style

Keskin, Özkan,. 2021. “On Dokuzuncu Yüzyılda Çanakkale Boğazı’nda Yeni Bir Savunma Noktası: Bigalı Kalesi.” Osmanlı Bilimi Araştırmaları 22, no. 2: 255-275. https://doi.org/10.26650/oba.908725


Chicago: Humanities Style

Keskin, Özkan,. On Dokuzuncu Yüzyılda Çanakkale Boğazı’nda Yeni Bir Savunma Noktası: Bigalı Kalesi.” Osmanlı Bilimi Araştırmaları 22, no. 2 (Sep. 2024): 255-275. https://doi.org/10.26650/oba.908725


Harvard: Australian Style

Keskin, Ö 2021, 'On Dokuzuncu Yüzyılda Çanakkale Boğazı’nda Yeni Bir Savunma Noktası: Bigalı Kalesi', Osmanlı Bilimi Araştırmaları, vol. 22, no. 2, pp. 255-275, viewed 17 Sep. 2024, https://doi.org/10.26650/oba.908725


Harvard: Author-Date Style

Keskin, Ö. (2021) ‘On Dokuzuncu Yüzyılda Çanakkale Boğazı’nda Yeni Bir Savunma Noktası: Bigalı Kalesi’, Osmanlı Bilimi Araştırmaları, 22(2), pp. 255-275. https://doi.org/10.26650/oba.908725 (17 Sep. 2024).


MLA

Keskin, Özkan,. On Dokuzuncu Yüzyılda Çanakkale Boğazı’nda Yeni Bir Savunma Noktası: Bigalı Kalesi.” Osmanlı Bilimi Araştırmaları, vol. 22, no. 2, 2021, pp. 255-275. [Database Container], https://doi.org/10.26650/oba.908725


Vancouver

Keskin Ö. On Dokuzuncu Yüzyılda Çanakkale Boğazı’nda Yeni Bir Savunma Noktası: Bigalı Kalesi. Osmanlı Bilimi Araştırmaları [Internet]. 17 Sep. 2024 [cited 17 Sep. 2024];22(2):255-275. Available from: https://doi.org/10.26650/oba.908725 doi: 10.26650/oba.908725


ISNAD

Keskin, Özkan. On Dokuzuncu Yüzyılda Çanakkale Boğazı’nda Yeni Bir Savunma Noktası: Bigalı Kalesi”. Osmanlı Bilimi Araştırmaları 22/2 (Sep. 2024): 255-275. https://doi.org/10.26650/oba.908725



ZAMAN ÇİZELGESİ


Gönderim02.04.2021
Kabul14.05.2021
Çevrimiçi Yayınlanma05.07.2021

LİSANS


Attribution-NonCommercial (CC BY-NC)

This license lets others remix, tweak, and build upon your work non-commercially, and although their new works must also acknowledge you and be non-commercial, they don’t have to license their derivative works on the same terms.


PAYLAŞ




İstanbul Üniversitesi Yayınları, uluslararası yayıncılık standartları ve etiğine uygun olarak, yüksek kalitede bilimsel dergi ve kitapların yayınlanmasıyla giderek artan bilimsel bilginin yayılmasına katkıda bulunmayı amaçlamaktadır. İstanbul Üniversitesi Yayınları açık erişimli, ticari olmayan, bilimsel yayıncılığı takip etmektedir.