Biçimsel Bir Dil Olarak Müzikte Anlam
Çağla ÖzcanÜzerine düşünceler üretilmeye başlandığından beri müzik, duygu ve matematiksel biçim olarak iki zıt kutupta ele alınmıştır. Aynı ikili düşünce çizgisi, müziğin bir dil olduğu iddiasında da etkisini sürdürmüştür. Bu bağlamda müzik, bir duygu dili yahut bir biçimsel dil olarak ele alınmıştır. Duygu dili olarak müzik, müzik eserinin kendisine değil, uyandırdığı duygulara odaklanması bakımından öznel bir analiz sunmaktadır. Üstelik bu öznel analiz, müziği duygularla dolayım içinde ele alsa da müzikle doğrudan ilgili olduğu iddiasını taşır. Çalışmamız müziğin duyguları uyandırma gücünü reddetmemekle birlikte, kurulan bağın dolaysız olduğu iddiasına karşı çıkmaktadır. Biçimsel bir dil olarak müzik ise, eserin kendisi üzerine bir çalışmadır. Bunu gösterebilmek için müziğin biçimsel bir dil olarak ele alınışını serimleyeceğiz. Bunu yaparken ilkin müziğin nasıl bir yapı olduğuna ve bu yapıda duyguların ne bakımdan yer aldığına değineceğiz. Ardından müziğin öğelerinin biçimselliğini, bu öğelerin neler olduğuna işaret ederek açımlayacağız. Daha sonra duygu dili varsayımının sorunlu yanlarını ele alarak, “duygusal bir dil olarak müzik” ifadesinin açmazlarını dile getireceğiz. Ardından, biçimsel dillerin doğal dillerle ayrımına değineceğiz. Buradan hareketle bir biçimsel dil olarak konumlandırdığımız müziğin, ne bakımlardan bu ele alınışı hak ettiğini açıklayacağız. Son olarak, müziği bir biçimsel dil olarak ele almanın sağladığı nesnel anlamın olanaklarına işaret edeceğiz. Nesnel anlamı Frege’nin anlam kuramı bağlamında ele alacağız. Frege anlamın nesnelliğine ve tasarımın öznelliğine yaptığı vurguyla ikisini birbirinden ayırır. Frege’nin yaptığı bu ayrımı gözetmenin ve müziğe uyarlamanın, müziğin nesnel anlamını yakalamak için gerekli olduğunu düşünüyoruz. Nesnel anlam görüşü bize müzik eserinin kendisine bakma imkanını verecektir. Buradan hareketle müziksel anlamın nasıl kavranabileceğine bir alternatif oluşturma iddiasındaki çalışmamız, nesnel anlam yoluyla müziği bir duygu aracısı olarak gören kuramlardan ayrılacaktır.
Sense at Music as a Formal Language
Çağla ÖzcanSince the time that people began to theorize about music, it has been approached from opposite poles –either as an emotion or as a mathematical form. The same binary approach has also continued to influence the ideas that claim music as a language. In this context, music has been viewed as either a language of emotion or as a formal language. Music as the language of emotions offers a subjective analysis in terms of focusing on the emotions it arouses, rather than the music itself. Moreover, despite its focus on emotions, this subjective analysis claims that it provides a direct analysis to music. Although our study does not reject the power of music for evoking emotions, it opposes the claim that the bond between music and emotions is direct. By analyzing the elements of music, music as a formal language addresses a work on the piece. Music as a formal language is a work on the work itself. To illustrate this, we will show how music is approached as a formal language. In doing so, we will first discuss the structure of music and analyze how emotions take place in this structure. Then, we will explain the formality of the elements of music, pointing out what these elements are. After that, we will discuss the dilemmas of the expression of “music as an emotional language,” by addressing the problematic aspects of the emotion-language assumption. Then, we will focus on the distinction between formal languages and natural languages. From this point of view, we will explain how music, which we have positioned as a formal language, deserves this approach. Finally, we will point out the opportunities of the objective meaning provided by the approach that takes music as a formal language. We will discuss the objective sense drawing on Frege's theory of sense. Considering Frege's distinction between sense, reference and representation, and adopting the distinction between sense and representation in music is essential for understanding the sense of music. Frege distinguishes between the two with an emphasis on the objectivity of sense and the subjectivity of representation. We think that it is necessary to maintain this distinction made by Frege and adapt it to the music in order to capture the objective sense of the music. The objective sense approach would give us the opportunity to focus on the art of music itself. Therefore, providing an alternative approach to the question of how musical sense can be grasped, our study distinguishes itself from other theories that considers music as an instrument of emotion through objective sense.
